Leer jezelf ecologisch tuinieren/Lupine: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Vangelis (overleg | bijdragen)
k Vangelis heeft de pagina Leer jezelf ecologisch tuinieren/Lupinus hernoemd naar Leer jezelf ecologisch tuinieren/Lupine zonder een doorverwijzing achter te laten: NL naam
Vangelis (overleg | bijdragen)
aanpassing
Regel 1:
__NOTOC__ __NOEDITSECTION__
{{Taxobox
{{Leer jezelf ecologisch tuinieren|Afbeelding=Lupine-paars185.JPG}}
| type= plant
'''Lupine''' (''Lupinus'') is een [[geslacht (biologie)|geslacht]] uit de [[vlinderbloemenfamilie../Vlinderbloemenfamilie|Vlinderbloemenfamilie]] (''Fabaceae''). Het geslacht telt zo'n [http://personal.inet.fi/tiede/lupin/Classific.htm 200 soorten] kent vele [[w:hybride (biologie)|hybriden]] en [[w:cultivar|cultivar]]s. In onze streken komt alleen de [[vaste lupine]] (''Lupinus polyphyllus'') in het wild voor. Deze soort is in de 19e eeuw uit [[Noord-Amerika]] ingevoerd.
| naam= Lupine
De meeste lupines zijn [[violet|paars]], [[wit]] en [[roze]] gekleurd, maar ook [[geel (kleur)|geel]] is geen uitzondering. Door [[hybride (biologie)|kruisingen]] zijn ook combinaties van deze kleuren mogelijk. Lupines houden niet van [[kalk]]rijkekalkrijke grond. Ze hebben voorkeur voor [[zuur (chemie)|zure]] tot neutrale grond.
| afbeelding= Lupine-paars185.JPG
| afbeeldingtekst= Lupine
| rijk= ''[[Planten|Plantae]]'' (Planten)
| stam= ''[[Embryophyta]]'' (Landplanten)
| klasse= ''[[Spermatopsida]]'' (Zaadplanten)
| clade1= [[Bedektzadigen]]
| clade2= [['nieuwe' Tweezaadlobbigen]]
| clade4= [[Fabiden]]
| orde= ''[[Fabales]]''
| familie= ''[[Vlinderbloemenfamilie|Fabaceae]]'' (Vlinderbloemenfamilie)
| onderfamilie= ''[[Papilionoideae]]''
| w-naam= ''Lupinus''
| taxon= [[Geslacht (biologie)|Geslacht]]
| auteur= [[L.]]
| datum= 1753
| afbeeldingII=LupineWit027.JPG
| afbeeldingIItekst = Witte lupine
}}
 
'''Lupine''' (''Lupinus'') is een [[geslacht (biologie)|geslacht]] uit de [[vlinderbloemenfamilie]] (''Fabaceae''). Het geslacht telt zo'n [http://personal.inet.fi/tiede/lupin/Classific.htm 200 soorten] kent vele [[hybride (biologie)|hybriden]] en [[cultivar]]s. In onze streken komt alleen de [[vaste lupine]] (''Lupinus polyphyllus'') in het wild voor. Deze soort is in de 19e eeuw uit [[Noord-Amerika]] ingevoerd.
 
De meeste lupines zijn [[violet|paars]], [[wit]] en [[roze]] gekleurd, maar ook [[geel (kleur)|geel]] is geen uitzondering. Door [[hybride (biologie)|kruisingen]] zijn ook combinaties van deze kleuren mogelijk. Lupines houden niet van [[kalk]]rijke grond. Ze hebben voorkeur voor [[zuur (chemie)|zure]] tot neutrale grond.
 
Afhankelijk van de soort kunnen ze een hoogte bereiken die varieert van 50 cm tot wel 2 m en de bloeitijd kan van juni tot oktober doorlopen.
Ze kunnen vermeerderd worden door middel van [[zaaien]] of wortel[[stekken]]wortelstekken, waarbij de jonge, witte wortelstokken uitgeplant kunnen worden. Door zaaien kunnen nieuwe kleurcombinaties ontstaan.
 
Ze kunnen vermeerderd worden door middel van [[zaaien]] of wortel[[stekken]], waarbij de jonge, witte wortelstokken uitgeplant kunnen worden. Door zaaien kunnen nieuwe kleurcombinaties ontstaan.
 
== Nut voor de mens ==
Lupines zijn in staat [[Stikstof (element)|stikstof]] uit de lucht te binden en daarmee de grond te verrijken.
Drie soorten lupine worden gekweekt als voedsel voor mens en dier:
; Soorten
* [[Blauwe lupine]], ''Lupinus angustifolius''
<gallery widths="95">
* [[Gele lupine]], ''Lupinus luteus''
*Bestand:Lupinus albus 1.jpg|[[../Witte lupine]], |''Lupinus albus'']] (Witte lupine)
* Bestand:LUPINENG.jpg|[[../Blauwe lupine]], |''Lupinus angustifolius'']] (Blauwe lupine)
De eerste twee soorten kunnen in Nederland verwilderd aangetroffen worden. [[Australië (land)|Australië]] leverde in 2004 met bijna 1 miljoen ton, 87% van de wereldproductie.
* Bestand:LupineGeel.JPG|[[../Gele lupine]], |''Lupinus luteus'']] (Gele lupine)
</gallery>
 
De eerste twee soorten kunnen in Nederland verwilderd aangetroffen worden. [[Australië (land)|Australië]] leverde in 2004 met bijna 1 miljoen ton, 87% van de wereldproductie.
== Allergie ==
Een mens kan [[allergisch]] zijn voor de inname van lupine.
Lupine is net zoals de [[pinda]] lid van de [[vlinderbloemenfamilie]]. Vaak hebben mensen met een lupineallergie ook [[antistof]]fen tegen pinda's in hun bloed. Een lupinereactie kan ook op zich voorkomen, zonder pinda-allergie, maar uitsluiting is zeer belangrijk daar de voedselindustrie sinds de jaren negentig steeds vaker lupinemeel verwerkt in [[voedingsmiddel]]len zoals pasta's, koekjes, pannenkoekenmeel en snacks. Onnodig lupine vermijden zou een zeer grote beperking op het voedselaanbod betekenen. Lupinemeel wordt gezien als een goede vervanger van genetisch gemanipuleerde soja. Vanaf december 2008 zijn de fabrikanten verplicht te melden dat er eventueel lupine in hun product aanwezig is.
 
== ;Nut voor de mens ==
== Cultivars ==
Lupines zijn in staat [[Stikstof (element)|stikstof]] uit de lucht te binden en daarmee de grond te verrijken.
*'Chandelier' (goudgeel)
*'My Castle' (steenrood)
* 'Noblemaiden' (eerst roomwit, later wit)
*'The Châtelaine' (roze met witte vlag)
*'The Governor' (blauw met witte vlag)
Hybriden:'Polyphyllis', 'Russel'
[[Bestand:LupineGeel.JPG|thumb|left|275px|Gele tuinlupine]]
 
== ;Allergie ==
[[Bestand:LUPINENG.jpg|thumb|275px|left|Lupines]]
Een mens kan [[w:allergisch|allergisch]] zijn voor de inname van lupine.
Lupine is net zoals de [[pinda]] lid van de [[vlinderbloemenfamilie]]. Vaak hebben mensen met een lupineallergie ook [[antistof]]fenantistoffen tegen pinda's in hun bloed. Een lupinereactie kan ook op zich voorkomen, zonder pinda-allergie, maar uitsluiting is zeer belangrijk daar de voedselindustrie sinds de jaren negentig steeds vaker lupinemeel verwerkt in [[voedingsmiddel]]lenvoedingsmiddellen zoals pasta's, koekjes, pannenkoekenmeel en snacks. Onnodig lupine vermijden zou een zeer grote beperking op het voedselaanbod betekenen. Lupinemeel wordt gezien als een goede vervanger van genetisch gemanipuleerde soja. Vanaf december 2008 zijn de fabrikanten verplicht te melden dat er eventueel lupine in hun product aanwezig is.
 
{{commonscat|Lupinus}}
{{Wikipedia|Pagina={{SUBPAGENAME}}|Naam={{SUBPAGENAME}}}}
 
{{sub}}
[[Categorie:Papilionoideae|lupine]]
 
[[ar:ترمس]]
[[ca:Lupinus]]
[[da:Lupin]]
[[de:Lupinen]]
[[en:Lupin]]
[[eo:Lupenoj]]
[[es:Lupinus]]
[[fi:Lupiinit]]
[[fr:Lupin]]
[[he:תורמוס]]
[[hsb:Lupina]]
[[hu:Csillagfürt]]
[[it:Lupinus]]
[[ja:ルピナス属]]
[[lt:Lubinas]]
[[no:Lupiner]]
[[pl:Łubin]]
[[pt:Lupinus]]
[[ru:Люпин]]
[[se:Lupiidnat]]
[[simple:Lupin]]
[[sv:Lupinsläktet]]
[[th:ลูพิน]]
[[tr:Acı bakla]]
[[uk:Люпин]]
[[zh:羽扇豆]]
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.