Wikibooks

Nederlands/Grammatica/Werkwoorden/Lijst van sterke en onregelmatige werkwoorden: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Vorige wijzigingVolgende wijziging →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Wiu2
nogmaals verbeteringen en bronnen aangebracht
Regel 1:
{{wiu2|Tot circa 30 augustus 2013<br />In [[Gebruiker:Jasper Coenraats/Kladblok/6|dit]] gedeelte van mijn kladblok}}
Dit is een (onvolledige) lijst van '''[[Werkwoord (Nederlands)|Nederlandse werkwoorden]]''' waarvan de [[vervoeging]] afwijkt van de gebruikelijke wijze. Dit zijn de [[Werkwoord (Nederlands)#Onregelmatige werkwoorden|onregelmatige]] en de [[Sterk werkwoord|sterke werkwoorden]] werkwoorden. Daarnaast zijn er werkwoorden waarbij een of meerdere vervoegingen ontbreken, de zogenaamde [[Defectief werkwoord|defectieve werkwoorden]].
 
Regel 56 ⟶ 55:
!colspan=2|infinitief||o.v.t.||volt. deelw.||v.t.||volt. deelw.||o.v.t.||volt. deelw.||opmerking
|-
| ||bakken || bakte || gebakt <ref name="Gewest">Deze vorm is/was gewestelijk, volgens het [http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M004968&lemmodern=bakken WNT-lemma ''bakken'']</ref>|| biek<ref name="IOB">Deze woorden / woordvormen worden door de Taalunie niet genoemd in de zin van Standaardnederlands. Het kunnen onder meer (sterk) verouderde of gewestelijke woorden of vormen zijn, het kan dialect betreffen, et cetera.</ref> || gebakken ||||||
|-
| ||bannen || bande |||||| gebannen ||||||
Regel 96 ⟶ 95:
| ||buigen |||||| boog || gebogen ||||||
|-
| ||delven<ref name="Plechtig">Dit woord wordt in het algemeen als archaïsch/plechtig ervaren het volgens [http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M013315&lemmodern=delven WNT-lemma ''delven'']</ref> || delfde |||| dolf || gedolven |||||| Bet.: ''graven'';<br >Echter: ''bedelven'' is sterk
|-
| ||denken |||||||||| dacht || gedacht ||
Regel 110 ⟶ 109:
|align=right|be||driegen |||||| bedroog || bedrogen ||||||
|-
|align=right|ver||drieten<ref name="Plechtig" /> || verdriette<ref>Zeer zeldzaam volgens [http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M075264&lemmodern=verdrieten WNT-lemma ''verdrieten'']</ref> |||| verdroot || verdroten ||||||
|--
| ||drijten<ref>Thans alleen nog gewestelijk in Gelderland en Utrecht volgens het [http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M015092&lemmodern=drijten WNT-lemma ''drijten'']</ref> |||||| dreet || gedreten |||||| Bet.: ''zijn behoefte doen''<br />Archaïsch woord
|-
| ||drijven |||||| dreef || gedreven ||||||
Regel 124 ⟶ 123:
| ||duiken |||||| dook || gedoken ||||||
|-
| ||dunken |||||||||| docht<ref name="PlechtigANS">Deze vorm wordt gezien als formeel, plechtig taalgebruik dat veelvuldig wordt vermeden, aldus de [http://ans.ruhosting.nl/e-ans/02/03/05/03/02/body.html ANS in Onregelmatige verba met klinker- en medeklinkerverandering]</ref> || gedocht<ref name="PlechtigANS" /> || Zoals in: ''Me dunkt...''
| ||dunken |||||||||| docht || gedocht || Zoals in: ''Me dunkt...''<br />Archaïsch woord
|-
| ||durven || durfde || gedurfd || dierf<ref name="IOB" /> |||| dorst<ref>Minder ||||gebruikelijk, ''Dorst''aldus de [http://ans.ruhosting.nl/e-ans/02/03/05/03/02/body.html ietwatANS archaïsch<brin Onregelmatige verba met klinker- en medeklinkerverandering ]</ref> |||| ''Dierf'': gewestelijk
|-
|align=right|ver||dwijnen |||||| verdween || verdwenen<ref name="zijn"/> ||||||
Regel 132 ⟶ 131:
| ||dwingen |||||| dwong || gedwongen ||||||
|-
| ||erven || erfde || geërfd || ierf<ref name="IOB" /><br />orf<ref name="IOB" />|| georven<ref name="IOB" /><ref>Informeel en tevens altijd schertsend, aldus de [http://ans.ruhosting.nl/e-ans/02/03/05/02/02/body.html ANS in Onregelmatige verba met voltooid deelwoord op -en, met klinkerverandering]</ref> |||||| Standaardnederlands: uitsluitend zwak
|-
| ||eten |||||| at || gegeten |||||| Voltooid deelwoord in samenstellingen zonder ''-g''<br/ />Dus: overeten
Regel 190 ⟶ 189:
| ||kijven |||||| keef || gekeven ||||||
|-
| ||klagen || klaagde || geklaagd || kloeg<ref name="IOB" /><ref>Gewestelijk in Vlaanderen en Groningen volgens [http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M032813&lemmodern=klagen WNT-lemma ''klagen'']</ref> |||||||| ''Kloeg'': gewestelijk
|-
| ||klieven || kliefde || gekliefd || kloof<ref name="IOB" /> || gekloven<ref name="IOB" /> |||||| Bet.: ''doen spijten''<br />Sterke vormen: Zuid-Nederlands, geen standaardtaal
Regel 270 ⟶ 269:
| ||pijpen || pijpte || gepijpt |||||||||| In bet. van seksuele handeling.
|-
| ||plegen |||||||||| placht || geplacht<ref name="IOB" /> || In bet. ''de gewoonte hebben''<br /> De deelwoorden ''geplacht''<ref>[http://woordenlijst.org/zoek/?q=plegen&w=w plegen (Woordenlijst Nederlandse Taal)]</ref> en ''geplogen''<ref>[http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M054462&lemmodern=plegen plegen (Geïntegreerde Taalbank)]</ref> zijn thans sterk verouderd
|-
| ||plegen || pleegde || gepleegd |||||||||| In bet. ''begaan''
Regel 298 ⟶ 297:
| ||rijzen |||||| rees || gerezen<ref name="zijn"/> ||||||
|-
| ||rinnen<ref>Van ''rinnen'' leegft alleen het voltooid deelwoord (geronnen) nog in de standaardtaal voort, aldus het [http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M060243&lemmodern=rinnen WNT-lemma ''rinnen'']</ref> |||||| ron || geronnen |||||| Bet.: vloeien, voortbewegen
| ||rinnen |||||| ron || geronnen |||||| Geen standaardtaal<ref name="IOB" /> Bet.: ''bewegen, lopen, in beweging komen'' van bv. een hemellichaam
|-
| ||roepen |||||| riep || geroepen ||||||
Regel 398 ⟶ 397:
| ||stinken |||||| stonk || gestonken ||||||
|-
| ||stoten || stootte || gestoten || stiet<ref>Minder gebruikelijk, aldus de [http://ans.ruhosting.nl/e-ans/02/03/05/03/01/01/body.html ANS in Onregelmatige verba met twee verschillende klinkers]</ref> |||||||| ''Stiet'' is enigszins archaïsch
|-
| ||strijden |||||| streed || gestreden ||||||
Regel 414 ⟶ 413:
| ||trekken |||||| trok || getrokken ||||||
|-
| ||uitscheiden ||scheidde uit<ref name="VermijdANS">Van ''uitscheiden'' vermeid men in de standaardtaal de o.v.t. en het voltooid deelwoord, aldus de [http://ans.ruhosting.nl/e-ans/02/03/05/03/01/01/body.html ANS in Onregelmatige verba met twee verschillende klinkers]</ref> ||uitgescheide|| scheed uit<ref name="VermijdANS" /> || uitgescheden<ref name=VermijdANS /><ref name="zijn"/> |||||| In bet. ''ophouden''
| ||uitscheiden ||scheidde uit ||uitgescheide|| scheed uit || uitgescheden<ref name="zijn"/> |||||| In bet. ''ophouden''; vrijwel uitsluitend spreektaal, meestal sterk<br />Vermoedelijk ontstaan door analogie met o.a. ''stijgen, wrijven''<br />Niet te verwarren met het zwakke ''uitscheiden''
|-
| ||vallen |||||| viel || gevallen<ref name="zijn"/> ||||||
Regel 422 ⟶ 421:
|align=right|er||varen || ervaarde |||| ervoer || ervaren |||||| Zie ook ''varen''
|-
| ||varen || (vaarde)<ref name="IOB" /> |||| voer || gevaren |||||| ''Vaarde'' (zwak) is in bet. ''zich over water voortbewegen'' geen standaardtaal
|-
| ||vechten |||||| vocht || gevochten |||||| Maar ''bekvechten'' is zwak
Regel 458 ⟶ 457:
| ||wegen |||||| woog || gewogen ||||||
|-
| ||werken<ref>De sterke vervoegingen van ''werken'' worden door de Taalunie niet meer erkent in de zin van Standaardnederlands. Deze zijn verouderd, of worden in tegenstelling tot de tegenwoordige tijd schertsend gebruik.</ref> || werkte || gewerkt |||||| (wrocht)<ref name="IOB"br />wracht || (gewrocht)<ref name="IOB"br />gewracht || DeAlleen onregelmatigedoorwrocht vormenis zijnnaast sterkde verouderdzwakke ofvariant gewestelijk,nog uitgezonderdstandaardtaal hetvolgens woordde ''doorwrocht''Taalunie<br />Blijkens de ''t'' in ''wrocht'', ''werkte'', ''gewrocht'' en ''gewerkt'' is dit werkwoord van oorsprong zwak
|-
| ||werpen |||||| wierp || geworpen ||||||
Regel 468 ⟶ 467:
| ||weven || weefde |||||| geweven ||||||
|-
| ||wezen |||||||||| was (mv. waren) || geweest<ref name="zijn"/> || ''Gewezen'' was oorspronkelijk het volt. deelw., thans nog slechts [[bijvoeglijk naamwoord|attributief]] gebruikt (bv. ''mijn gewezen echtgenoot'')<br />De spelling ''geweest'' is vreemd,inconsequent: consequent zou ''geweesd'' zijn
|-
| ||wijken |||||| week || geweken<ref name="zijn"/> ||||||
Regel 476 ⟶ 475:
| ||wijzen |||||| wees || gewezen ||||||
|-
| ||willen<ref>De verleden tijd in de meervoudsvorm (wou(d)en) treft ment zonder -d- in de [http://ans.ruhosting.nl/e-ans/02/03/06/04/body.html ANS in Willen], maar mét -d in het [http://woordenlijst.org/zoek/?q=willen&w=w Groene Boekje]</ref> || wilde || gewild |||||| wou (mv. wouden) |||| ''Wou, wouden, wouwen'' treft men meer in de spreektaal<br />Blijkens de ''d'' in ''wouden'' ''wilden'' en ''gewild'' is dit (oorspronkelijk) werkwoord zwak<br />In formele standaardtaal geniet de zwakke vervoeging vaak de voorkeur
|-
| ||winden |||||| wond || gewonden ||||||
Regel 484 ⟶ 483:
| ||worden |||||| werd || geworden<ref name="zijn"/> ||||||
|-
| ||wreken || wreekte |||| (wrook/wrak)<ref name="IOB" /> || gewroken |||||| Een verouderde vorm is ''wrookWrook'' i.p.v.en ''wreektewrak'', eenzijn enkele(sterk) keer ook ''wrak''verouderd
|-
| ||wrijven |||||| wreef || gewreven ||||||
Regel 492 ⟶ 491:
| ||wuiven || wuifde || gewuifd || woof<ref name="IOB" /> || gewoven<ref name="IOB" /> ||||||
|-
| ||zeggen || zegde || gezegd |||||| zei (mv. zeiden) |||| Meestal onregelmatig, maar in samenstellingen als ''afzeggen'' regelmatig<br>Blijkens de ''d'' in ''zeiden'' en ''gezegd'' oorspronkelijk een zwak werkwoord
|-
| ||zeiken || zeikte || gezeikt || zeek || gezeken |||||| Vermoedelijk ontstaan door analogie met werkwoorden waarin ''ij'' voorkomt
Regel 508 ⟶ 507:
| ||zingen |||||| zong || gezongen ||||||
|-
| ||zinken |||||| zonk || gezonken<ref name="zijn"/> |||||| De afleiding ''verzinkenVerzinken'' is sterk in bet. ''laten wegzakken'',<br />Echter zwak in de niet daarmee verwante bet. ''galvaniseren''
|-
| ||zinnen |||||| zon || gezonnen ||||||
Regel 514 ⟶ 513:
| ||zitten |||||| zat || gezeten ||||||
|-
| ||zoeken |||||||||| zocht || gezocht || Blijkens de ''t'' in ''zocht'' en ''gezocht'' is dit werkwoord oorspronkelijk zwak.
|-
| ||zouten || zoutte |||||| gezouten ||||||
Regel 522 ⟶ 521:
| ||zuipen |||||| zoop || gezopen ||||||
|-
| ||zullen |||||||||| zou (mv. zouden) |||| DeHet vorm[[tegenwoordig ''gezuld''<ref name="IOB" />deelwoord]] staat wel in de [[Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal|Van Dale]] met de annotatie(als ''weinig gebruikt''. In het [[Groene Boekje]] is deze vorm niet opgenomen. Het [[voltooid deelwoord]] ontbreekt.
|-
|align=right|ver||zwelgen |||||| verzwolg || verzwolgen<ref name="zijn"/> |||||| Echter ''zwelgen'' is ook zwak.
Regel 554 ⟶ 553:
 
{{Appendix|2=
* VoorDe werkwoordenTaalunie-sites met[http://taaladvies.net/ zoweltaaladvies.net] zwakke(in alshet sterke verbuiging, zie ookbijzonder [http://taaladvies.net/taal/advies/tekst/35 35 Werkwoorden met een zwakke en een sterke vervoeging (algemeen)]) vanen Taaladvies[http://woordenlijst.netorg/ (Nederlandse Taalunie)woordenlijst.org]
* [[Woordenboek der Nederlandsche Taal]] (WNT) op de digitale [http://gtb.inl.nl/?owner=WNT Geïntegreerde Taal-Bank]
* Voor de bovenstaande tabel is gebruik gemaakt van
:* [http://www.etymologiebank.nl/ Etymologiebank.nl], digitaal etymologisch woordenboek▼
:* De Taalunie-sites [http://taaladvies.net/ taaladvies.net] en [http://woordenlijst.org/ woordenlijst.org]
:* De elektronische versie van de [[Woordenboek derAlgemene Nederlandse TaalSpraakkunst]] op de digitale: [http://gtbans.inlruhosting.nl/?owner=WNT Geïntegreerdee-ans/ TaalE-Bankans]
▲:* [http://www.etymologiebank.nl/ Etymologiebank.nl], digitaal etymologisch woordenboek
----
{{References}}
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.