Onderwijs in relatie tot P2P/Metagovernance: verschil tussen versies

Als we kijken naar hetHet woord '''metagovernance''' kunnen we in 2 woorden opsplitsen. Het ene woord is 'meta': betekenis in het Grieks = te midden van en tussen. Het andere woord 'governance': Engelstalig begrip = de handeling of de wijze van besturen, de gedragscode, het toezicht op organisaties. Metagovernance betekent dus het midden van verschillende bestuursvormen, gedragscodes en soorten toezicht.

Metagovernance of 'slimme sturing' (Van der Heijden, 2005) is een bepaalde gedachtegang over de heersende bestuursvormen in de maatschappij. Het is volgens Jessop (2003) een benadering dat gericht is op het combineren van verschillende ideeën en vormen van bestuur (bv.bijvoorbeeld hiërarchische, netwerkgericht, marktgericht). Het is een soort attitude en uitgangspunt die typische fouten/nadelen van zowel één welbepaalde , als een combinatie van verschillende bestuursvormen probeert te voorzien en te voorkomen met als doel de sturing van de samenleving te optimaliseren. Vaak wordt metagovernance ook 'governing of governing' genoemd (Kooiman, 2003).

Metagovernance is van groot belang om tot een peer-to-peer samenleving te komen. Het brengt reflectie op huidige bestuursvormen tot stand waardoor een welbepaalde bestuursvorm aangepast kan worden. Om een P2P samenleving tot stand te brengen is het belangrijk dat de focus van het bestuur niet te veel op de markt, hiërarchie of netwerk ligt,. maarMaar moet er gezocht worden naar een welbepaalde mix waarin P2P het best tot zijn recht kan komen. Hoe deze mix van bestuursvormen eruit moet zien, is moeilijk te zeggen. Wel worden hieronder enkele drempels besproken die P2P ervaart bij een te harde focus op een marktgerichte, hiërarchische of netwerkgerichte bestuursvorm.

Bij een marktgericht bestuur (Meuleman, 2008) gaat men ervan uit dat markteconomieën gecreëerd moeten worden en onder controle moeten gehouden worden door instituties op basis van regelgeving en toezicht. De huidige regelgeving laat toe dat er patenten (= eigendomsrechten op bepaalde goederen of kennis, waardoor enkel de uitvinder deze goederen of kennis deze mag verkopen) kunnen gecreëerd worden. Hierdoor wordt kennis openbaar maken, verboden, afgezonderd van de buitenwereld en wordt vrijwillig bijdragen aan kennis sterk gehinderd.

De aanwezigheid van patenten leidt tegelijkertijd ook tot meer concurrentie, waardoor bedrijven hun personeel bepaalde regels kunnen opleggen met betrekking tot kennisoverdracht. Zo heb je bijvoorbeeld concurrentiebedingen waarbij je, indien je voor een ander bedrijf gaat werken, niet een gelijkaardige project mag leiden (Wikipedia, 2014). Gebonden aan de overeenkomst in het concurrentiebeding zal een ontslagen farmaceut van octapharma bijvoorbeeld voor 4 jaar lang niet mogen meehelpen aan geneesmiddelen tegen griep die Pfizer produceert en uitvindt.

Bauwens (2013) beweert in zijn boek: 'de wereld redden' dat er in een P2P samenleving sprake is van een win-win-win en zelfs een win-win-win-win situatie. De win-win-win-situatie vindt volgens hem plaats doordat mensen in een P2P context samenwerken omdaten ze vrijwillig gekozenbijdragen hebben om bij te dragen totaan een sociaal doel. Ze streven eenzelfde ideaal na en op die manier wintwaardoor de hele groep die werkt rond een gemeenschappelijk ietsondewerp, wint. Volgens Bauwens (2013) stopt het hier niet bij, hij beweert zelfs dat de hele samenleving hierdoor wint. Bij dit laatste spreekt hij dan ook over een win-win-win-win-situatie omdat er niet één of twee individuen of een groep mensen baat heeft bij een P2P-samenwerking, maar het namelijk om de hele samenleving gaat. De samenleving heeft er baat bij doordat men in een P2P-samenwerking erop gericht is om directe en nuttige gebruikswaarde te produceren. datZodoende zodoendehebben rechtstreeksze ook een rechtstreeks positief maatschappelijk resultaat heeft. Maar doordat kennis openbaar en toegankelijk maken, verhinderd wordt en de mogelijkheid om vrijwillig een bijdrage van kennis te leveren wordt beperkt, bereiken we in onze huidige realiteit geen win-win-win-win-situatie en moeten we dus marktgerichte bestuursvorm anders bekijken en ordenen met behulp van metagovernance.

P2P kan tevens niet aanwezig zijn in een hiërarchisch bestuursvorm. Bij een hiërarchisch gerichte bestuursvorm zijn er altijd een hele hoop controlemechanisme aanwezig. Hierdoor moet jeer steeds toestemming vragengevraagd worden om iets te doen, moet jemoeten bevelen opvolgenworden opgevolgd en wordt de kwaliteit en de aard van jehet werk, nauw in de gaten gehouden door een meerdere (baas, overheidsinstanties, controleurs,...). Hiërarchie gaat meestal gepaard met een lineair systeem en dat is niet het geval bij een Peer-productiesysteem. Bij een Peer-productiesysteem verloopt het werk parallel rond verschillende modules waaraan je, op elk ogenblik, vrijwillig kan bijdragen en wordt er pas achteraf controle gedaan door technische deskundigedeskundigen die zich ontfermen over de kwaliteit van het gemeenschappelijk werk (Bauwens, 2013).

Volgens Kenis & Provan (2008) gaat het bij een netwerkgerichte bestuursvorm om het verbinden en delen van informatie, activiteiten, middelen of competenties tussen 3 of meer organisaties om samen een outcome te bewerkstellen. Concreet gaat het hierbij dus over diensten en producten die het resultaat zijn van een samenspel van verschillende organisaties, en dus niet zozeer over de kwaliteit die 1 organisatie te bieden heeft. Zo hebheeft jede overheid bijvoorbeeld in onze overheid een netwerk voor crisisbeheersing. Als er eenwaarbij terroristische aanslag plaats zou vinden, kan ditaanslagen het meest effectiefbest bestreden worden door een samenwerking tussen verschillende organisaties namelijk (politie, brandweer, veiligheidsregio militairen, ambulancepersoneel,...)

AlsVoor we kijken naar deeen P2P-samenleving, dan lijkt deze bestuursvorm het meest passend te zijn. Bij P2P gaat het erover om informatie voor iedereen toegankelijk te maken en dit met elkaar te delen. en bovendienBovendien kan iedereen aan een bepaald idee of onderwerp zijn inzichten bijdragen (Bauwens, 2013). Het is dus net zoals een netwerkgovernance, maar dan nog laagdrempeliger en nog uitgebreider omdat het hier niet enkel over het samenwerken en kennis delen van organisaties gaat, maar over een samenwerking tussen verschillende individu's en het delen van hun kennis.

Maar toch zal een P2P-samenleving niet zomaar tot stand kunnen komen in deze bestuursvorm. Provan & Kenis (2008) beschrijven 4 factoren (vertrouwen, aantal netwerkleden, doelconsensus en behoefte aan netwerkcompetenties) die bepalend zijn voor een effectieve netwerkgerichte bestuursvorm en bij deze factoren stuit P2P soms op problemen. Zo zeggen Kenis & Provan (2008) dat een netwerkgerichte bestuursvorm het best werkt als er een klein netwerk aanwezig is. Het kan namelijk zijn dat er bepaalde problemen opduiken in een P2P-samenleving. Zo kan er bijvoorbeeld een grote dualiteit ontstaan in het eens en oneens zijn met een bepaalde methodiek voor houtzagen. Om deze problemen op te lossen zeggen Kenis & Provan (2008) dat een face-to-face- participatie (= een overleg over een bepaald onderwerp waarbij verschillende partijen elkaar zien en horen) noodzakelijk is,. maarMaar als je met een enorm groot netwerk zit, wat het geval is in een P2P-samenleving, wordt dit bijna onmogelijk.

Uit wat hierboven beschreven is, is het dus duidelijk dat de rol van bestuursvormen in P2P niet onderschat mag worden. De vorm van het bestuur heeft heel wat invloed op de mogelijkheid om tot een P2P samenleving te komen. Hoe de bestuursvormen zich verder ontwikkelen en hoe de relatie tussen verschillende bestuursvormen groeit, kan een P2P proces vergemakkelijkenvereenvoudigen of bemoeilijken.