Wikibooks

Leer jezelf ecologisch tuinieren/Nachtorchis: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Vorige wijzigingVolgende wijziging →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Jafeluv (overleg | bijdragen)
11 bewerkingen
Vangelis (overleg | bijdragen)
36.473 bewerkingen
aanpassing
Regel 1:
{{TaxoboxWiu2}}
__NOTOC__ __NOEDITSECTION__
| type=plant
{{Leer jezelf ecologisch tuinieren|Afbeelding=Platanthera bifolia bgiu.jpg}}
| naam=''Platanthera''
'''Nachtorchis''' (''Platanthera'') vormt een groot [[geslacht (biologie)|geslacht]] met tachtig tot honderd [[soort (biologie)|soorten]] [[w:terrestrische plant|terrestrische]] [[orchideeën]]. Ze komen vooral in de [[gematigd klimaat|gematigde streken]] van het [[noordelijk halfrond]] voor. Twee soorten zijn ook in België en Nederland te vinden.▼
| afbeelding= Platanthera bifolia bgiu.jpg
| afbeeldingstekst= Welriekende nachtorchis
| rijk= ''[[Planten|Plantae]]'' (Planten)
| stam= ''[[Embryophyta]]'' (Landplanten)
| klasse= ''[[Spermatopsida]]'' (Zaadplanten)
| clade1= [[Bedektzadigen]]
| clade2= [[Eenzaadlobbigen]]
| orde= ''[[Asparagales]]''
| familie = ''[[Orchidaceae]]'' (Orchideeënfamilie)
| onderfamilie= ''[[Orchidoideae]]''
| tribus= ''[[Orchideae]]''
| subtribus= ''[[Orchidinae]]''
| taxon=[[Geslacht (biologie)|Geslacht]]
| w-naam=''Platanthera''
| auteur= [[Louis Claude Marie Richard|L.C.Rich.]]
| datum=1817
}}
▲'''Nachtorchis''' (''Platanthera'') vormt een groot [[geslacht (biologie)|geslacht]] met tachtig tot honderd [[soort (biologie)|soorten]] [[terrestrische plant|terrestrische]] [[orchideeën]]. Ze komen vooral in de [[gematigd klimaat|gematigde streken]] van het [[noordelijk halfrond]] voor. Twee soorten zijn ook in België en Nederland te vinden.
 
== Naamgeving en [[etymologie]] ==
[[Synoniem (plantkunde)|Synoniem]]: ''Blephariglottis'' <small>[[Raf.]]</small>, ''Diplanthera'' <small>Raf.</small>, ''Lymnorchis'' <small>[[Rydb.]]</small>, ''Lysias'' <small>[[Salisb.]] ex Rydb.</small>, ''Lysiella'' <small>Rydb.</small>, ''Mecosa'' <small>[[Blume]]</small>, ''Neolindleya'' <small>[[Kraenzl.]]</small>, ''Perularia'' <small>[[Lindl.]]</small>, ''Piperia'' <small>Rydb.</small>, ''Pseudodiphryllum'' <small>[[Nevski]]</small>, ''Sieberia'' <small>[[Spreng.]]</small>
 
*Nederlands: Nachtorchis
*Frans: Platanthére
*Engels: Fringed orchids, Rein orchids, Bog orchids
*Duits: Waldhyazinthen
 
De [[botanische naam]] ''Platanthera'' is afkomstig van het [[Oudgrieks]]e ‘platys’ (breed) en ‘anthera’ ([[meeldraad]]) en slaat op de wijd uiteenstaande [[w:pollinium|pollinia]].
 
== Kenmerken ==
De soorten van het geslacht ''Platanthera'' zijn [[terrestrische plant|terrestrische]], overblijvende planten ([[w:geofyt|geofyt]]en), die overwinteren met twee ei- tot raapvormige [[wortel (plant)|wortelknollen]].
 
Het zijn middelgrote, slanke, tot 40 cm hoge planten, met meestal twee grote [[bladvorm#bladoppervlak../Plantkunde/Blad|ovale]] [[blad]]erenbladeren aan de basis en hogerop de [[stengel]] een aantal smalle, [[schutblad (plant)../Plantkunde/Blad|schutbladachtige]] blaadjes.
 
De bloeiwijze is een losbloemige [[aar (bloeiwijze)|aar]] met vijf tot vijfentwintig kleine, sterk ruikende [[bloem (plant)../Plantkunde/Bloem|bloemen]]. De zijdelingse [[w:sepaal|sepalen]] zijn afstaand, de bovenste sepaal en de [[w:petaal|petalen]] vormen een [[w:helm (bloem)|helm]]. De [[w:lip (bloem)|lip]] is ongedeeld, lang en tongvormig, met een lang met [[nectar (plant)|nectar]] gevuld [[w:spoor (bloem)|spoor]]. Het [[w:stigma (bloem)|stigma]] is ongedeeld en vlak. De [[w:pollinium|pollinia]] staan aan de basis ver uit elkaar.
 
De meeste nachtorchissen bloeien aan het einde van de lente of in de vroege zomer.
 
Nachtorchissen zijn over het algemeen planten van kalkrijke, vochtige of droge bodems op zonnige of lichtbeschaduwde plaatsen, zoals [[w:kalkgrasland (biotoop)|kalkgraslanden]], lichte [[bos]]senbossen en [[struweel|struwelen]]. Sommige soorten komen echter ook in [[zuur (scheikunde)|zure]] milieus voor zoals in [[heide (vegetatie)|heide]] en [[moeras]]senmoerassen.▼
== Habitat ==
▲Nachtorchissen zijn over het algemeen planten van kalkrijke, vochtige of droge bodems op zonnige of lichtbeschaduwde plaatsen, zoals [[kalkgrasland (biotoop)|kalkgraslanden]], lichte [[bos]]sen en [[struweel|struwelen]]. Sommige soorten komen echter ook in [[zuur (scheikunde)|zure]] milieus voor zoals in [[heide (vegetatie)|heide]] en [[moeras]]sen.
 
Het geslacht is nauw verwant aan de geslachten ''[[../Pseudorchis|Pseudorchis]]'', ''[[../Muggenorchis|Gymnadenia]]'' en ''[[../Handekenskruid|Dactylorhiza]]''.▼
== Voorkomen ==
Gematigde en subarctische streken van het [[noordelijk halfrond]]: [[Europa (werelddeel)|Europa]] van [[Scandinavië]] tot [[Noord-Afrika]], [[Madeira (eiland)|Madeira]], [[IJsland]], [[Azië]] vanaf [[Klein-Azië]] over [[Rusland]] tot aan de [[Himalaya]], [[Noord-Amerika]] met inbegrip van [[Alaska]].
 
Naargelang de [[w:taxonoom|taxonoom]] telt het geslacht 80 tot 100 soorten. In Europa komen er acht voor, in België en Nederland twee:▼
== Verwantschap en soorten ==
▲Het geslacht is nauw verwant aan de geslachten ''[[Pseudorchis]]'', ''[[Gymnadenia]]'' en ''[[Dactylorhiza]]''.
 
*[[../Bergnachtorchis|Bergnachtorchis]] (''Platanthera chlorantha'')
▲Naargelang de [[taxonoom]] telt het geslacht 80 tot 100 soorten. In Europa komen er acht voor, in België en Nederland twee:
*[[../Welriekende nachtorchis|Welriekende nachtorchis]] (''Platanthera bifolia'')
 
*[[Bergnachtorchis]] (''Platanthera chlorantha'') <small>([[Jakob Laurenz Custer|Cust.]]) [[Ludwig Reichenbach|Rchb.]] (1828)</small> ([[Eurazië]])
*[[Welriekende nachtorchis]] (''Platanthera bifolia'') <small>([[Carl von Linné|L.]]) [[Louis Claude Marie Richard|L.C.Rich.]] (1817)</small> ([[Europa (continent)|Europa]] tot [[Noord-Afrika]])
 
<gallery>
Bestand:Platanthera algeriensis.jpg|''[[Platanthera algeriensis]]''
Bestand:Platanthera bifolia flower 120604.jpg|[[Welriekende nachtorchis]] (''Platanthera bifolia'')
Bestand:Platanthera chlorantha flower 030603.jpg|[[Bergnachtorchis]] (''Platanthera chlorantha'')
Bestand:Platanthera dilatata 15409.JPG|''[[
Bestand:Platanthera dilatata]]''grandiflora.jpg
Bestand:Platanthera grandifloraleucophaea.jpg|''[[Platanthera grandiflora]]''
Bestand:Platanthera leucophaeapsycodes.jpg|''[[Platanthera leucophaea]]''
Bestand:Platanthera psycodesyosemitensis.jpg|''[[Platanthera psycodes]]''
Bestand:Platanthera yosemitensis.jpg|''[[Platanthera yosemitensis]]''
</gallery>
 
{{Commons|Platanthera}}▼
{{bronnen|bronvermelding=
* {{Aut|Pierre Delforge}}, 1994.:''Guide des orchidées d'Europe, d'Afrique du Nord et du Proche-Orient'', Delachaux et Niestlé, ISBN 2-603-01323-8
Regel 72 ⟶ 41:
}}
 
== ;Externe links ==
* {{en}} [http://aob.oxfordjournals.org/cgi/content/full/98/1/237 Fylogenie van de orchideeën]
* {{Link eFloras|1|125746|Platanthera}}
Regel 78 ⟶ 47:
* {{Link NCBI|59352|Platanthera}}
 
▲{{CommonsCommonscat|Platanthera}}
{{Navigatie Orchideae}}
{{Wikipedia|Pagina={{SUBPAGENAME}}|Naam={{SUBPAGENAME}}}}
 
{{sub}}
[[Categorie:Platanthera| ]]
[[Categorie:Orchidaceae (geslachten)|nachtorchis]]
 
[[de:Waldhyazinthen]]
[[en:Platanthera]]
[[es:Platanthera]]
[[et:Käokeel]]
[[fr:Platanthera]]
[[hsb:Kokulinda]]
[[it:Platanthera]]
[[lt:Blandis]]
[[pt:Platanthera]]
[[ru:Любка (растение)]]
[[sv:Nattviolssläktet]]
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.