Maatschappijleer/Ons stipje op de waereldkaart - Piet de Rooy: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 241:
Guillaume (Willem) Groen van Prinsterer (Voorburg, 21 augustus 1801 - Den Haag, 19 mei 1876), zoon van de staatsraad Petrus Jacobus Groen van Prinsterer en Adriana Hendrika Caan, was een antirevolutionair Nederlands politicus en historicus.
=== Naar Americaansch model - 1879: De politieke partij ===
1784 Jan Nieuwenhuyzen richt de Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen op
1790-1840 Second Great Awakening in de VS
1813 Herstel onafhankelijkheid in Nederland
1848 Grondwet
1953 Aprilbeweging
1855 Uitwerking grondwetsartikel over recht van vereniging
1860 Oprichting Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs
1866 Oprichting Vereeniging tot bevordering van het Volksonderwijs
1869 Kuyper geeft een lezing: Eenvormigheid, de vloek van het moderne
leven en schrijft een omvangrijke brochure over het Nut en een tweetal
andere: De “Nuts”-beweging, Eenvormigheid en Beroep op het Volksgeweten.
november: opening Suezkanaal
1871 Opheffing van het Nederlandse gezantschap bij het Vaticaan
1872 Kuyper richt De Standaard op
Antischoolwetverbond wordt opgericht
1873 De Beaufort betrekt Huize Den Treek in de gemeente Leusden
1877 De Beaufort is met enige onderbrekingen 23 jaar lid van de tweede
kamer
1879 Kuyper richt ARP op
Koning Willem III hetrouwd met Emma van Waldeck-Pyrmont (een
Duitse princes)
1880 Kuyper richt de Vrije Universiteit op
Geboorte prinses Wilhelmina
1883 Aletta Jacobs verzoekt het gemeentebestuur om ingeschreven te
worden in het kiesregister
1885 Liberalen richten een partij op
1987 In de grondwet wordt vastgelegd dat het kiesrecht uitsluitend aan
mannen toekomt
1886 Kuyper leidt de Doleantie (een kerkscheuring)
1898 Inhuldiging van Wilhelmina
1899 Kuyper maakt een reis door Amerika
1901 Wilhelmina trouwt Hendrik van Mecklenburg-Schwering
1909 Geboorte prinses Juliana
Kuyper nam afstand van de heersende politieke cultuur. Deze cultuur zou vanaf het einde van de jaren 60 (van de 19e eeuw) nogal veranderen. Kuyper was een modern conservatief (Edmund Burke: het beheersen van de verandering).
Langzamerhand won de geruststellende gedachte dat partijen als voordeel hadden dat ze elkaar in de gaten hielden, de enorme variatie in opvattingen en oordelen enigszins kanaliseerden tot heldere keuzen en de publieke opinie informeerden, zo niet vormden.
Na 1848 neemt langzaam maar zeker het verenigingsleven toe gedragen door een humanistische beweging.
Goede partijvorming was afhankelijk van het vinden van een balans tussen hardhandig opportunisme (Engeland) en onverzettelijke overtuiging (Duitsland).
Het kiesrecht was nog overal beperkt tot volwassen mannen met een hoog inkomen. Naarmate partijen belangrijker werden, wijzigde zich de relatie tussen kiezer en gekozene.
Door een stijgende welvaart en opleidingsniveau zou het electoraat min of meer vanzelf groeien tot 1.079.000 in 1917.
De klassieke tegenstelling liberalen en conservatieven veranderde vrijzinnigen en confessionelen. Links en rechts worden gebezigd om de voor- en tegenstanders van de volkssoevereiniteit uit elkaar te houden.
Rond de eeuwwisseling werd de politiek religieuzer, nationaler en voortaan georganiseerd in partijverband. De katholieken vormden het grootste blok in de kamer met ongeveer een kwart van de zetels.
Willem Hendrik De Beaufort laat zich scherp uit over Kuyper. Maar de liberalen vallen in 1894 uit elkaar na hun voorstel om het kiesrecht drastisch uit te breiden. Kuyper vormt een coalitie met de katholieken waardoor het land ‘verpaapschte’.
Oranje is in alle verdeeldheid het belangrijkste symbool van de eenheid van de natiestaat. De omslag in de politieke cultuur had de natie verdeeld, het vorstenhuis moest vervolgens de natiestaat bijeen houden.
�
Willem Hendrik de Beaufort (Leusden, 19 maart 1845 – Den Haag, 2 april 1918) was een Nederlands liberaal politicus. Hij werd geboren op het landgoed Den Treek in Leusden, dat zijn grootvader en naamgenoot uit de Leusderheide had ontgonnen. Het bleef zijn leven lang zijn thuisbasis. Hij stamde uit de patriciaatstak van de familie De Beaufort, een aanzienlijke familie van de Utrechtse Heuvelrug en Gelderse Vallei.
Abraham Kuyper (Maassluis, 29 oktober 1837 – Den Haag, 8 november 1920) was een Nederlands theoloog, predikant, staatsmanen journalist.
Kuyper was oprichter van de eerste politieke partij in Nederland, de ARP en de stichter van de Vrije Universiteit; hij droeg bij aan de vorming van de Gereformeerde Kerken in Nederland, aan de vernieuwing van het calvinisme, en was van 1901 tot 1905 minister-president.
Kuyper werd voorman en woordvoerder van de orthodoxe vleugel van het Nederlands protestantisme, hoewel niet alle orthodoxen zich achter hem schaarden: noch de zogenaamde 'ethischen' noch de bevindelijk-gereformeerden. Onder zijn leiding werden de gereformeerden zeer invloedrijk, zowel in de Hervormde Kerk (na 1892 in hun eigen Gereformeerde Kerk) als in de politiek, die beide tot dat moment werden gedomineerd door de liberalen.
Voor zijn achterban, een volksdeel dat wel wordt aangeduid als de "kleine luyden" (eenvoudige mensen), was Kuyper de gevierde leider. Zijn tegenstanders waren op kerkelijk gebied vooral de modern-protestanten, terwijl hij in de politiek vooral streed tegen de liberalen en later ook de socialisten. Hij vond zijn politieke bondgenoten bij andere christelijke partijen, waaronder hij ook de rooms-katholieken rekende. Voor de politieke tegenstelling tussen christenen en niet-christenen ontwikkelde Kuyper het begrip antithese.
Zijn gedachtegoed werkt nog altijd door in binnen- en buitenland. In 2004 werd hij genomineerd voor de verkiezing van de grootste Nederlander.
== Begrippenlijst ==
| |||