Computersystemen/Netwerkbegrippen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 36:
== Snelheid ==
Snelheid lijkt een simpel getal te zijn, maar de interpretatie en context kan een belangrijk verschil maken. De ene snelheid kan je dus niet zomaar vergelijken met de andere.▼
=== Bandbreedte en latency ===▼
De termen bandbreedte en latency zijn weliswaar bepalend voor de snelheid van een netwerk, maar zijn toch geen synoniemen. <ref>[http://www.dslreports.com/faq/694 Latency versus Bandwidth - What is it?]</ref>▼
* De '''latency''' in een netwerk is een vertraging in het netwerk. Om dit te meten wordt vaak ping gebruikt, dat een uitkomst in milliseconden geeft. Dit zal zorgen dat een klein pakket aan data, bv. 32 bytes, naar een doelhost wordt gestuurd, waarbij de RTT wordt gemeten. Deze Round Trip Time meet hoelang het duurt voor dat pakketje om de doelhost te bereiken en terug te keren naar de bronhost. Hoe lager de uitkomst, hoe beter. Van invloed is oa. de afstand, waardoor een ping van 0,684 ms in een lokaal netwerk als normaal wordt beschouwd, maar naar een satelliet wel héél snel zou zijn.▼
* De '''bandbreedte''' verwijst naar de hoeveelheid data dat per seconde kan worden getransfereerd.▼
Het zou kunnen dat de bandbreedte heel hoog ligt, maar dat je toch een traag gevoel krijgt van snelheid. Stel je bv. volgende situatie voor, waarbij je een hoge bandbreedte hebt, maar helaas ook een hoge latency:▼
* Je wil de laatste iso van Ubuntu downloaden en je merkt dat het downloadvenster lang op zich laat wachten. Jouw aanvraag voor dit iso-bestand is héél weinig informatie die over het netwerk moet verstuurd worden: hoge bandbreedte doet er dan niet veel toe, maar wel de hoge latency! Als dit grote bestand naar jouw computer wordt verstuurd is de hoge bandbreedte wel heel belangrijk. Eens de download is begonnen staan de honderden megabytes in een mum van tijd op je harde schijf. Je bent tevreden over de snelheid. In deze situatie speelt de hoge latency weinig rol.▼
* Ondertussen ben je ook aan het audiochatten met iemand. Om goed te werken moeten vele kleine audiopakketjes snel heen-en-weer kunnen gestuurd worden. Een hoge bandbreedte is hier niet zo belangrijk, omdat het om kleine pakketjes gaat. Doordat de latency echter ook hoog is, zijn de pakketjes te lang onderweg. Je merkt dat je bijna in walkie-talkie modus moet communiceren, omdat het te lang duurt voordat jouw audio de andere kant heeft bereikt en vice versa. Je bent ontevreden over de snelheid, omdat de hoge latency hier wel een grote rol speelt.▼
Ook gamers zullen zich herkennen in die laatste situatie en willen graag een lage latency/ping. Hebben ze die niet, dan zal het spel "[[w:Lag|laggen]]".▼
In een niet-netwerkvoorbeeld zou je een 'vrachtschip' en een 'fiets' qua snelheid kunnen vergelijken. Je kan niet zomaar zeggen welke de snelste is, als je de context niet kent:▼
* Een kleine doos met enkele belangrijke onderdelen moet zo snel als mogelijk drie kilometer stroomafwaarts worden gebracht. De fiets zal langs het [[w:Jaagpad|jaagpad]] winnen van het vrachtschip.▼
* Drie ton zand moet ook drie kilometer stroomafwaarts worden gebracht. Daarnet was de fiets de snelste, maar hij zal vele keren heen en weer moeten fietsen om drie ton zand te verplaatsen. Hier zal het vrachtschip het snelst klaar zijn: hij kan in één keer het zand ter plaatse brengen.▼
In netwerktermen zouden we zeggen dat het vrachtschip een hoge bandbreedte (=goed) heeft, maar ook een hoge latency (=slecht). De fiets heeft een lage bandbreedte (=slecht), maar ook een lage latency (=goed).▼
{{Bericht▼
|titel=''Duif is sneller dan internet in Zuid-Afrika''▼
|bericht=Winston is een elf maanden oude duif. Hij had één uur en acht minuten nodig om een afstand van 80 kilometer af te leggen met 4 GB data aan zijn poot. Inclusief het downloaden duurde de transfer per duif twee uur, zes minuten en 57 seconden. Dat was zelfs geen nipte overwinning voor Winston, want via internet was op die tijd amper vier procent van de gegevens overgebracht. Met deze vreemde wedstrijd wou het Zuid-Afrikaans technologiebedrijf in 2009 benadrukken dat internet in Zuid-Afrika nog steeds veel te traag is.▼
{{voetnoot web | titel=Duif is sneller dan internet in Zuid-Afrika | uitgever=Het Laatste Nieuws | datum=2009-09-09 | taal=nl | url=http://www.hln.be/hln/nl/4125/Internet/article/detail/990834/2009/09/09/Duif-is-sneller-dan-internet-in-Zuid-Afrika.dhtml }}▼
|type=nb▼
|afbeelding=Feed-icon.svg}}▼
Al in 1989 werd het verschil tussen bandbreedte en latency opgemerkt:▼
{{Citaat|▼
Onderschat nooit de bandbreedte van een stationwagen vol met tapes die via de autostrade dendert |Andrew S. Tanenbaum, Computer Networks, 1989, page 57, isbn 0-13-166836-6|▼
Never underestimate the bandwidth of a station wagon full of tapes hurtling down the highway.|taal=en}}▼
Alhoewel tapes vandaag de dag oubollig aandoen, blijft de uitspraak van Tanenbaum geldig. Stel dat er op enkele honderden kilometers van jou terabytes van data op tapes staat en dat je de keuze hebt om die via het internet te downloaden, of om die allemaal in een [[w:Stationwagen|stationwagen/break]] te laden en te vervoeren (soms aangegeven als [[w:en:Sneakernet|sneakernet]]). De stationwagen heeft duidelijk een hoge latency, maar mogelijks is deze toch sneller dan het internet, door zijn hoge bandbreedte.▼
=== Bandbreedte, kanaalcapaciteit en doorvoersnelheid ===
▲Snelheid lijkt een simpel getal te zijn, maar de interpretatie en context kan een belangrijk verschil maken. De ene snelheid kan je dus niet zomaar vergelijken met de andere.
In datacommunicatie wordt met '''[[w:Bandbreedte|bandbreedte]]''' (''en'':[[w:en:Bandwidth|bandwidth]]) aangegeven hoeveel data per seconde door een verbinding verstuurd kan worden.<ref>T.o.v. datacommunicatie wordt in de telecommunicatie met bandbreedte van een transmissiekanaal het verschil bedoeld tussen de hoogste en laagste frequentie die wordt doorgelaten. De eenheid is dus hertz (Hz). Zo is bijvoorbeeld in de bedrade telefonie de gebruikte "band" het gedeelte gaande van 300 tot 3400 Hz, wat resulteert in een bandbreedte van 3100 Hz of 3,1 kHz.</ref> De ''gebruikte bandbreedte'' geeft dan aan, wat van de ''beschikbare bandbreedte'' feitelijk is gebruikt. Bij deze laatste wordt '''[[w:kanaalcapaciteit|kanaalcapaciteit]]''' (''en'':[[w:en:Channel capacity|channel capacity]]) als term gebruikt: de absolute bovengrens voor de snelheid waarmee informatie over een kanaal kan worden overgedragen.
Regel 74 ⟶ 110:
* [[w:VDSL|VDSL]]: tot 52 Mbit/s
* [[w:glasvezel|glasvezel]]: tot 10 Gbit/s
▲=== Bandbreedte en latency ===
▲De termen bandbreedte en latency zijn weliswaar bepalend voor de snelheid van een netwerk, maar zijn toch geen synoniemen. <ref>[http://www.dslreports.com/faq/694 Latency versus Bandwidth - What is it?]</ref>
▲* De '''latency''' in een netwerk is een vertraging in het netwerk. Om dit te meten wordt vaak ping gebruikt, dat een uitkomst in milliseconden geeft. Dit zal zorgen dat een klein pakket aan data, bv. 32 bytes, naar een doelhost wordt gestuurd, waarbij de RTT wordt gemeten. Deze Round Trip Time meet hoelang het duurt voor dat pakketje om de doelhost te bereiken en terug te keren naar de bronhost. Hoe lager de uitkomst, hoe beter. Van invloed is oa. de afstand, waardoor een ping van 0,684 ms in een lokaal netwerk als normaal wordt beschouwd, maar naar een satelliet wel héél snel zou zijn.
▲* De '''bandbreedte''' verwijst naar de hoeveelheid data dat per seconde kan worden getransfereerd.
▲Het zou kunnen dat de bandbreedte heel hoog ligt, maar dat je toch een traag gevoel krijgt van snelheid. Stel je bv. volgende situatie voor, waarbij je een hoge bandbreedte hebt, maar helaas ook een hoge latency:
▲* Je wil de laatste iso van Ubuntu downloaden en je merkt dat het downloadvenster lang op zich laat wachten. Jouw aanvraag voor dit iso-bestand is héél weinig informatie die over het netwerk moet verstuurd worden: hoge bandbreedte doet er dan niet veel toe, maar wel de hoge latency! Als dit grote bestand naar jouw computer wordt verstuurd is de hoge bandbreedte wel heel belangrijk. Eens de download is begonnen staan de honderden megabytes in een mum van tijd op je harde schijf. Je bent tevreden over de snelheid. In deze situatie speelt de hoge latency weinig rol.
▲* Ondertussen ben je ook aan het audiochatten met iemand. Om goed te werken moeten vele kleine audiopakketjes snel heen-en-weer kunnen gestuurd worden. Een hoge bandbreedte is hier niet zo belangrijk, omdat het om kleine pakketjes gaat. Doordat de latency echter ook hoog is, zijn de pakketjes te lang onderweg. Je merkt dat je bijna in walkie-talkie modus moet communiceren, omdat het te lang duurt voordat jouw audio de andere kant heeft bereikt en vice versa. Je bent ontevreden over de snelheid, omdat de hoge latency hier wel een grote rol speelt.
▲Ook gamers zullen zich herkennen in die laatste situatie en willen graag een lage latency/ping. Hebben ze die niet, dan zal het spel "[[w:Lag|laggen]]".
▲In een niet-netwerkvoorbeeld zou je een 'vrachtschip' en een 'fiets' qua snelheid kunnen vergelijken. Je kan niet zomaar zeggen welke de snelste is, als je de context niet kent:
▲* Een kleine doos met enkele belangrijke onderdelen moet zo snel als mogelijk drie kilometer stroomafwaarts worden gebracht. De fiets zal langs het [[w:Jaagpad|jaagpad]] winnen van het vrachtschip.
▲* Drie ton zand moet ook drie kilometer stroomafwaarts worden gebracht. Daarnet was de fiets de snelste, maar hij zal vele keren heen en weer moeten fietsen om drie ton zand te verplaatsen. Hier zal het vrachtschip het snelst klaar zijn: hij kan in één keer het zand ter plaatse brengen.
▲In netwerktermen zouden we zeggen dat het vrachtschip een hoge bandbreedte (=goed) heeft, maar ook een hoge latency (=slecht). De fiets heeft een lage bandbreedte (=slecht), maar ook een lage latency (=goed).
▲{{Bericht
▲|titel=''Duif is sneller dan internet in Zuid-Afrika''
▲|bericht=Winston is een elf maanden oude duif. Hij had één uur en acht minuten nodig om een afstand van 80 kilometer af te leggen met 4 GB data aan zijn poot. Inclusief het downloaden duurde de transfer per duif twee uur, zes minuten en 57 seconden. Dat was zelfs geen nipte overwinning voor Winston, want via internet was op die tijd amper vier procent van de gegevens overgebracht. Met deze vreemde wedstrijd wou het Zuid-Afrikaans technologiebedrijf in 2009 benadrukken dat internet in Zuid-Afrika nog steeds veel te traag is.
▲{{voetnoot web | titel=Duif is sneller dan internet in Zuid-Afrika | uitgever=Het Laatste Nieuws | datum=2009-09-09 | taal=nl | url=http://www.hln.be/hln/nl/4125/Internet/article/detail/990834/2009/09/09/Duif-is-sneller-dan-internet-in-Zuid-Afrika.dhtml }}
▲|type=nb
▲|afbeelding=Feed-icon.svg}}
▲Al in 1989 werd het verschil tussen bandbreedte en latency opgemerkt:
▲{{Citaat|
▲Onderschat nooit de bandbreedte van een stationwagen vol met tapes die via de autostrade dendert |Andrew S. Tanenbaum, Computer Networks, 1989, page 57, isbn 0-13-166836-6|
▲Never underestimate the bandwidth of a station wagon full of tapes hurtling down the highway.|taal=en}}
▲Alhoewel tapes vandaag de dag oubollig aandoen, blijft de uitspraak van Tanenbaum geldig. Stel dat er op enkele honderden kilometers van jou terabytes van data op tapes staat en dat je de keuze hebt om die via het internet te downloaden, of om die allemaal in een [[w:Stationwagen|stationwagen/break]] te laden en te vervoeren (soms aangegeven als [[w:en:Sneakernet|sneakernet]]). De stationwagen heeft duidelijk een hoge latency, maar mogelijks is deze toch sneller dan het internet, door zijn hoge bandbreedte.
=== Upload versus download ===
| |||