Computersystemen/Computerbussen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Mattias.Campe (overleg | bijdragen)
Mattias.Campe (overleg | bijdragen)
Regel 38:
 
== Externe bussen ==
Het is niet de bedoeling om dit encyclopedisch te behandelen. Zo wordt de oude [[w:Industry Standard Architecture|ISA]]-bus of de bij servers gebruikte [[w:SCSI|SCSI]] of [[w:Serial Attached SCSI|SAS]] hier niet besproken. Ook [[w:FireWire|Firewire]] wordt niet besproken.
 
[[Bestand:PCI und PCIe Slots.jpg|thumb|300px|Een gele PCI-Express x1 sleuf, een gele PCI-Express x16 sleuf en onderaan twee witte PCI-sleuven.]]
[[Bestand:AGP and PCI slots at ECS P4VMM2 motherboard.JPG|thumb|300px|Bovenaan een bruine AGP sleuf, met eronder twee witte PCI-sleuven.]]
 
Om de optimale snelheden te halen is het noodzakelijk dat alle onderdelen van eenzelfde "versie" zijn. Een voorbeeld bij USB: als een 2.0-kabel gebruikt wordt om een 3.0-stick aan te sluiten op een 1.1-poort, dan zal de maximaal haalbare snelheid deze van USB 1.1 zijn. Bovendien moet ook altijd een verschil gemaakt worden tussen de theoretisch haalbare snelheden, de snelheden van benchmarks en de snelheden die in de praktijk gehaald worden! Dit is te vergelijken met een auto die in theorie 250 km/u kan, op circuit 230 km/u kan, maar in de praktijk gemiddeld 130 km/u op de [[w:Autobahn (Duitsland)|autobahn]] doet en 40 km/h in de bebouwde kom (bv. door voorliggersverkeersdrempels, ander verkeer, rode oflichten, weersomstandigheden).
 
=== PCI ===
Regel 78:
|AGP 3.0 || 8× || octuple || 2133 || 66 || 0.8
|-
|AGP 3.5 * || 8× || octuple || 2133 || 66 || 0.8
|}
 
Regel 86:
[[Afbeelding:PCIExpress.jpg|right|thumb|Voorbeeld van meerdere PCI Express-sleuven (van boven naar beneden: x4, x16, x1 en x16<br>Onderste sleuf is een PCI-sleuf, geen PCI-Express)]]
 
In 2005 volgt [[w:PCI Express|PCI Express]] (Peripheral Component Interconnect Express of PCIe) AGP op. PCI Express, die niet beperkt is tot het gebruik met grafische kaarten, biedt een veel grotere snelheid en tal van nieuwe eigenschappen. Het is een seriële point-to-point technologie (waar PCI een gedeelde parallelle architectuur gebruikt).<ref>Het Ars Technica artikel [http://arstechnica.com/features/2004/07/pcie/4/ PCI Express: An Overview] legt d.m.v. afbeeeldingen heel goed uit hoe de evolutie van PCI naar PCIe is ontstaan, net als deze van [http://computer.howstuffworks.com/pci-express2.htm HowStuffWorks] is. Ook [http://www.ni.com/white-paper/3767/en/ PCI Express – An Overview of the PCI Express Standard] en [http://www.directron.com/expressguide.html What is PCI Express? A Layman's guide to high speed PCI-E technology] is de moeite om te lezen.</ref>
 
Bij de PCIe slots op het moederbord kunnen vermeldingen staan van x1 t.e.m. x32. Dit verwijst naar het aantal '''lanes''' van dit PCIe slot. Per lane is er een paar voor het ontvangen van data en een paar voor het verzenden (dus zijn er per lane 4 "draden" nodig). De connectie is ''full duplex'', zodat tezelfdertijd kan worden verstuurd en ontvangen. Bovendien is de technologie hot-swappable, waardoor een PCIe-kaart vervangen kan worden, terwijl de machine aanstaat.
Regel 113:
'''[[w:Parallel ATA|Parallel ATA]] (PATA)''', vroeger bekend als '''Integrated Drive Electronics (IDE)''', is een (oudere) standaardinterface die de communicatie tussen het moederbord van een computer en schijfstations mogelijk maakt. PATA wordt hoofdzakelijk gebruikt voor de aansturing van [[w:harde schijf|harde schijven]] en [[w:CD-ROM|CD-ROM]]-stations.
 
Vroeger hadden de meeste moederborden twee IDE-aansluitingen,. maarLater modernekwamen moederborden hebben ermet maar eenéén IDE-aansluiting, omdat [[w:Serial ATA|Serial ATA]] de nieuwe norm is. HetNog komtlater ookkwamen steeds vaker voor dat nieuwede moederborden helemaaldie geen IDE-aansluiting meeraan boord hadden, enkel nog hebbenSATA.
 
Op één aansluiting op het moederbord is het mogelijk om twee schijfstations samen aan te sluiten met eenzelfde [[w:Flatcable|flatcable]]. Er is dushier sprake van een gedeelde bus, waardoor er conflicten zouden ontstaan. Het ene station wordt dan met [[w:jumper (computer)|jumpers]] als ''master'' ingesteld en het andere als ''slave''. De controller van de slave is uitgeschakeld en de controller van de master bedient beide stations. Sluit men twee masters of twee slaves op dezelfde kabel aan, dan ontstaat er een conflict waardoor de stations niet kunnen werken.
 
De termen "master" en "slave" zijn gebruikelijk, maar de officiële standaard heeft het over “device 0” en “device 1”. Eigenlijk zijn dit betere termen, omdat de gebruikelijke termen lijken te suggereren dat de master een hogere prioriteit krijgt t.o.v. de slave. Dat is echter niet het geval.<ref>Bron: [https://en.wikipedia.org/wiki/Parallel_ata#Master_and_slave_clarification en.wikibooks.org > Parallel ATA > Master and slave clarification]. Het gevolg voor de snelheid, als twee apparaten eenzelfde kabel delen, wordt er ook besproken.</ref><ref>Vooral in de VS zijn de termen master en slave nogal controversieel. Er zijn Amerikaanse gerechtelijke uitspraken dat het, waar mogelijk, de voorkeur verdient de standaard benamingen device 0 en device 1 te gebruiken.</ref>
Regel 122:
* Master (MA)
* Slave (SL)
* Cable select (CS): in dit geval bepaaldebepaalt de volgorde van waar ze op de kabel worden aangesloten of het gaat om master of slave. Normaal zit de master dan op het einde van de kabel (vaak een zwarte connector) en de slave in het midden van de kabel (vaak een grijze connector). De aansluiting op het moederbord heeft vaak een blauwe connector.
 
Bij het aansluiten van een HDD of ODD is het belangrijk te letten op het soort flat cable. Er is nl. een 40-aderige flatcable en een 80-aderige. Sluit je een oude 40-aderige kabel aan op een recente PATA-HDD, dan zal de kabel een bottleneck vormen!
Regel 146:
* kabellengtes tot 200cm worden ondersteund (waar dit bij de gewone SATA maximaal 90 à 100 cm is).
 
'''mSATA''' is een variant van SATA bedoeld voor mobiele apparaten. Vaak kan een mSATA-opslagmedium zonderrechtstreeks tussenkomstop vanhet moederbord worden aangesloten (een SATA-kabel wordenis aangesloten,dan directniet op het moederbordnodig).
 
{{Commonscat|Serial_ATA}}
Regel 153:
[[Bestand:Usb-svg.svg|64px|left|USB logo]]
 
[[w:Universal Serial Bus|Universal Serial Bus]] (USB) is een populaire<ref>Te merken door [[w:Universal_Serial_Bus#Toepassingen|de vele toepassingen van USB]].</ref> standaard voor de aansluiting van randapparatuur op computers. Het vervangt de langzamere parallelle en seriële poorten, voornamelijk doordat de snelheid van gegevensoverdracht met USB veel groter is. De standaard is uitgevonden door Intel, waarbij de volgende doelen vooropgesteld waren:
* Het moest een degelijke, goedkope poort worden die ook voor goedkope randapparatuur als muizen gebruikt kon worden.
* De kosten van de bekabeling en connectors mochten niet hoog zijn.
Regel 168:
* USB ondersteunt hot plugging of hot swapping, waardoor je apparaten kan aansluiten en ermee werken, zonder dat je je pc opnieuw moet opstarten.
* Er is eenzelfde aansluiting voor verschillende apparaten (waar je vroeger met PS/2 een aansluiting had voor toetsenbord en een aansluiting voor de muis).
 
Dit alles zorgde ervoor dat USB snel populair kwam (en is) en bijgevolg zijn er dan ook heel wat [[w:Universal_Serial_Bus#Toepassingen|toepassingen van USB]].
 
Er zijn vijf versies van USB:
Regel 211 ⟶ 213:
 
{{Commonscat|USB}}
 
=== FireWire ===
[[Bestand:Fairytale firewire.png|left]]
'''[[w:FireWire|FireWire]]''' is een seriële computer bustechnologie ontworpen als vervanging van [[w:SCSI|SCSI]]. FireWire heeft daarnaast een (zij het kleinere) plek veroverd in de computerwereld en consumentenelektronica naast USB. FireWire is tevens bekend onder de namen IEEE 1394, IEEE 1394b. Soms wordt ook iLink (merknaam van Sony) als compatibel genoemd.<ref>In sommige publicaties van Sony wordt dat ook vermeld. Het formele standpunt van Sony is echter dat een iLink alleen compatibel hoeft te zijn met andere Sony iLink-aansluitingen.</ref>
 
<gallery>
Bestand:FireWire_stekker.JPG|FireWire 400-stekker
Bestand:I-Link.jpg|4-polig
Bestand:FireWire gniazdo.jpg|6-polig
</gallery>
In de praktijk komen voornamelijk 4- en 6-pins FireWire aansluitingen voor. De aansluitingen zijn rechthoekig. Een vierpins FireWire aansluiting is maar heel klein, en heeft een "deukje" op de lange zijde. Bij een zespinsaansluiting is een van de twee korte kanten ongeveer een halve cirkel. Het verschil tussen vierpins en zespins is dat in het laatste geval ook voeding wordt geleverd aan het aangesloten apparaat.
 
Enkele kenmerken van FireWire:
* Er zijn geen hubs nodig (zoals bij USB), maar er wordt gebruik gemaakt van doorlussing (in het Engels "daisy chaining").
* Tot 63 apparaten kunnen aangesloten worden.
* Hot plugging en hot swapping.
 
Ook bij FireWire bestaan verschillende versies, waarbij de toegenomen snelheid in het oog springt. T.o.v. USB kan het zijn dat FireWire in de praktijk hogere snelheden haalt doordat hier peer-to-peer commando's mogelijk zijn (bv. communicatie tussen scanner en printer), zonder systeemgeheugen of CPU "lastig te vallen". Bij USB is een "bus master" nodig (bv. de pc).
 
{{Commonscat|FireWire}}
 
=== Thunderbolt ===
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.