Maatschappijleer/Maatschappijleer 5 vwo: verschil tussen versies

 

= Samenvatting =

 

== Wat is maatschappijleer? ==

=== Maatschappelijke vraagstukken ===

 

 

==== Samenleven en afspraken maken ====

 

Om te zorgen dat alle mensen goed kunnen samenleven aken we regels en wetten. In Nederland worden alle belangrijke regels democratisch bepaald.Vaak zijn niet alle partijen het eens dus zoeken ze naar een compromis.

soms kom je als individu ook lastige keuzes tegen,dit is een dilemma

dilemma:een lastige keuze uit twee of meer alternatieven die allemaal duidelijke nadelen hebben.

 

==== De vier thema's van maatschappijleer ====

 

==== De kernconcepten ====

Het is belangrijk dat de mensen in de samenleving rekening houden met de normen, waarden en belangen van hun medemens. In elke samenleving zijn mensen afhankelijk van elkaar, dit heet ''interdependentie''.

Sociale cohesie zorgt ervoor dat iedereen deel uit maakt van de samenleving, en dat niemand wordt buitengesloten.

 

==== Analysemodel ====

 

=== Kennis van zaken ===

 

==== Betrouwbaarheid van informatie ====

 

[[ File:Communication_shannon-weaver2.svg | thumb | Veelgebruikt model voor de visualisatie van een communicatieproces, gebaseerd op het werk van Shannon en Weaver. Links de (af)zender, rechts een ontvanger die een reactie (boogpijl) geeft. Zender, medium en ontvanger zijn ook nodig voor het overbrengen van deze feedback.]]

 

==== Beeldvorming en gevolgen ====

 

Gemanipuleerde informatie kan grote gevolgen hebben op ons wereldbeeld. Als een journalist er bijvoorbeeld voor kiest om de identiteit van een crimineel expliciet te vermelden, kan dat leiden tot '''stereotypering''' oftewel '''generaliseren''' en '''vooroordelen'''(mensen gaan dan misschien denken dat bijvoorbeeld veel Poolse mensen criminelen zijn). Mensen gebruiken vooroordelen en stereotypen vaak om zich af te zetten tegen andere groepen. Het gevaar hiervan is dat het kan leiden tot intolerantie en discriminatie(op grond van bijvoorbeeld ras, sekse, geloof, uiterlijk).

 

==== Beïnvloeding door media ====

 

=== Rechtsgebieden ===

 

==== Burger tegenover burger ====

- Consumentenkredietzaken tot een bedrag van € 40.000

- Lichte strafzaken (zoals snelheidsovertredingen)

 

==== Het strafproces ====

3. Vervolging: De vervolging wordt geregeld door het Openbaar Minestirie (OM). Ze hebben verschillende manieren om een strafzaak af te handelen. De officier kan een traqnsactie (Schikking) voorstellen, hier heb je te maken met een geldboete of een taakstraf en zo wordt je niet verder vevolgd. Het OM kan bij lichte delicten kiezen voor een strafbeschikking en zelf een straf op leggen. Bij een strafbeschikking ligt de schuld vast. Verder kan de officier Seponeren (Besluiten om niet verder te vervolgen).

 

 

<br />

 

 

 

Bij strafvervolging krijg je een dagvaarding. Daarin staat wanneer je voor de rechter moet komen. Waar je voor beschuldigd wordt heet een tenlastenlegging.

Ook kan de zaak nog worden heropend in uitzonderlijke gevallen. Dit heet herziening ten voordele.

 

Een straf wordt door de rechter opgelegd als er geen enkele strafuitsluitingsgrond van toepassing is.

<big>Hoofdstrafrechten</big>

Kinderen tussen de 16 tot 23 jaar kunnen ook te maken krijgen met adolescentenstrafrecht.

Het jeugdstrafrecht is sterk gericht op de resocialisatie.

 

<br />

 

 

 

 

 

 

 

 

De Verenigde Staten zijn al heel lang een rechtsstaat. Je kan het rechtssysteem van de VS en Nederland vergelijken doormiddel van vier rechtsstatelijke onderwerpen.

Het verschil tussen de rechters van de hoogste rechtsorganen; de Hoge Raad in Nederland en de Hooggerechtshof in de VS, is dat de Hooggerechtshof alle Amerikaanse wetgeving moeten toetsen aan de grondwet. In Nederland mogen ze de wetten niet toetsen aan de grondwet. Zo heeft de rechtelijke macht niet teveel macht. In de VS worden de rechters verkozen door de president en in de Nederland op voordracht van de tweede kamer.

 

In de VS is er juryrechtspraak. Als je 18 bent, Engels spreekt en geen strafblad hebt kan je gevraagd worden. De jury doet uitspraak over de schuldvraag. De rechter bepaalt de straf. In Nederland doet een rechter uitspraak over de schuldvraag en de straf.

 

Amerikanen hebben nauwelijks sociale grondrechten en voornamelijk klassiek rechten. Dit zorgt voor een grotere uitingsvrijheid. Ook is er veel sprake van klassenjustitie. Vergeleken met Nederland hebben verdachten in Amerika minder rechten.

 

In Amerika heb je drie opvallende kenmerken van het strafrecht: de doodstraf, plea bargaining (de advocaat en de aanklager sluiten een deal op voorwaarde dat de verdachte bekent) en de Three Strikes and You’re Out Law. In Nederland is het opvallend dat je levenslang kon krijgen. Maar omdat dat in strijd is met internationaal recht, wordt er nu na het uitzitten van een groot deel van de straf gekeken naar vrijlating.

 

<br />

 

 

<br />

 

 

Een democratie is een bestuursvorm waarbij het volk regeert. Het woord democratie bestaat dan ook uit de twee Griekse woorden 'demos' (volk) en 'kratein' (regeren), het betekend letterlijk: het volk regeert. Inmiddels leeft de helft van de wereldbevolking in democratie alhoewel er bijna nergens meer directe zeggenschap van het volk voorkomt. Wel zijn er in sommige landen nog referenda dit is een vorm van directe democratie waarbij het volk stemt over een bepaald wetsvoorstel.

Inde meeste landen zien we nu een indirecte vorm van democratie oftewel representatieve democratie. Dit betekend dat het volk vertegenwoordigers kiest die de beslissingen nemen en dat deze vertegenwoordigers verantwoording moeten afleggen over hun beleid.

* Er bestaat persvrijheid

 

Een dictatuur is een land waarin de machthebbers nagenoeg alles bepalen. In dictaturen is er bijna altijd sprake van schending van mensenrechten en politiek geweld. Er zijn zelden grondwetten in een dictatuur, en als deze er zijn zijn ze heel beperkt. Vrijheid in een dictatuur zijn beperkt; vrijheid van godsdienst, recht op privacy en politieke vrijheid zijn beperkt. Er is in een dictatuur is er geen Trias Politica maar de staat is een geheel dat in handen is van een kleine groep mensen. Er bestaat dus geen onafhankelijke rechtspraak, burgers kunnen niet rekenen op bescherming tegen de overheid. Burgers hebben hierdoor niks te zeggen in de politiek en kunnen hun rechten niet opeisen. De machthebbers verdedigen hun macht met harde hand, er is vaak overheidsgeweld.

 

We maken onderscheid tussen ideologische, religieuze en militaire dictaturen.

 

In deze dictatuur heeft de communistische partij alle macht en burgers weinig tot geen individuele vrijheden. Er is sprake van indoctrinatie (de bevolking krijgt de partijideologie te zien in media en onderwijs).

 

Ook wel theocratie genoemd. Godsdienst wordt verheven tot staatsideologie. Het volk kiest een parlement en de president, maar voor alle politieke besluiten is toestemming nodig van niet-gekozen geestelijke leiders.

 

Een militaire dictatuur is een dictatuur waarin de politieke macht van het land bij de hogere militairen berust.

 

 

 

<br />

 

 

Er zijn drie grote stromingen in Nederland.

Het Liberalisme, het Socialisme en het Confessionalisme.

De CDA en de ChristenUnie zijn de belangrijkste confessionele partijen. Ze horen thuis in het politieke midden.

 

Vanaf de jaren zestig is er sprake van ontideologisering, het verdwijnen van ideologie als leidraad voor het politieke leven. Hierdoor ontstonden er meer pragmatische en populistische partijen die niet pasten in een van de traditionele ideologieën. Pragmatische partijen hebben geen vaste uitgangspunten of principes: afhankelijk van het probleem, wordt een oplossing gekozen.

Deze stroming zegt nadrukkelijk de stem van het volk te willen laten horen. De partij bepaalt zelf wie er wel en niet bij de partij hoort. Om de gewone burger te bereiken versimpelt het populisme politieke kwesties. Zoals: Neemt criminaliteit toe? Dan gaan we harder straffen. Ze zijn niet links of rechts, niet progressief of conservatief. Ze hebben vaak nationalistische standpunten. De pvv is in Nederland een typische populistische partij.

Progressief betekent vooruitstrevend, veranderingsgezind en gericht op de toekomst. Ze benadrukken de gebreken in de samenleving en pleiten voor verandering.

Conservatief betekent behoudend en is gericht op het heden en verleden: ‘houden wat je hebt’. Ze vinden dat Nederland niet nog meer politieke macht moet afstaan aan de Europese Unie. Soms willen ze dingen weer zoals vroeger, zoals de invoering van de gulden of het terugdraaien van het homohuwelijk.

Kosmopolieten willen hun eigen land ophouden zodat het mee kan komen in een geglobaliseerde wereld. Nationalisten zien globalisering juist als bedreiging voor eigen banen, cultuur en identiteit. Definitie globalisering: Globalisering is een toenemend proces van economische, culturele en politieke integratie op mondiaal niveau. Door de openstelling van grenzen tussen landen, kunnen goederen en diensten zich gemakkelijker verplaatsen.

Politieke partijen zijn meestal dus in te delen in links of rechts en progressief of conservatief.

 

<br />

 

 

Een politieke partij bestaat uit een groep mensen met globaal dezelfde ideeën over een ideale samenleving. Naast de partijen die je in het vorige stuk hebt gelezen zijn er ook nog one-issuepartijen en antidemocratische partijen.

 

Antidemocratische partijen hebben standpunten die in strijd zijn met de rechtstaat. Vaak roepen ze op tot geweld.

 

In onze democratie vervullen de politieke partijen een aantal functies:

- Van de wensen en eisen van mensen maken ze één politiek programma. (integratie van ideeën)

een burgemeester is de baas van een gemeente. hij of zij is daarmee verantwoordelijk voor de openbare orde en de veiligheid. hij reageert als eerst op storende gebeurtenissen. ook is de burgemeester hoofd van de brandweer en de politie en om de zes jaar wordt hij benoemd.

gemeenten kunnen samen een metropool vormen. dit is wanneer hun samenwerking in een tal gemeenschappelijke regelingen is vastgelegd om onder andere economische groei te stimuleren.

 

==== Trias Politica ====