Klarinet/Mondstuk: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
[[Bestand:Selmer-clarinet-mouthpiece-reed-and-vandoren-ligature.jpg|miniatuur|Mondstuk van een Selmer klarinet, met een rietklem van Vandoren]]
Het mondstuk van een klarinet is meestal van een kunststof zoals [[w:eboniet|eboniet]] (
Het riet wordt op zijn plaats gehouden door een soort metalen band,
Mondstukken zijn veelal zwart, maar ook transparante mondstukken bestaan, of mondstukken in allerlei kleuren.
Door op het mondstuk te blazen ontstaat de toon doordat het riet trilt tegen de bovenste rand van het mondstuk. De inwendige vorm en de holling van het mondstuk bepalen naast het speelgemak ook een deel van het timbre.<ref name=":0">[https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mondstuk&oldid=40483990 Nederlandstalige Wikipedia, overgenomen onder CC-BY-SA4.0 zie de voorgeschiedenis voor de auteurs]</ref> Het materiaal waarvan het mondstuk is gemaakt heeft geen invloed op de klank.▼
== Invloed op de klank ==
▲Door
Individuele verschillen tussen de musici zijn er de reden van dat een mondstuk een individuele keus is. De mondholte, stand van het gebit, embouchure, manier van blazen zijn bij iedereen anders.
Het materiaal waarvan het mondstuk is gemaakt heeft geen invloed op de klank, hoewel sommigen anders beweren. Houten mondstukken (niet vaak gebruikt) zouden warmer klinken, kristallen zouden helderder klinken. Vaak kiest men in jazzmuziek voor metalen mondstukken, bij klassiek meestal voor houten of ebonieten versies.<ref name=":0" />
Door de fabrikant wordt bij een mondstuk vaak een bepaalde range van rietsterkten aanbevolen.
== Veroudering ==
Door het bespelen en door het reinigen kan het mondstuk verouderen. Na enige tijd past het riet dan wellicht niet meer, of is de klank negatief veranderd.
Met de tip van het mondstuk moet men speciaal voorzichtig zijn, die is erg dun. Daarom worden mondstukken met een dop beschermd.
== Plakker ==
Regel 14 ⟶ 26:
Zorg ervoor dat die plakker niet boven de rand van het mondstuk uitkomt, want dat heeft een slecht effect op de klank. Er zijn plakkers met verschillende diktes in de handel. Van Dooren levert ze met een dikte van 0,35 en 0,8 mm.
==
De verschillende klarinetten hebben elke een andere maat mondstuk. De uitzondering zijn de B♭ en A klarinetten, die
== Binnenmaten ==
Binnenmaten die van buiten zichtbaar zijn en vooral van belang zijn:
* Tipopening, de afstand tussen het riet en de top van het mondstuk. Deze varieert tussen 0.5 mm of nog minder tot ca. 1.3 mm. Een kleinere tipopening vergroot de weerstand, maar maakt de klank warmer. Voor jazz worden grotere tipopeningen gebruikt dan voor klassieke muziek.Een kleinere tiponening vereist (bij dezelfde baanlengte) een sterker riet.
* Baanlengte, de afstand waarover het riet vrijloopt. Mondstukken met een kortere baanlengte zijn makkelijker te bespelen, vooral bij de hogere tonen, maar geven een minder mooi vibrato. Ook staccato is makkelijker bij een korte baanlengte. Een langere baanlengte vereist (bij dezelfde tipopening) een sterker riet.
Overige maten:
* Baffle: Het plafond van de klankkamer van het mondstuk. Een lagere baffle geeft een felle, heldere klank, een hogere baffle een donkere klank.
== Fabrikanten ==
Fabrikanten en ontwerpers van mondstukken zijn:
* BG
* Maxton
* Otto Link
* P. Jeegers
* Pomarico
* Rico-D'Addario Woodwinds (type Reserve)
* Selmer
* Vandoren
* Wurlitzer
* Yamaha
* Zinner
** Fabrikant op basis van mondstukken van Zinner: Viotto
De prijzen van veel gebruikte mondstukken lopen in 2018 vanaf enkele tientjes tot rond de € 150 voor een besklarinet. Er bestaan nog duurdere, tot € 450 is wel aangetroffen voor een mondstuk van kristal. Bij het aanschaffen van een nieuw mondstuk wordt meestal geen dop en ook geen [[Klarinet/Rietbinder|rietbinder]] meegeleverd. Omdat de keus van een mondstuk zeer persoonlijk is, bieden veel winkels de mogelijkheid om een mondstuk eerst uit te proberen op de eigen klarinet.{{Appendix}}
{{Sub}}
| |||