Kosmografie/Structuur en evolutie van het heelal: verschil tussen versies

[[Afbeelding:Milky Way galaxy.jpg|right|thumb| Ons melkwegstelsel]]

Afstanden in het heelal zijn natuurlijk ontzaggelijk groot en daarom worden er speciale eenheden gebruikt.

**'''Van heel groot (10 miljoen lichtjaar) tot heel klein (quarks) in één filmpje:''' [http://micro.magnet.fsu.edu/primer/java/scienceopticsu/powersof10/index.html Powers of ten]

 

[[Afbeelding:Virgo cluster.jpg|right|thumb| De Virgo cluster ]]

Onze Melkweg is een sterrenstelsel met ruim 200 miljard sterren. Van opzij gezien is het een platte schijf met een verdikte kern (doorsnede 100 000 lichtjaren en dikte 2000 lichtjaar). Het is een spiraalvormig melkwegstelsel en ons zonnestelsel bevindt zich op de Orion- spiraalarm, zowat 30 000 lichtjaar van het centrum. De sterren zijn niet gelijkmatig verdeeld: de dichtheid is groter in het centrum. Heel de Melkweg roteert om zijn eigen centrum, de omlooptijd van de zon en haar planeten om het centrum is 240 miljoen jaar. Volgens sommige astronomen roteert de hele melkweg rond een 'zwart gat'

 

 

[[Afbeelding:Local supercluster.jpg|right|thumb|De Virgo-supercluster]]

*Samen met een dertigtal andere sterrenstelsel vormt de Melkweg een Lokale Groep of cluster (doorsnede 2 miljoen lj.). De meeste van de sterrenstelsels zijn kleiner dan onze eigen Melkweg. Alleen de Andromedanevel is groter en vergelijkbaar van vorm, want ook een spiraalstelsel. Het is het enige sterrenstelsel dat wij van op aarde met het blote oog kunnen waarnemen, meer bepaald in het sterrenbeeld Andromeda.

 

===De geschiedenis van het heelal===

Sterrenstelsels zenden een ganse reeks van elektromagnetische straling uit. Via spectraalanalyse kunnen de frequenties van deze straling bepaald worden.

 

*[http://nl.wikipedia.org/wiki/Oerknal De Oerknal in Wikipedia]

 

 

Of de expansie van het heelal blijft doorgaan kan de wetenschap op dit ogenblik niet voorspellen. Het hangt af van de totale massa die aanwezig is in het heelal en die is momenteel nog onbekend.

# De laatste mogelijkheid is dat er net genoeg massa aanwezig is, zodat het heelal juist snel genoeg expandeert om niet terug samen te trekken: dit is het ‘vlakke heelal.’

<br />

'''11 februari 2003 is een historische datum voor de astronomie'''. <br />Die dag werden de ontdekkingen die met de WMAP gedaan waren bekend gemaakt.De '''W'''ilkinson '''M'''icrowave '''A'''nisotrope '''P'''robe is een satelliet die, op zowat 1,5 miljoen km van de aarde, micro-golven uit de kosmos onderzoekt)

[[Afbeelding:DarkMatterPie.jpg|thumb|right| Verdeling van de materie in het heelal]]

*[http://nl.wikipedia.org/wiki/WMAP De WMAP in Wikipedia]

*[http://map.gsfc.nasa.gov/ De WMAP-website van de NASA]

[[Afbeelding:060821 darkmatter.jpg|thumb|right| Dit is een afbeelding van de ''Bullet cluster''. De rode wolken geven de gewone materie weer, de blauwe wolken bevatten donkere materie. Deze verdeling werd in beeld gebracht met de techniek van de 'gravitatielenzen']]Net zoals zwarte gaten kan donkere materie niet rechtstreeks waargenomen worden. Donkere materie zendt zelf geen licht of andere elektromagnetische straling uit. Donkere materie reageert zelfs niet op licht, door het bv. te absorberen. Het bestaan van donkere materie wordt verondersteld om de waargenomen beweging van verre sterren en afgeplatte spiraalvormig sterrenstelsels (zoals ons eigen Melkwegstelsel) te kunnen verklaren op een wijze die consistent is met de zwaartekrachttheorie en de relativiteitstheorie. De zichtbare materie in deze sterrenstelsels heeft namelijk niet genoeg massa om de bewegingssnelheid van de sterrenstelsels te kunnen verklaren. Om de bewegingssnelheid met de bestaande zwaartekrachttheorie en de relativiteitstheorie te kunnen verklaren, veronderstellen astronomen dat er extra materie aanwezig is die tot dusverre niet gedetecteerd kan worden. Maar donkere materie oefent wel zwaartekracht uit op sterren en gaswolken. Vooral met behulp van [http://nl.wikipedia.org/wiki/Gravitatielens zwaartekrachtlenzen ] kan de donkere materie opgespoord en gelocaliseerd worden.

Uit wat de donkere materie bestaat is nog een groot raadsel. Heel wat astrofysici denken daarbij aan WIMPs (Weakly Interacting massive particles), eerder dan aan de gekende subatomaire deeltjes zoals elektronen, neutronen en protonen. In het heelal kunnen zich naast de vandaag gekende elementaire deeltjes nog anderen schuilhouden. Sommige daarvan zoals het neutralino worden door de theoretische fysica trouwens voorspeld.<br />

*[http://nl.wikipedia.org/wiki/Donkere_materie Donkere materie in Wikipedia]

 

Dat het heelal uitdijt werd hoger al besproken. In de jaren negentig werd ontdekt aan de hand van de studie van verre supernova's, het Supernova Cosmology Project, dat de uitdijing van het heelal zo'n 5 miljard jaar na de oerknal versnelde.<br />