Wereldreligies

Dit wikibook in aanbouw gaat over de grootste en bekendste religies op onze planeet. Het is bedoeld voor jongeren die meer willen weten over religie zoals het binnen schoolvakken als levensbeschouwing, geschiedenis, filosofie en maatschappijleer wordt behandeld. Daarnaast dient het als naslagwerk voor leerkrachten en gebruik in de lessen.

Verschillende religieuze symbolen

Christendom

Het christendom is een geloof. De Bijbel en Jezus Christus spelen een centrale rol binnen dit geloof. Daarnaast is het christendom een wereldreligie. Dit betekent dar er wordt uitgegaan van een universele waarheid. Het christendom is de grootste godsdienst ter wereld.

Waar komt het christendom vandaan?

verspreiding van het christendom over de wereld

Het christendom is ontstaan rondom de figuur Jezus. Hij leefde ongeveer 2000 jaar geleden en geloofde dat mensen verlost konden worden door in God te geloven en een goed leven te leiden. Dit was dan ook wat hij predikte.

Jezus probeerde mensen bij te brengen dat ze niet blindelings de wetten van die tijd hoefden te volgen. Omdat Jezus hiermee de Romeinen in de weg zat, werd hij al snel ter dood veroordeeld. Hij was toen ruim dertig jaar.

Later brak Paulus, een volgeling van Jezus, met de joods-christelijke traditie. Het christendom kon zich toen als zelfstandige religie gaan verspreiden waarvan Jezus als de stichter werd gezien.

Wat geloven christenen?

Christenen geloven in maar één God. Ruim 2000 jaar geleden heeft deze God zijn enige zoon (Jezus Christus) naar aarde gestuurd. Het was zijn taak om de zonden van de mensheid op zich te nemen. Jezus stierf hiervoor aan het kruis en is later opgestaan. Tijdens zijn leven hielp Jezus veel mensen en vertelde hij verhalen. De kern van zijn boodschap was naastenliefde.

De Bijbel

Versierde letter P in een Latijnse Bijbel uit 1407

De bijbel is het heilige boek van de christenen. Volgens de christenen zijn de teksten uit de bijbel door God geïnspireerd. In de bijbel staan allerlei verhalen, spreuken en gedichten. Daarnaast bevat het leefregels, waar men zich behoort te houden. Het heeft twee delen:

• Het oude testament gaat over de geschiedenis van het joodse volk;
• het nieuwe testament waarin wordt beschreven hoe Jezus heeft geleefd en wat er na zijn dood heeft plaatsgevonden.

Hoe leven christenen?

Voor christenen (en ook joden) zijn de Tien Geboden het belangrijkste. Dit zijn de leefregels. Ze worden ook wel de Tien Woorden van God genoemd.

Bidden

In de kerk wordt gebeden. Dit gebeurt gezamenlijk. Maar bidden is tegelijk ook iets wat thuis gebeurt. Bijvoorbeeld voor en na het eten of voor het slapen gaan. Middels een gebed kun je God bedanken of om hulp vragen. Ook kun je om vergiffenis vragen als je iets hebt gedaan waar je spijt van hebt. Ten slotte kun je ook bidden voor iemand anders die hulp nodig heeft.

Kerst

Met kerst wordt de geboorte van Jezus gevierd. Jezus zou volgens de overlevering omstreeks het begin van de christelijke jaartelling, dus ruim 2000 jaar geleden, geboren zijn in Betlehem, een plaats in Israël. Tijdens kerst zijn er extra uitgebreide diensten in de kerk, welke vaak meer bezoekers trekken dan normaal. In de kerk wordt gezongen en het kerstverhaal wordt verteld.

De kerstboom werd trouwens al lang gebruikt voordat het christendom op kwam. De bomen werden versierd als offer aan de Romeinse goden. Nu staat de kerstboom symbool voor de boom uit het paradijsverhaal.

Tegenwoordig geven mensen elkaar ook cadeautjes met kerst. Maar dit is geen christelijke traditie.

Islam

'Allah' in het Arabisch

De islam is het geloof van de moslims. Allah is hun God. Het woord Al'lah betekent ook God in het Arabisch. Mohammed is God's profeet en brengt de boodschap van god. De moslims geloven ook in christelijke profeten zoals Adam, Mozes en Jezus. Alleen heten ze dan anders. De islam is net als het christendom een wereldreligie en na het christendom de grootste.

Waar komt de islam vandaan?

De centrale figuur in de islam is Mohammed. Hij werd rond 570 geboren in Mekka, een stad in de buurt van de rode zee en in het huidige Saoedi-Arabië. OP zijn 40e werd Mohammed profeet. De stam waartoe hij behoorde, de Qurais, was heel lang de bewaker van de Kaäba. Dit is een vierkante tempel op de binnenplaats van de grote moskee in Mekka.

Wat geloven islamieten?

Islamieten geloven dat Mohammed de laatste profeet van God is. Als je je als een goed moslim gedraagt, kom je in het paradijs (Jannah). Een plek met gouden paleizen waar geen leed bestaat. Als je je misdraagt of geen moslim bent kom je in de hel, een vuur dat negenhonderd keer heter is dan het vuur op aarde. De toestand in het paradijs en de hel zijn eeuwigdurend.

De koran

De koran is het heilige boek van moslims en oorspronkelijk in het Arabisch geschreven. De engel Gabriel gaf boodschappen door aan Mohammed die hij vervolgens aan zijn volgelingen doorgaf. Op basis hiervan zijn de teksten in de koran geschreven. De teksten beschrijven vooral hoe bijzonder Allah is en op wat voor manieren je hem kunt eren.

Hoe leven islamieten?

VBilal, de eerste muezzin roept op tot het gebed

De Vijf Zuilen

De belangrijkste leefregels van de islam worden de vijf zuilen genoemd. Moslims doen hun uiterste best om aan deze voorschriften tegemoet te komen:

• geloven in Allah;
• bidden;
• liefdadigheid;
• meedoen aan de ramadan;
• bedevaart naar Mekka.

Het gebed

Eén van de belangrijkste plichten van de moslim is het gebed. Dit gebeurt op vijf vaste tijden;

• voor zonsopgang;
• op het midden van de dag;
• aan het einde van de middag;
• na zonsondergang;
• en 's avonds laat.

Op plekken waar vooral Moskee's staan, geeft de gebedsoproeper (de muezzin) aan wanneer er gebeden moet worden. Om te bidden kun je naar de moskee gaan maar het kan ook thuis. Dit gebeurt dan op een gebedskleed in de richting van Mekka.

Hindoeïsme

Boeddhisme

Waar komt het boeddhisme vandaan?

Prins Siddharta Gautama wilde weten waarom er verdriet in de wereld bestond dus hij ging bedelen toen hij eindelijk wist waarom er verdriet was noemde hij zich zelf boeddha, sindsdien is het een geloof.

Jodendom

Verschillende joodse rituele kunstobjecten

Het jodendom is het geloof van de joden. Dezen dit geloof komt voornamelijk in het Midden-Oosten. Joden geloven net als christenen en islamieten in één God. De naam van God (JHWH) wordt niet uitgesproken. In plaats daarvan zeg je adonai of elohim. Het jodendom heeft als symbool de Davidster in teken van koning David (die was er toen nog)

Waar komt het jodendom vandaan?

Het jodendom is meer dan 3000 jaar geleden ontstaan. En het is het oudste monotheïstische geloof.

Eén enkele oprichter heeft het jodendom niet. Het is eerder een verzameling van veel verschillende overleveringen: verhalen die van generatie op generatie zijn doorgegeven. Het verhaal gaat dat God Abraham naar het land Kanaän stuurde (waar nu Israël ligt). Abraham kreeg veel kinderen die op hun beurt ook weer kinderen kregen. En dit groeide uit tot het joodse volk. Abraham wordt daarom als de vader van de joden gezien.

Wat geloven joden?

De joden geloven dat de woorden van de profeten de waarheid zijn. Mozes was de belangrijkste profeet. Ook geloven ze dat de belangrijkste verlosser nog gaat komen. Een joodse Messias. Er is volgens de joden één almachtige God die de mensen die goed leven beloond en de mensen die slecht leven straft.

De Tenach

en thorarol met jad (aanwijsstokje)

Het heilige boek van de Joden is de TeNaCh en is geschreven in het Hebreeuws. Het woord TeNaCh is net als het boek zelf in drieën verdeeld. De Thora is het eerste deel. Dit zijn de boeken van Mozes; de verhalen over het Joodse volk en de belangrijkste leefregels. Het tweede deel, Nebiim, bevat de visioenen en lessen van de profeten. Het derde deel bestaat uit spreuken, gedichten, liederen en nog meer verhalen: de Chetoebim.

Hoe leven joden?

De tien geboden

Tijdens een openbaring in de woestijn ontvingen de joden de alle leefregels van God. Deze werden opgeschreven in de Thora en de tien belangrijkste kreeg Mozes op twee stenen platen. Deze worden de tien geboden genoemd. Ze vertellen je op wat voor manier je zou moeten leven om gelukkig te worden. In feite gaan ze allemaal over respectvolle omgang: behandel de ander zoals je zelf ook behandeld wil worden.

De besnijdenis

Als je een joodse moeder hebt, ben je automatisch ook joods.Een belangrijk ritueel dat acht dagen na de geboorte van een jongetje wordt uitgevoerd, is de besnijdenis. Dit betekent dat de voorhuid wordt afgesneden. De besnijdenis staat symbool voor de verbinding tussen mens en God en de vruchtbaarheid van zijn volk.

Andere religies

Opdrachten

Opdrachten Maatschappijleer 3/4 vmbo

De volgende opdrachten zijn bestemd voor leerlingen van de vmbo bovenbouw binnen het vak maatschappijleer.

Donor worden of niet?

Nederlandse ambulance

Bekijk voorafgaand aan het beantwoorden van de vragen onderstaande clip van schooltv.nl.

http://www.schooltv.nl/video/wat-is-orgaandonatie-donor-zijn-redt-levens/#q=donor

Vraag 1

Zou je zelf orgaandonor willen zijn? Geef argumenten voor en/of tegen.

Vraag 2

a. Hoe denk je dat een christen hier vanuit diens geloofsovertuiging tegen aan kijkt? Leg ook uit waarom je dit denkt.

b. Zou dit voor de joden of moslims anders zijn? Waarom wel of juist niet?

Lees onderstaand fragment uit het nrc van 19 oktober 2015.

Tweede Kamer, ingang aan Plein Den Haag

Het idee is simpel. Iedereen is orgaandonor, tenzij je bezwaar aantekent. Dat staat in het initiatiefwetsvoorstel dat D66, na een eerste poging in 2012, opnieuw voorlegt aan de Tweede Kamer. De inhoud in het kort: iedere Nederlander krijgt een brief waarin wordt gevraagd een keuze te maken: orgaandonor of niet. Zonder reactie volgt zes weken later nog een brief. Ja of nee? Weer geen reactie? Dan is deze persoon automatisch orgaandonor na het overlijden. Dit in tegenstelling tot de huidige situatie; waarin de keuze aan familieleden wordt gelaten als er geen donorcodicil is.

Vraag 3

Wat vind je van de stelling: 'De politiek zou iedereen automatisch orgaandonor moeten maken, tenzij er bezwaar wordt aangetekend'? Geef argumenten en/of voorbeelden die je standpunt(en) verduidelijken.

Pluriforme samenleving: de drie grootste wereldreligies

In de volgende opdracht ga je kijken naar overeenkomsten en verschillen tussen het jodendom, christendom en de islam. Het is de bedoeling dat je deze informatie gericht (op internet) opzoekt en op een rijtje zet in onderstaande tabel.

	christendom	islam	jodendom
ontstaan
aantal gelovigen
belangrijkste gebieden		Midden-Oosten, Noord-Afrika en Centraal-Azië
heilige boeken
heilige plaatsen	Bethlehem, Jeruzalem (en Rome)
religieus gebouw
areligieus persoon
belangrijkste (feest)dagen			Jom Kippoer, Chanoeka, Rosj Hasjona
hiernamaals
verschillende stromingen

Het cultuurdilemma: Godsdienstverdeling in Nederland

In Nederland kun je mensen in vijf groepen verdelen qua (geloofs)overtuiging CBS 2022:

• geen godsdienst (57%)
• Rooms-katholiek (18%)
• Protestant (13%)
• Moslim (6%)
• Anders (6%)

Vraag 1

a. Bij welke groep zou jij jezelf indelen als je een keuze moest maken?

b. Heb je vrienden en familie in alle groepen, in maar een paar groepen of maar één groep? Noem deze groep(en).

Het cultuurdilemma heeft te maken met het feit dat in Nederland verschillende culturen naast elkaar leven. Dit heeft onder andere te maken met wat mensen geloven. In Nederland hebben we voor pluriformiteit gekozen: mensen mogen van elkaar verschillen maar moeten wel in gesprek gaan over deze verschillen.

Campagneposter GroenLinks

Dit gebeurt in de politiek ook. Politieke partijen zitten met hun waarden vaak in het midden bij het cultuurdilemma. Daarbij bewegen ze zich tussen de uitersten diversiteit en eenheid in.

Vraag 2

a. Zoek op wat de schuin gedrukte begrippen betekenen (binnen de maatschappijleer).

b. Aan welke kant zit Groenlinks-PvdA volgens jou in onderstaand schema? Benoem dit voor nog twee politieke partijen en geef ook een uitleg.

PVV poster europarlement 2014

DIVERSITEIT < > PLURIFORMITEIT < > EENHEID

In de Nederlandse samenleving hebben we onder andere afgesproken dat mensen:

• gelijk zijn en niet gediscrimineerd mogen worden;
• mogen geloven wat ze zelf willen;
• mogen zeggen wat ze vinden en anderen ook die vrijheid moeten gunnen.

Vraag 3

Zijn er waarden of leefregels uit de drie grootste wereldreligies die overeen komen met deze afspraken? Zoek ze op en zet ze in onderstaande tabel.

	gelijkheid en geen discriminatie	godsdienstvrijheid	vrijheid van meningsuiting
christendom
islam
jodendom

Bronvermelding

Terhart, F., Schultze, J., (2007). Wereldreligies. Bath: Parragon Books Ltd.

Vermeulen, J., Broeke, J. van den, Middelkoop, J., Rinkel, G., Rijpkema, T., Schuurman, T, (2016). Thema's Maatschappijleer (4e druk). Wormerveer: Essener BV.

Schra, E.L., Veldman, M.C., Olgers, A.A.J., (2015). Seneca Maatschappijleer VMBO. Harderwijk: Seneca.

NTR: schooltv.nl, Wat is orgaandonatie? Geraadpleegd op 12 juni 2016, van http://www.schooltv.nl/video/wat-is-orgaandonatie-donor-zijn-redt-levens/#q=orgaandonatie

Steenbergen, E. van (2015, 19 oktober). Als je niets doet word je automatisch orgaandonor. Geraadpleegd op 12 juni 2016, van http://www.nrc.nl/next/2015/10/19/als-je-niets-doet-word-je-automatisch-orgaandonor-1548725