Wikijunior:Energiebronnen/Waterkracht

Inleiding

Waterkracht is een energiebron die het meest gebruikt wordt in bergachtige streken. Het wordt ook wel eens witte steenkool genoemd. De rivieren in zo'n gebied hebben een groot nadeel: als je stroomafwaarts gaat, neemt de hoogte van de waterspiegel snel af. Het verval kan kunstmatig vergroot worden door een stuwmeer aan te leggen.

Water maakt dus in bergachtige gebieden hoogteverschillen mee. Het gaat vanuit de hoge bergen naar de dalen door de stroming. Hierbij stroomt het water richting de dalen of valt naar beneden. Als het water naar beneden valt, is er sprake van een waterval. Een waterkrachtcentrale benut de zwaarte-energie van het water boven in het stuwmeer. Via pijpleidingen stroomt het water omlaag naar de centrale. Daar brengt het water de schoepen van een waterturbine in beweging (mechanische energie, dat is energie die door beweging wordt opgewekt). De turbine drijft op haar beurt weer een generator aan waarmee elektrische energie wordt opgewekt.

Water is vooral rond deze tijd belangrijk aan het worden. Vroeger werd het gebruikt om de allereerste fabrieken van waterkracht te voorzien: een schoepenwiel in een stroompje werd door het water in beweging gebracht. De as van dit wiel was verbonden met machines in de fabriek. Zo konden de machines in de fabrieken werken. Het voordeel van waterkracht is dat die bijna altijd aanwezig is zolang het water stroomt, in tegenstelling tot wind- en zonne-energie, alleen het debiet (de hoeveelheid water die per seconde stroomt) kan veranderen. Later werd de waterkracht niet meer direct gebruikt maar omgezet in elektriciteit. Grote waterkrachtcentrales kunnen veel elektriciteit opwekken, vooral als het debiet hoog is. Daarnaast is waterkracht niet vervuilend en is het een vorm van duurzame energie (energie die niet op zal raken zolang de aarde zal bestaan).

Het nadeel van waterkracht is dat het aanleggen van stuwdammen het leven van de mensen in de streek en de dieren en planten in de rivieren of kanalen kan verstoren. Het onderhoud van de stuwdammen is prijzig doordat er veel algen en planten zich aan een dam kunnen vestigen. Zo kan het waterpeil (hoe hoog het water is) steeds veranderen en is de hoeveelheid vis die zij kunnen vangen steeds lager aan het worden. In veel landen zijn hele gebieden ontruimd en dorpen verlaten voor de aanleg van stuwmeren voor waterkracht. Bovendien kan de hoeveelheid water stroomafwaarts voor menselijk gebruik verminderd worden door een stuwdam.

Dammen

Zoals we al noemden, kun je met stromend water energie maken. Dat kan met generatoren bij een dam. Als de generator draait, maakt hij elektrische energie die weer kan worden gebruikt om onder andere steden te voorzien van elektrische stroom. De grootste dam ter wereld is de Chinese Drieklovendam in China.