Dubbelzouten

Sommige zouten vormen met elkaar eigenlijk een nieuwe verbinding. Ze vormen in een vaste verhouding een stof met eigenschappen die niet zonder meer een optelling van de eigenschappen van de afzonderlijke zouten genoemd kan worden. Vaak hebben de zouten waaruit zo'n combinatie is samengesteld hetzelfde negatieve ion, maar twee verschillende positieve ionen. Dit soort zouten wordt dubbelzouten genoemd.

Dubbelzouten

Ammoniumijzer(II)sulfaathexahydraat (Mohr's zout)

Bij de voorbeelden van de hydraten is ook het zout ${\ce {(NH4)2Fe(SO4)2.6H2O}}$ genoemd, ammoniumijzer(II)sulfaathexahydraat, ook bekend onder de naam Mohr's zout. Het zout is vernoemd naar zijn ontdekker, de Duitse chemicus Karl Friedrich Mohr. Dit is niet het enige zout waarin 2 verschillende positieve ionen voorkomen. De regels voor de naam van deze zouten is gelijk aan die voor de gewone zouten met de toevoeging:

De positieve ionen worden alfabetisch gerangschikt.

De eigenschappen van dubbelzouten verschillen vaak sterk van die van de samenstellende zouten.

Voor Mohr's zout geldt bijvoorbeeld dat:

* de oplosbaarheid van het dubbelzout kleiner is dan die van ijzer(II)sulfaat en ammoniumsulfaat. Wordt aan een verzadigde ijzer((II)sulfaat-oplossing vast ammoniumsulfaat toegevoegd, dan gaat het ammoniumsulfaat in oplossing en slaat het dubbelzout neer.

* de ijzer(II)-ionen in de vaste stof van het dubbelzout zijn veel beter bestand tegen reactie met zuurstof.

Ammoniumsulfaat

IJzer(II)sulfaatheptahydraat

De grotere weerstand tegen oxidatie door luchtzuurstof is een van de redenen om Mohr's zout veel in het laboratorium te gebruiken. De stof is een makkelijk af te wegen, zuivere vorm van een ijzerverbinding. Bovendien, als toch reactie met zuurstof optreedt, is dit visueel makkelijk waarneembaar: er zijn dan bruine (roest!) plekjes ontstaan op de verder bleek-groene kristallen.

Mohr's zout

Aluin

Een ander, klassiek, voorbeeld van een dubbelzout is aluin. Al in de Romeinse tijd werd de stof gebruikt om verf beter te laten hechten aan textiel. Een andere bekende toepassing was (en soms nog is) die als aftershave. Het ging dan niet zo zeer om de lekkere lucht, want zouten zijn bijna altijd reukloos. Wel was de ontsmettende werking ervan de reden om de stof toe te passen.

Chemisch gezien is aluin aluminiumkaliumsulfaatdodecahydraat:

{\ce {AlK(SO4)2.12H2O}}

. Naast dit klassieke aluin worden ook andere dubbelzouten een 1-waardig en een 3-waardig positief ion van sulfaat aangeduid met aluin. Wel worden dan de positieve ionen speciaal benoemd. Een voorbeeld is: ammoniumijzeraluin:

{\ce {(NH4)Fe(SO4)2.12H2O}}

.

Aluin

Vorige pagina

Inhoudsopgave

Volgende pagina

Basiskennis chemie 3/Naamgeving/Dubbelzouten

Dubbelzouten

Ammoniumijzer(II)sulfaathexahydraat (Mohr's zout)

Aluin