Farmacologie/Medicatie bij hartritmestoornissen

Farmacotherapie | Geneesmiddelen m.b.t. cardio-vasculair stelsel

Inleiding

Anatomie van het hart
Werking van het hart
Pathologie van het hart (hartritmestoornissen)
Interpretatie van het elektro-cardiogram (ECG)

Medicatie bij hartritmestoornissen

Hartritmestoornissen hoeven geen behandeling tenzij de patiënt subjectief last ondervindt, er hemodynamische stoornissen optreden of de prognose voor de ritmestoornis ongunstig is.

De ernst van de aritmie bepaalt de posologie, doch opvolging via plasma-concentratie en monitoring van het ECG kunnen nodig of nuttig zijn.
De posologie dient ook aangepast te worden in functie van lever- en nierwerking.

Voorzorgen

Anti-aritmica kunnen een depressie van de atrioventriculaire geleiding uitlokken.
Anti-aritmica kunnen de contractiekracht van het hart verminderen.
Anti-aritmica kunnen tot hypotensie leiden.
Anti-aritmica zijn meestal aritmogeen met risico op o.a. een fatale torsades de pointes.

Supraventriculaire paroxysmale tachycardie

Bij de spoedbehandeling van supraventriculair paroxysmale tachycardie wordt de calciumantagonist verapamil intraveneus toegediend onder monitoring van ECG en hemodynamiek.

Voorzorgen

Verapamil (intraveneus) is gecontra-indiceerd bij gebruik van β-blokkers
Verapamil (intraveneus) is gecontra-indiceerd bij syndroom van Wolff-Parkinson-White
Verapamil (intraveneus) is gecontra-indiceerd bij ventrikeltachycardie (wegens gevaar voor cardiovasculaire collaps).

Acute supraventriculaire tachycardie

Voor de acute behandeling van bepaalde supraventriculaire tachycardieën is een snelle injectie van adenosine aangewezen.

Voorzorgen

Adenosine is gecontra-indiceerd bij astmatici.
Adenosine is gecontra-indiceerd bij dipyridamol.
Adenosine is gecontra-indiceerd bij atrioventriculair block zonder pacemaker.
Adenosine kan kortstondig ongewenste effecten veroorzaken zoals bradycardie met ventrikelaritmie.

Voorkamerfibrillatie

In geval van voorkamerfibrillatie kunnen hartglycosiden zoals digoxine en digitoxine toegediend worden.
Amiodaron verhoogt de plasmaspiegels van digoxine en potentialiseert het effect van orale anti-coagulantia.
Ook sotalol kan gebruikt worden in geval van voorkamerfibrillatie.

Voorzorgen

Bij sotalol is voorzichtigheid geboden en monitoring aangewezen wegens 5% risico op torsades de pointes.

Ventrikelritmestoornissen

De β-blokker sotalol is meer aangewezen dan de klasse I-anti-aritmica.

Extrasystolen

Extrasystolen dienen niet medicamenteus behandeld te worden.

Bradycardie

Bij bradycardieën met belangrijke hemodynamische consequenties is het plaatsen van een pacemaker dikwijls aangewezen. Medicamenteuze ondersteuning van een bradycardie kan met atropine (na myocardinfarct) of isoprenaline.

Indeling anti-aritmica

De anti-aritmica worden volgens Vaughan Williams ingedeeld in vier subklassen.

Klasse I

Deze klasse anti-aritmica werkt op basis van inhibitie van de natrium-instroom. De subclassificatie gebeurt op basis van de invloed die deze inhibitie heeft op de duur van de actiepotentiaal.

Klasse IA

De klasse IA-anti-aritmica verlengen de duur van de actiepotentiaal. Geneesmiddelen van deze klasse zijn disopyramide en kinidine.

Klasse IB

De klasse 1B-anti-aritmica verkorten de duur van de actiepotentiaal. Ze hebben tevens een lokaal anesthesische activiteit.

Klasse IC

Bij klasse IC-anti-aritmica blijft de duur van de actiepotentiaal nagenoeg ongewijzigd.

Voorzorgen

De klasse 1C-anti-aritmica hebben een invloed op de werking van pacemakers.

Klasse II

Klasse II-anti-aritmica werken de invloed van catecholamines op het hartritme tegen. Tot de geneesmiddelen van deze klasse behoren de meeste β-blokkers.

Klasse III

Klasse III-anti-aritmica verlengen de duur van de actiepotentiaal en de refractaire periode door de inhibitie van de kalium-stroom. Geneesmiddelen klasse III zijn amiodaron, bretylium en sotalol.

Klasse IV

Klasse IV-anti-aritmica verhinderen de instroom van calcium. Geneesmiddelen van deze klasse zijn de calciumantagonisten.