Latijn/Morfologie werkwoorden

In de volgende secties zullen we het uitgebreide stelsel van vervoegingen van het Latijnse werkwoord de revue laten passeren. We zullen de vormen voorstellen aan de hand van de volgende vijf werkwoorden, die typische vertegenwoordigers van hun conjugatie zijn:

fraudare, fraudavi, fraudatum	= bedriegen, voor de A-conjugatie
movere, movi, motum	= bewegen, voor de E-conjugatie
vincere, vici, victum	= overwinnen, voor de consonant conjugatie
audire, audivi, auditum	= horen, voor de I-conjugatie
capere, cepi, captum	= nemen, voor de gemengde conjugatie

Het Latijn kent relatief weinig echt onregelmatige werkwoorden (afgezien van de soms onregelmatig gevormde stamtijden), en we zullen ze zo lang mogelijk uitstellen. Echter om één onregelmatig werkwoord kunnen we niet heen en dat is het werkwoord esse, = zijn. Daarom zullen we de vormen van esse steeds direct na de regelmatige vormen van een bepaalde tijd/modus voorstellen.

Om de tabellen met vormen en de bijbehorende opmerkingen wat overzichtelijker en korter te houden gebruiken we afkortingen voor de eerste, tweede en derde persoon enkelvoud en meervoud, namelijk: 1 ev, 2 ev, 3 ev voor het enkelvoud en 1 mv, 2 mv, 3 mv voor het meervoud.

We beginnen met de voor de Nederlandse lezer meest toegankelijke vormen, namelijk die van de indicativus.

De indicativus: Actief

De indicativus actief kent alle zes tijden, die we een voor een, voor alle 5 conjugaties zullen bekijken.

De tegenwoordige tijd

De onvoltooid tegenwoordige tijd, of indicativus praesens actief en kortweg praesens genoemd, wordt afgeleid van de praesensstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(frauda-)	(move-)	(vinc-)	(audi-)	(cape-)
1 ev	fraudo	moveo	vinco	audio	capio
2 ev	fraudas	moves	vincis	audis	capis
3 ev	fraudat	movet	vincit	audit	capit
1 mv	fraudamus	movemus	vincimus	audimus	capimus
2 mv	fraudatis	movetis	vincitis	auditis	capitis
3 mv	fraudant	movent	vincunt	audiunt	capiunt

Een paar opmerkingen (een * voor een Latijnse vorm betekent dat deze vorm nooit voorkwam):

De uitgangen die in principe aan de stam toegevoegd worden zijn: -o, -s, -t, -mus, -tis, -nt
In de 1 ev van de A-conjugatie smelten de stamklinker a en de uitgang -o samen: frauda + o → *fraudao → fraudo
Bij de consonant conjugatie wordt er in alle vormen, behalve de 1 ev, een -i- tussen de stam en de uitgang geschoven, bijvoorbeeld: vinc + i + mus = vincimus (in plaats van vinc + mus = *vincmus)
In de gemengde conjugatie wordt de uitgaande stamklinker -e vervangen door -i en wordt vervoegd als de I-conjugatie (vandaar de term gemengde conjugatie)

De praesens vormen van het onregelmatige werkwoord esse zijn niet afgeleid van een enkele stam. Ze luiden:

	esse
1 ev	sum	ik ben
2 ev	es	jij bent
3 ev	est	hij, zij, het is
1 mv	sumus	wij zijn
2 mv	estis	jullie zijn
3 mv	sunt	zij zijn

De verleden tijd

De onvoltooid verleden tijd, of indicativus imperfectum actief en kortweg imperfectum genoemd, wordt afgeleid van de praesensstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(frauda-)	(move-)	(vinc-)	(audi-)	(cape-)
1 ev	fraudabam	movebam	vincebam	audiebam	capiebam
2 ev	fraudabas	movebas	vincebas	audiebas	capiebas
3 ev	fraudabat	movebat	vincebat	audiebat	capiebat
1 mv	fraudabamus	movebamus	vincebamus	audiebamus	capiebamus
2 mv	fraudabatis	movebatis	vincebatis	audiebatis	capiebatis
3 mv	fraudabant	movebant	vincebant	audiebant	capiebant

Enkele opmerkingen:

De uitgangen voor het imperfectum zijn: -m, -s, -t, -mus, -tis, -nt. Zij verschillen alleen in de 1 ev van de uitgangen van de praesens.
Voor de A- en E-conjugatie geldt dat tussen de stam en de uitgangen het tussenvoegsel -ba- wordt ingeschoven.
Voor de consonant, I- en de gemengde conjugatie geldt dat tussen de stam en de uitgangen het tussenvoegsel -eba- wordt ingeschoven.

Het imperfectum van het werkwoord esse wordt regelmatig gevormd en luidt:

	esse
	(er-)
1 ev	eram	ik was
2 ev	eras	jij was
3 ev	erat	hij, zij, het was
1 mv	eramus	wij waren
2 mv	eratis	jullie waren
3 mv	erant	zij waren

De toekomende tijd

De onvoltooid toekomende tijd, of indicativus futurum simplex actief en kortweg futurum simplex genoemd, wordt afgeleid van de praesensstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(frauda-)	(move-)	(vinc-)	(audi-)	(cape-)
1 ev	fraudabo	movebo	vincam	audiam	capiam
2 ev	fraudabis	movebis	vinces	audies	capies
3 ev	fraudabit	movebit	vincet	audiet	capiet
1 mv	fraudabimus	movebimus	vincemus	audiemus	capiemus
2 mv	fraudabitis	movebitis	vincetis	audietis	capietis
3 mv	fraudabunt	movebunt	vincent	audient	capient

Enkele opmerkingen:

De uitgangen voor het futurum voor de A- en E-conjugatie zijn: -o, -is, -it, -imus, -itis, -unt. Tussen de stam en de uitgang wordt een -b- geplaatst.
De uitgangen voor het futurum voor de consonant, I- en gemengde conjugatie zijn: -am, -es, -et, -emus, -etis, -ent.
Bij de gemengde conjugatie wordt de uitgaande stamklinker -e vervangen door een -i: cape + am → *capeam → capiam

Het futurum van het werkwoord esse wordt regelmatig gevormd en gebruikt de uitgangen van de A- en de E-conjugatie. De vormen luiden:

	esse
	(er-)
1 ev	ero	ik zal zijn
2 ev	eris	jij zult zijn
3 ev	erit	hij, zij, het zal zijn
1 mv	erimus	wij zullen zijn
2 mv	eritis	jullie zullen zijn
3 mv	erunt	zij zullen zijn

De voltooid tegenwoordige tijd

De voltooid tegenwoordige tijd, of indicativus perfectum actief en kortweg perfectum genoemd, wordt afgeleid van de perfectumstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(fraudav-)	(mov-)	(vic-)	(audiv-)	(cep-)
1 ev	fraudavi	movi	vici	audivi	cepi
2 ev	fraudavisti	movisti	vicisti	audivisti	cepisti
3 ev	fraudavit	movit	vicit	audivit	cepit
1 mv	fraudavimus	movimus	vicimus	audivimus	cepimus
2 mv	fraudavistis	movistis	vicistis	audivistis	cepistis
3 mv	fraudaverunt	moverunt	vicerunt	audiverunt	ceperunt

De uitgangen voor het perfectum zijn: -i, -isti, -it, -imus, -istis, -erunt.

Het perfectum van het werkwoord esse wordt regelmatig gevormd en luidt:

	esse
	(fu-)
1 ev	fui	ik ben geweest
2 ev	fuisti	jij bent geweest
3 ev	fuit	hij, zij, het is geweest
1 mv	fuimus	wij zijn geweest
2 mv	fuistis	jullie zijn geweest
3 mv	fuerunt	zij zijn geweest

De voltooid verleden tijd

De voltooid verleden tijd, of indicativus plusquamperfectum actief en kortweg plusquamperfectum genoemd, wordt afgeleid van de perfectumstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(fraudav-)	(mov-)	(vic-)	(audiv-)	(cep-)
1 ev	fraudaveram	moveram	viceram	audiveram	ceperam
2 ev	fraudaveras	moveras	viceras	audiveras	ceperas
3 ev	fraudaverat	moverat	vicerat	audiverat	ceperat
1 mv	fraudaveramus	moveramus	viceramus	audiveramus	ceperamus
2 mv	fraudaveratis	moveratis	viceratis	audiveratis	ceperatis
3 mv	fraudaverant	moverant	vicerant	audiverant	ceperant

De uitgangen voor het perfectum zijn: -eram, -eras, -erat, -eramus, -eratis, -erant. Ze zijn gelijk aan het imperfectum van het werkwoord esse.

Het plusquamperfectum van het werkwoord esse wordt regelmatig gevormd en luidt:

	esse
	(fu-)
1 ev	fueram	ik was geweest
2 ev	fueras	jij was geweest
3 ev	fuerat	hij, zij, het was geweest
1 mv	fueramus	wij waren geweest
2 mv	fueratis	jullie waren geweest
3 mv	fuerant	zij waren geweest

De voltooid toekomende tijd

De voltooid toekomende tijd, of indicativus futurum exactum actief en kortweg futurum exactum genoemd, wordt afgeleid van de perfectumstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(fraudav-)	(mov-)	(vic-)	(audiv-)	(cep-)
1 ev	fraudavero	movero	vicero	audivero	cepero
2 ev	fraudaveris	moveris	viceris	audiveris	ceperi
3 ev	fraudaverit	moverit	vicerit	audiverit	ceperit
1 mv	fraudaverimus	moverimus	vicerimus	audiverimus	ceperimus
2 mv	fraudaveritis	moveritis	viceritis	audiveritis	ceperitis
3 mv	fraudaverint	moverint	vicerint	audiverint	ceperint

De uitgangen voor het futurm exactum zijn: -ero, -eris, -erit, -erimus, -eritis, -erint. Ze zijn gelijk aan het futurum van het werkwoord esse, met uizondering van de 3 mv.

Het futurum exactum van het werkwoord esse wordt regelmatig gevormd en luidt:

	esse
	(fu-)
1 ev	fuero	ik was geweest
2 ev	fueris	jij was geweest
3 ev	fuerit	hij, zij, het was geweest
1 mv	fuerimus	wij waren geweest
2 mv	fueritis	jullie waren geweest
3 mv	fuerint	zij waren geweest

De indicativus: Passief

De indicativus passief kent evenals het actief alle zes tijden, die we een voor een, voor alle 5 conjugaties zullen bekijken. In tegenstelling tot het Nederlands dat een hulpwerkwoord gebruikt (namelijk worden), gebruikt het Latijn een eigen set van uitgangen om de passieve vormen weer te geven.

Aangezien het werkwoord esse geen passieve vormen kent, zal het hier dus ook niet getoond worden.

De voltooide tijden van het passief vertonen een belangrijk verschil met de actieve vormen: ze worden gevormd met een hulpwerkwoord, namelijk esse

De tegenwoordige tijd

De onvoltooid tegenwoordige tijd passief, of indicativus praesens passief en kortweg praesens passief genoemd, wordt afgeleid van de praesensstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(frauda-)	(move-)	(vinc-)	(audi-)	(cape-)
1 ev	fraudor	moveor	vincor	audior	capior
2 ev	fraudaris	moveris	vinceris	audiris	caperis
3 ev	fraudatur	movetur	vincitur	auditur	capitur
1 mv	fraudamur	movemur	vincimur	audimur	capimur
2 mv	fraudamini	movemini	vincimini	audimini	capimini
3 mv	fraudantur	moventur	vincuntur	audiuntur	capiuntur

Een paar opmerkingen (een * voor een Latijnse vorm betekent dat deze vorm nooit voorkwam):

De uitgangen die in principe aan de stam toegevoegd worden zijn: -or, -ris, -tur, -mur, -mini, -ntur
In de 1 ev van de A-conjugatie smelten de stamklinker a en de uitgang -o samen: frauda + or → *fraudaor → fraudor
Bij de consonant conjugatie wordt er in de 2 ev, een -e- tussen de stam en de uitgang geschoven: vinc + e + ris = vinceris; de 3 ev en alle mv vormen krijgen een -i- tussen de stam en de uitgang, bijvoorbeeld 2 mv: vinc + i + mini = vincimini
In de gemengde conjugatie wordt de uitgaande stamklinker -e vervangen door -i, behalve bij de 2 ev die de -e behoudt.

De verleden tijd

De onvoltooid verleden tijd passief, of indicativus imperfectum passivus en kortweg imperfectum passief genoemd, wordt afgeleid van de praesensstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(frauda-)	(move-)	(vinc-)	(audi-)	(cape-)
1 ev	fraudabar	movebar	vincebar	audiebar	capiebar
2 ev	fraudabaris	movebaris	vincebaris	audiebaris	capiebaris
3 ev	fraudabatur	movebatur	vincebatur	audiebatur	capiebatur
1 mv	fraudabamur	movebamur	vincebamur	audiebamur	capiebamur
2 mv	fraudabamini	movebamini	vincebamini	audiebamini	capiebamini
3 mv	fraudabantur	movebantur	vincebantur	audiebantur	capiebantur

Enkele opmerkingen:

De uitgangen voor het imperfectum passief zijn: -r, -ris, -tur, -mur, -mini, -ntur. Zij verschillen alleen in de 1 ev van de uitgangen van de praesens passief.
Voor de A- en E-conjugatie geldt dat tussen de stam en de uitgangen net als in het actief het tussenvoegsel -ba- wordt ingeschoven.
Voor de consonant, I- en de gemengde conjugatie geldt dat tussen de stam en de uitgangen net als in het actief het tussenvoegsel -eba- wordt ingeschoven.
Voor de consonant conjugatie geldt dat de uitgaande stamklinker -e vervangen wordt door -i: cape + eba + r = capi + eba + r = capiebar.

De toekomende tijd

De onvoltooid toekomende tijd passief, of indicativus futurum passief en kortweg futurum passief genoemd, wordt afgeleid van de praesensstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(frauda-)	(move-)	(vinc-)	(audi-)	(cape-)
1 ev	fraudabor	movebor	vincar	audiar	capiar
2 ev	fraudaberis	moveberis	vinceris	audieris	capieris
3 ev	fraudabitur	movebitur	vincetur	audietur	capietur
1 mv	fraudabimur	movebimur	vincemur	audiemur	capiemur
2 mv	fraudabimini	movebimini	vincemini	audiemini	capiemini
3 mv	fraudabuntur	movebuntur	vincentur	audientur	capientur

Enkele opmerkingen:

De uitgangen voor het futurum passief zijn: -r, -ris, -tur, -mur, -mini, -ntur.
Voor de A- en E-conjugatie geldt dat tussen de stam en de uitgang van de 1 ev -bo-, van de 2 ev -be-, van de 3 mv -bu- en van de overige vormen -bi- geplaatst wordt.
Voor de consonant, I- en gemengde conjugatie geldt dat tussen de stam en de uitgang van de 1 ev een -a- en van de overige vormen een -e- geplaatst wordt.
Bij de gemengde conjugatie wordt de uitgaande stamklinker -e vervangen door een -i: cape + a + r → *capear → capiar

De voltooid tegenwoordige tijd

De voltooid tegenwoordige tijd passief, of indicativus perfectum passief en kortweg perfectum passief genoemd, wordt afgeleid van de supinumstam en maakt gebruik van het hulpwerkwoord esse. De vormen zien er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(fraudat-)	(mot-)	(vict-)	(audit-)	(capt-)
1 ev	fraudatus sum	motus sum	victus sum	auditus sum	captus sum
2 ev	fraudatus es	motus es	victus es	auditus es	captus es
3 ev	fraudatus est	motus est	victus est	auditus est	captus est
1 mv	fraudati sumus	moti sumus	victi sumus	auditi sumus	capti sunt
2 mv	fraudati estis	moti estis	victi estis	auditi estis	capti estis
3 mv	fraudati sunt	moti sunt	victi sunt	auditi sunt	capti sunt

De vormen van het hulpwerkwoord zijn die van de praesens van esse.

De vormen fraudatus/i, motus/i, victus/i, auditus/i en captus/i zijn voltooid deelwoorden (participia perfecta) en zijn zoals gezegd afgeleid van de supinumstam. Ze richten zich in geslacht en getal naar het onderwerp van de zin. Dus:

puella fraudata est	= het meisje is bedrogen
puellae fraudatae sunt	= de meisjes zijn bedrogen
pirata captus est	= de piraat is gevangen
piratae capti sunt	= de piraten zijn gevangen
lapis motum est	= de steen is bewogen (lapis, -idis (n) steen)
lapides mota sunt	= de stenen zijn bewogen

Merk op dat, hoewel pirata eindigt op een -a het voltooid deelwoord toch met -us eindigt. Dit komt omdat pirata mannelijk is en het voltooid deelwoord zich naar getal en geslacht van het onderwerp richt en niet naar de vorm van het onderwerp!

De voltooid verleden tijd

De voltooid verleden tijd passief, of indicativus plusquamperfectum passief en kortweg plusquamperfectum passief genoemd, wordt afgeleid van de supinumstam en maakt gebruik van het hulpwerkwoord esse. De vormen zien er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(fraudat-)	(mot-)	(vict-)	(audit-)	(capt-)
1 ev	fraudatus eram	motus eram	victus eram	auditus eram	captus eram
2 ev	fraudatus eras	motus eras	victus eras	auditus eras	captus eras
3 ev	fraudatus erat	motus erat	victus erat	auditus erat	captus erat
1 mv	fraudati eramus	moti eramus	victi eramus	auditi eramus	capti eramus
2 mv	fraudati eratis	moti eratis	victi eratis	auditi eratis	capti eratis
3 mv	fraudati erant	moti erant	victi erant	auditi erant	capti erant

De vormen van het hulpwerkwoord zijn die van het imperfectum van esse.

Net als voor het perfectum passief geldt dat de vormen fraudatus/i, motus/i, victus/i, auditus/i en captus/i voltooid deelwoorden (participia perfecta) zijn. Ze richten zich ook hier in geslacht en getal naar het onderwerp van de zin. Dus:

puella fraudata erat	= het meisje was bedrogen
puellae fraudatae erant	= de meisjes waren bedrogen
pirata captus erat	= de piraat was gevangen
piratae capti erant	= de piraten waren gevangen
lapis motum erat	= de steen was bewogen (lapis, -idis (n) steen)
lapides mota erant	= de stenen waren bewogen

De voltooid toekomende tijd

De voltooid toekomende tijd passief, of indicativus futurum exactum passief en kortweg futurum exactum passief genoemd, wordt afgeleid van de supinumstam en maakt gebruik van het hulpwerkwoord esse. De vormen zien er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(fraudat-)	(mot-)	(vict-)	(audit-)	(capt-)
1 ev	fraudatus ero	motus ero	victus ero	auditus ero	captus ero
2 ev	fraudatus eris	motus eris	victus eris	auditus eris	captus eris
3 ev	fraudatus erit	motus erit	victus erit	auditus erit	captus erit
1 mv	fraudati erimus	moti erimus	victi erimus	auditi erimus	capti erimus
2 mv	fraudati eritis	moti eritis	victi eritis	auditi eritis	capti eritis
3 mv	fraudati erunt	moti erunt	victi erunt	auditi erunt	capti erunt

De vormen van het hulpwerkwoord zijn die van het futurum van esse.

Net als voor het perfectum passief geldt dat de vormen fraudatus/i, motus/i, victus/i, auditus/i en captus/i voltooid deelwoorden (participia perfecta) zijn. Ze richten zich ook hier in geslacht en getal naar het onderwerp van de zin. Dus:

puella fraudata erit	= het meisje zal zijn bedrogen
puellae fraudatae erunt	= de meisjes zullen zijn bedrogen
pirata captus erit	= de piraat zal zijn gevangen
piratae capti erunt	= de piraten zullen zijn gevangen
lapis motum erit	= de steen zal zijn bewogen (lapis, -idis (n) steen)
lapides mota erunt	= de stenen zullen zijn bewogen

De coniunctivus: Actief

In tegenstelling tot de indicativus kent de coniunctivus actief geen toekomende tijden.

De tegenwoordige tijd

De onvoltooid tegenwoordige tijd, of coniunctivus praesens actief, wordt afgeleid van de praesensstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(frauda-)	(move-)	(vinc-)	(audi-)	(cape-)
1 ev	fraudem	moveam	vincam	audiam	capiam
2 ev	fraudes	moveas	vincas	audias	capias
3 ev	fraudet	moveat	vincat	audiat	capiat
1 mv	fraudemus	moveamus	vincamus	audiamus	capiamus
2 mv	fraudetis	moveatis	vincatis	audiatis	capiatis
3 mv	fraudent	moveant	vincant	audiant	capiant

Opmerkingen (een * voor een Latijnse vorm betekent dat deze vorm nooit voorkwam):

De uitgangen die in principe aan de stam toegevoegd worden zijn: -m, -s, -t, -mus, -tis, -nt, dezelfde als bij de indicativus imperfectum actief.
Tussen stam en uitgang wordt een -a- ingevoegd.
In de A-conjugatie smelten de stamklinker -a en de ingevoegde -a- samen tot e: frauda + a + m → *fraudaam → fraudem

De coniunctivus praesens van het onregelmatige werkwoord esseluidt:

	esse
1 ev	sim	ik zou zijn
2 ev	sis	jij zou zijn
3 ev	sit	hij, zij, het zou zijn
1 mv	simus	wij zouden zijn
2 mv	sitis	jullie zouden zijn
3 mv	sint	zij zouden zijn

De verleden tijd

De onvoltooid verleden tijd, of coniunctivus imperfectum actief, wordt afgeleid van de praesensstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(frauda-)	(move-)	(vinc-)	(audi-)	(cape-)
1 ev	fraudarem	moverem	vincerem	audirem	caperem
2 ev	fraudares	moveres	vinceres	audires	caperes
3 ev	fraudaret	moveret	vinceret	audiret	caperet
1 mv	fraudaremus	moveremus	vinceremus	audiremus	caperemus
2 mv	fraudaretis	moveretis	vinceretis	audiretis	caperetis
3 mv	fraudarent	moverent	vincerent	audirent	caperent

Opmerkingen (een * voor een Latijnse vorm betekent dat deze vorm nooit voorkwam):

De uitgangen -m, -s, -t, -mus, -tis, -nt, dezelfde als bij de indicativus imperfectum actief, worden aan de infinitivus (praesens) toegevoegd. De infinitivus praesens is zelf afgeleid van de praesensstam.

De coniunctivus imperfectum van het onregelmatige werkwoord esse wordt op dezelfde manier gevormd door de genoemde uitgangen aan de infinitivus praesens toe te voegen:

	esse
1 ev	essem	ik zou zijn
2 ev	esses	jij zou zijn
3 ev	esset	hij, zij, het zou zijn
1 mv	essemus	wij zouden zijn
2 mv	essetis	jullie zouden zijn
3 mv	essent	zij zouden zijn

De voltooid tegenwoordige tijd

De voltooid tegenwoordige tijd, of coniunctivus perfectum actief, wordt afgeleid van de perfectumstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(fraudav-)	(mov-)	(vic-)	(audiv-)	(cep-)
1 ev	fraudaverim	moverim	vicerim	audiverim	ceperim
2 ev	fraudaveris	moveris	viceris	audiveris	ceperis
3 ev	fraudaverit	moverit	vicerit	audiverit	ceperit
1 mv	fraudaverimus	moverimus	vicerimus	audiverimus	ceperimus
2 mv	fraudaveritis	moveritis	viceritis	audiveritis	ceperitis
3 mv	fraudaverint	moverint	vicerint	audiverint	ceperint

De coniunctivus perfectum actief wordt gevormd door de uitgangen -erim, -eris, -erit, -erimus, -eritis en -erint aan de perfectumstam te koppelen.

De coniunctivus perfectum actief van het werkwoord esse wordt regelmatig gevormd en luidt:

	esse
	(fu-)
1 ev	fuerim	ik zou zijn geweest
2 ev	fueris	jij zou zijn geweest
3 ev	fuerit	hij, zij, het zou zijn geweest
1 mv	fuerimus	wij zouden zijn geweest
2 mv	fueritis	jullie zouden zijn geweest
3 mv	fuerint	zij zouden zijn geweest

De voltooid verleden tijd

De voltooid verleden tijd, of coniunctivus plusquamperfectum actief, wordt afgeleid van de perfectumstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(fraudav-)	(mov-)	(vic-)	(audiv-)	(cep-)
1 ev	fraudavissem	movissem	vicissem	audivissem	cepissem
2 ev	fraudavisses	movisses	vicisses	audivisses	cepisses
3 ev	fraudavisset	movisset	vicisset	audivisset	cepisset
1 mv	fraudavissemus	movissemus	vicissemus	audivissemus	cepissemus
2 mv	fraudavissetis	movissetis	vicissetis	audivissetis	cepissetis
3 mv	fraudavissent	movissent	vicissent	audivissent	cepissent

De coniunctivus plusquamperfectum actief wordt gevormd door de uitgangen -issem, -isses, -isset, -issemus, -issetis en -issent aan de perfectumstam te koppelen.

De coniunctivus plusquamperfectum actief van het werkwoord esse wordt regelmatig gevormd en luidt:

	esse
	(fu-)
1 ev	fuissem	ik zou zijn geweest
2 ev	fuisses	jij zou zijn geweest
3 ev	fuisset	hij, zij, het zou zijn geweest
1 mv	fuissemus	wij zouden zijn geweest
2 mv	fuissetis	jullie zouden zijn geweest
3 mv	fuissent	zij zouden zijn geweest

De coniunctivus: Passief

Net als de coniunctivus actief kent de coniunctivus passief geen toekomende tijden.

De tegenwoordige tijd

De onvoltooid tegenwoordige tijd, of coniunctivus praesens passief, wordt afgeleid van de praesensstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(frauda-)	(move-)	(vinc-)	(audi-)	(cape-)
1 ev	frauder	movear	vincar	audiar	capiar
2 ev	frauderis	movearis	vincaris	audiaris	capiaris
3 ev	fraudetur	moveatur	vincatur	audiatur	capiatur
1 mv	fraudemur	moveamur	vincamur	audiamur	capiamur
2 mv	fraudemini	moveamini	vincamini	audiamini	capiamini
3 mv	fraudentur	moveantur	vincantur	audiantur	capiantur

Opmerkingen (een * voor een Latijnse vorm betekent dat deze vorm nooit voorkwam):

De uitgangen die in principe aan de stam toegevoegd worden zijn: -r, -ris, -tur, -mur, -mini, -ntur, dezelfde als bij de indicativus imperfectum passief.
Tussen stam en uitgang wordt een -a- ingevoegd.
In de A-conjugatie smelten de stamklinker -a en de ingevoegde -a- samen tot e: frauda + a + r → *fraudaar → frauder

De verleden tijd

De onvoltooid verleden tijd, of coniunctivus imperfectum passief, wordt afgeleid van de praesensstam en ziet er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(frauda-)	(move-)	(vinc-)	(audi-)	(cape-)
1 ev	fraudarer	moverer	vincerer	audirer	caperer
2 ev	fraudareris	movereris	vincereris	audireris	capereris
3 ev	fraudaretur	moveretur	vinceretur	audiretur	caperetur
1 mv	fraudaremur	moveremur	vinceremur	audiremur	caperemur
2 mv	fraudaremini	moveremini	vinceremini	audiremini	caperemini
3 mv	fraudarentur	moverentur	vincerentur	audirentur	caperentur

Opmerkingen (een * voor een Latijnse vorm betekent dat deze vorm nooit voorkwam):

De uitgangen -r, -ris, -tur, -mur, -mini, -ntur, dezelfde als bij de indicativus imperfectum passief, worden aan de infinitivus (praesens) toegevoegd. De infinitivus praesens is zelf afgeleid van de praesensstam.

De voltooid tegenwoordige tijd

De voltooid tegenwoordige tijd passief, of coniunctivus perfectum passief, wordt afgeleid van de supinumstam en maakt gebruik van het hulpwerkwoord esse. De vormen zien er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(fraudat-)	(mot-)	(vict-)	(audit-)	(capt-)
1 ev	fraudatus sim	motus sim	victus sim	auditus sim	captus sim
2 ev	fraudatus sis	motus sis	victus sis	auditus sis	captus sis
3 ev	fraudatus sit	motus sit	victus sit	auditus sit	captus sit
1 mv	fraudati simus	moti simus	victi simus	auditi simus	capti simus
2 mv	fraudati sitis	moti sitis	victi sitis	auditi sitis	capti sitis
3 mv	fraudati sint	moti sint	victi sint	auditi sint	capti sint

De vormen van het hulpwerkwoord zijn die van de coniunctivus praesens van esse.

Net als voor het perfectum passief geldt dat de vormen fraudatus/i, motus/i, victus/i, auditus/i en captus/i voltooid deelwoorden (participia perfecta) zijn. Ze richten zich ook hier in geslacht en getal naar het onderwerp van de zin. Dus:

puella fraudata sit	= het meisje zou worden bedrogen
puellae fraudatae sint	= de meisjes zouden worden bedrogen
pirata captus sit	= de piraat zou worden gevangen
piratae capti sint	= de piraten zouden worden gevangen
lapis motum sit	= de steen zou worden bewogen (lapis, -idis (n) steen)
lapides mota sint	= de stenen zouden worden bewogen

De voltooid verleden tijd

De voltooid verleden tijd passief, of coniunctivus plusquamperfectum passief, wordt afgeleid van de supinumstam en maakt gebruik van het hulpwerkwoord esse. De vormen zien er als volgt uit:

	fraudare	movere	vincere	audire	capere
	(fraudat-)	(mot-)	(vict-)	(audit-)	(capt-)
1 ev	fraudatus essem	motus essem	victus essem	auditus essem	captus essem
2 ev	fraudatus esses	motus esses	victus esses	auditus esses	captus esses
3 ev	fraudatus esset	motus esset	victus esset	auditus esset	captus esset
1 mv	fraudati essemus	moti essemus	victi essemus	auditi essemus	capti essemus
2 mv	fraudati essetis	moti essetis	victi essetis	auditi essetis	capti essetis
3 mv	fraudati essent	moti essent	victi essent	auditi essent	capti essent

De vormen van het hulpwerkwoord zijn die van de coniunctivus imperfectum van esse.

Net als voor het perfectum passief geldt dat de vormen fraudatus/i, motus/i, victus/i, auditus/i en captus/i voltooid deelwoorden (participia perfecta) zijn. Ze richten zich ook hier in geslacht en getal naar het onderwerp van de zin. Dus:

puella fraudata esset	= het meisje zou bedrogen zijn
puellae fraudatae essent	= de meisjes zouden bedrogen zijn
pirata captus esset	= de piraat zou gevangen zijn
piratae capti essent	= de piraten zouden gevangen zijn
lapis motum esset	= de steen zou bewogen zijn (lapis, -idis (n) steen)
lapides mota essent	= de stenen zouden bewogen zijn

De imperativus

De imperativus is de Latijnse gebiedende wijs

	esse	vertaling	laudare	vertaling
Infinitivus praesens actief	esse	zijn	laudare	prijzen
Imperativus praesens actief ev	es	wees ...!	lauda	prijs!
Imperativus praesens actief mv	estis	jullie moeten ... wezen!	laudate	jullie moeten prijzen!