Maatschappijleer/Basisbegrippen maatschappijleer/Begrippen verzorgingsstaat

Arbowet

Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet): De arbowetgeving bevat regels die bijdragen aan gezond en veilig werken.

Armenzorg: Armenzorg is de hulpverlening aan en de zorg voor mensen die in armoede leven.

Bestaanszekerheid

Bestaanszekerheid: De zekerheid die je hebt op onderdak, werk, gezondheidszorg en onderwijs. In Nederland is deze zekerheid geregeld in de grondwet.

Basisbehoeften: Volgens de Amerikaanse psycholoog Maslov heeft ieder mens vijf basisbehoeften: eerste levensbehoeften; veiligheid en zekerheid; de behoefte om erbij te horen; erkenning en waardering; jezelf ontwikkelen.

Belangen: Het voor- of nadeel wat iemand ergens bij heeft.

Belasting: Van het belastinggeld betaalt de overheid zaken van algemeen belang, zoals: wegen, straatverlichting, scholen, ziekenhuizen en gevangenissen.

Collectieve arbeidsovereenkomst (cao)

Collectieve arbeidsovereenkomst (cao): Dit is een schriftelijke overeenkomst waarin afspraken over arbeidsvoorwaarden zijn vastgelegd die overeen zijn gekomen tussen een of meer werkgevers of werkgeversorganisaties met een of meer werknemersorganisaties.

Curriculum vitae (cv): Dit is een document waarin iemand een samenvatting van zijn leven geeft, met name wat betreft behaalde diploma's en werkervaring. Een cv wordt bijvoorbeeld gebruikt bij sollicitaties.

Eerste levensbehoeften: Dit zijn de behoeften van een mens aan voedsel, woonruimte en kleding.

Gelijkheid

Gelijkheid

Grondwet artikel 1: Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

Gemeenschap

Een algemene naam voor een groep mensen. Dit kan bijvoorbeeld een land, staat, dorp, buurt, of iets dergelijks zijn.

Industriële revolutie

Industriële revolutie: De naam van een tijdperk waarin er veel ontwikkelingen waren waardoor er betere machines in fabrieken kwamen en de productie sneller werd.

Inkomen: Het geld dat jij (meestal maandelijks) binnenkrijgt om van te leven, de huur van te betalen, boodschappen van te doen, etc.

Instituties: Een institutie is een formele of informele regel die het gedrag en de interactie binnen een groep beperkt.; Formele instituties zijn onder meer wetten, terwijl informele instituties bijvoorbeeld gewoonten zijn.

Kapitalisme

Kapitalisme: Dit betekent dat iemand bijvoorbeeld een bedrijf of een fabriek heeft en daar zo veel mogelijk winst op wil maken.; Kapitalisme is een economie waarin de grond en de bedrijven eigendom zijn van ondernemers die met hun bedrijf een zo groot mogelijke winst willen maken.; Het kapitalisme is een economisch systeem dat is gebaseerd op investeringen van geld in de verwachting winst te maken.

Loondienst

Loondienst: Je werkt voor iemand en krijgt daar betaald (loon) voor.

Marx

Marx: Karl Marx was een grote denker uit de 19e eeuw. Hij had veel commentaar op het kapitalisme en was ook de grondlegger van het communisme dat later in praktijk werd gebracht in Rusland.

Maatschappij: Een sociaal systeem waarin de overheid en burgers tot op zekere hoogte met elkaar samenwerken.

Maatschappelijke ladder: De groep waarin iemand wordt ingedeeld op basis van opleiding of beroep.

Miljoenennota: Het overzicht van het geld dat de overheid het volgende jaar gaat uitgeven en binnenkrijgt.

Minimumloon

Een bedrag dat iemand minimaal krijgt voor zijn werk. Dit bedrag gaat omhoog als je ouder wordt en is vastgesteld zodat iedereen genoeg inkomen kan hebben.

Netwerken

Netwerken: Het geheel van sociale contacten om jou heen.

Open sollicitatie

Open sollicitatie: Wanneer je een sollicitatiebrief stuurt zonder daarbij een specifieke vacature te solliciteren
Overheid: De regering van een gemeente, provincie of land.

Participatiesamenleving

Participatiesamenleving: De participatiesamenleving of 'doe het zelf' samenleving is een idee om de kosten van de verzorgingsstaat te besparen. Er worden nu nieuwe wetten gemaakt waardoor mensen meer zelf gaan betalen en regelen voor hun zorg.

Premie: Het geld dat je regelmatig betaald om recht te hebben op een verzekering.

Prinsjesdag: De derde dinsdag van september, dan wordt de miljoenennota besproken.

Recht

Recht: Werk is een recht. Dit betekent dat de overheid zijn best moet doen om voor voldoende banen te zorgen.

Sociale mobiliteit

Sociale mobiliteit: De mogelijkheid om je te verplaatsen op de maatschappelijke ladder.

sociale ongelijkheid: Sociale ongelijkheid zijn de verschillen tussen groepen op de maatschappelijke ladder. Bijvoorbeeld verschillen in inkomen of opleiding.

Sociale wetten: Wetten die de overheid maakt om mensen te beschermen. Zo heb je bijvoorbeeld sociale grondwetten waarin recht op onderwijs en recht op een inkomen verwerkt wordt.

Soeverein: Het hoogste gezag in een bepaald gebied.

Solidariteit: Dit houdt in dat zelfs al zijn alle mensen verschillend, wij als samenleving toch samenwerken en voor elkaar zorgen.

Sollicitatieplicht: De plicht die je hebt als je in de bijstand zit om te zoeken naar een baan en voor banen te solliciteren.

Sociale zekerheid: Sociale voorzieningen zijn voor alle mensen die in Nederland wonen en die niet genoeg geld verdienen. Je betaalt hier ook voor door belasting te betalen.

Status (sociale status): De sociale status is het aanzien, de eer, het prestige dat iemand verwerft en met zich meedraagt in de sociale groep of samenleving waarin die persoon zich begeeft.

Uitzendbureau

Uitzendbureau: Een uitzendbureau helpt mensen met het zoeken naar werk. Zij krijgen vacatures van werkgevers en geven deze door aan de passende werknemers.

UWV WERKbedrijf: Een overheidsinstelling die helpt bij het zoeken naar vast werk en met solliciteren.

Vacatures

Vacatures: Bericht van een bedrijf waarin aangegeven wordt dat ze opzoek zijn naar een werknemer voor een bepaalde functie.

Veiligheid: Veilig is een ander woord voor beschermd, beschut, geborgen, safe, buiten gevaar.; Veiligheid is de mate van afwezigheid van gevaarlijke situaties.; Veiligheid is ook de aanwezigheid van beschermende maatregelen.; Veiligheid is een relatief begrip: niets is onder alle omstandigheden volledig zonder gevaar.; Om de veiligheid te waarborgen bestaat er regelgeving.

Verzekering: een instantie waar je regelmatig premie aan betaald zodat als er iets mis gaat jij daar geld of hulp voor krijgt.

Verantwoordelijkheid: Verantwoordelijk is aansprakelijk, ter verantwoording kunnen worden geroepen, ergens op kunnen worden afgerekend.; Verplicht (goed) te zorgen voor.

Verzorgingsstaat: In een verzorgingsstaat zijn veel zaken geheel of gedeeltelijk door de overheid gereguleerd. Het tegengestelde is een nachtwakersstaat, waarin de overheid zich zo weinig mogelijk met burgers bemoeit.; Een staatsvorm waarbij de overheid ervoor zorgt dat burgers een bestaansminimum hebben.

Volksverzekering: Deze verzekeringen zijn voor iedereen die in Nederland woont verplicht. Je betaald de verzekeringspremie door belasting te betalen.

Vrije handel: Internationale handel tussen landen is mogelijk zonder dat dit belemmert wordt.

Vrijheid: Vrijheid wordt meestal gezien als de mogelijkheid om te doen en laten wat men wil terwijl een ander dat ook kan (zowel in lichamelijke als in geestelijke zin).; Negatieve vrijheid is de "vrijheid van invloed van anderen". Deze vrijheid houdt verband met vrijheid en bevrijding, bijvoorbeeld van dwang, van overheersing, ziektes en waandenkbeelden.; Positieve vrijheid is de "vrijheid tot het inzetten van je eigen vermogen". Het is de mogelijkheid om te kiezen en het eigen leven in te richten. Het is de vrijheid waar men het over heeft wanneer het gaat over de vrije wil.

Welvaart

Welvaart: Welvaart is de mate waarin de behoeften met de beschikbare middelen kunnen worden bevredigd.; Het is een kwalitatieve maatstaf.; Men spreekt ook wel van welvaart in ruime zin.; Van de behoeften wordt aangenomen dat deze groter zijn dan de beschikbare middelen.

Welzijn: Toestand waarin het geestelijk, lichamelijk en sociaal goed met je gaat.

Werknemersverzekering: De werknemersverzekeringen zijn niet voor iedereen verplicht. Wel voor iedereen die in loondienst is. De premies worden betaald via jouw salaris.

Werkgevers en werknemers: Werkgevers zijn de mensen die werknemers in loondienst hebben. (Werkgevers geven werk en de werknemers nemen werk).