Onderwijs in relatie tot P2P/De Helix

De Helix, Vlaams Kennis- en Vormingscentrum voor Natuur en Milieu, maakt deel uit van de dienst Milieuvorming en -educatie van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Overheid.

Bij De Helix vind je een boekje waarmee je in de huid van een onderzoeker kruipt en op wandelonderzoek trekt. De weg die je volgt, ligt niet volledig vast. Met verschillende onderzoeksvragen uit het boekje kijk je naar de omgeving op een andere manier, je verbeelding wordt aangesproken en je ontdekt nieuwe ideeën over alledaagse dingen

Hoe, waar en waarom speelt duurzaamheid en educatie een rol?

De Helix heeft als opdracht kwaliteitsvolle en vernieuwende initiatieven te ontwikkelen op vlak van natuur- en milieueducatie (NME). Op deze manier wordt er gestreefd naar een draagvlakverbreding voor natuur en milieu. De Helix ligt in een landelijke en bosrijke omgeving in het uiterste zuidoosten van de provincie Oost-Vlaanderen. Het is gelegen in een stiltegebied vlak bij het Raspaillebos, tussen de rivieren Dender en Mark. Er valt hier veel te genieten, te ontdekken en te onderzoeken. De regio is gekneed zowel door mens als natuur en hier liggen heel wat paradoxen verscholen tussen de heuvels; natuur versus cultuur, vroeger versus nu, hier versus elders, natuur versus technologie… Het centrum wil mensen op een boeiende en creatieve manier aanzetten tot duurzaam omgaan met de eigen leefomgeving door hem dichter bij de natuur te brengen, door de dialoog aan te gaan over complexe maatschappelijke natuur- en milieuthema’s. De Helix ontwikkelt een educatief aanbod over natuur, milieu en duurzame ontwikkeling voor diverse doelgroepen. Er worden vormingen en lezingen georganiseerd.

Met wie en voor wie wordt er gewerkt?

Zowel andere NME-centra, sociaal-culturele organisaties en natuur- en jeugdverenigingen kunnen in de Helix terecht voor vorming en ondersteuning. Ook leerkrachten uit de verschillende onderwijsniveaus, studenten, natuurouders en milieudiensten zijn welkom. Daarnaast ontvangen we ook graag vormingsinstellingen, bedrijven, zorginstellingen en kinderopvangcentra. Ook voor het ruime publiek is er een gevarieerd aanbod: uitgestippelde fiets- en wandeltochten, een zoektocht in de educatieve tuin, thematentoonstellingen met actieve kijk-, luister- en doe-opdrachten en themawandelingen met of zonder gids.

Waar en hoe is er potentieel voor P2P? Zijn er ook grenzen?

Voorstelling Project 'Open Kaart, regio onder de loep

De kansen en de uitdagingen die P2P in zich draagt kunnen zeker geëxploreerd worden binnen het nieuwe educatief project ‘Open Kaart, regio onder de loep’ dat opgestart is in De Helix. Dit project vindt plaats in en rond De Helix, te Grimminge (Geraardsbergen). Het is een zoektocht naar hoe mensen betrokken zijn op een bepaalde plaats. We willen zoveel mogelijk mensen en organisaties bereiken om ervaringen, bekommernissen, ideeën, controverses… in en over de regio te verkennen. Zo kunnen er misschien nieuwe, ver reikende ideeën en initiatieven ontstaan voor het samen-leven van mensen en van mens en natuur in deze regio. Daarom worden in het kader van het project diverse doelgroepen uitgenodigd en ondersteund om de regio te onderzoeken en in kaart te brengen. Vele verschillende educatieve deeltrajecten zullen opgezet worden om te zien, te begrijpen en in kaart te brengen hoe mens en natuur hier in de regio verweven zijn en dit telkens rond verschillende kwesties (voedsel, technologie, wonen, mobiliteit, consumptie… ). Met de resultaten van dit collectief onderzoek wordt nadien een expositie in De Helix opgebouwd met en voor inwoners en bezoekers van de regio.

Startdag JNM in samenwerking met De Helix. De kinderen gingen het bos in en beleefden het bos met geuren, kleuren en geluiden. Bovendien gingen ze op zoek naar afval. Ze maakten van al deze belevenissen kaarten, foto’s en geluidsopnames.

Potentieel voor P2P binnen project 'Open Kaart, regio onder de loep' en grenzen

Workshop Loitering with intent. Binnen het project 'Open Kaart' wil men ook experimenteren met de educatieve kracht van kunst

• De verschillende doelgroepen betrekken bij dit collectief onderzoeksproject zal een andere aanpak vergen. Wat leert P2P ons daarbij? Hoe kan peer-to-peer educatie er dan uitzien?
• Vele leerkrachten komen nu in De Helix een bestaand educatief pakket rond een bepaald thema vb. water, bos, geluid, milieu en gezondheid ‘consumeren'. We willen met dit project leerkrachten aanspreken om samen met hun leerlingen deze onderzoekende vorm van leren mee te ontwikkelen. Hoe kunnen leerlingen en leerkrachten verder van elkaar leren? En verder bouwen op elkaars inzichten en resultaten?
• Hoe kunnen we mensen uit de streek betrekken bij dit collectief onderzoek (cfr. citizen science) en nadien het presenteren? Hoe kunnen we mensen daarvoor erkennen?
• Experimenteren met de mogelijkheden van sociale media binnen dit project. En dus uitgaan van de intrinsieke motivatie van mensen om dingen in beweging te zetten.
• Open Kaart” is een proeftuinproject waarin geëxperimenteerd wordt met innovatieve NME-praktijken. We gaan aan de slag met nieuwe vormen van systeemdenken, doelgroepenwerking, onderzoekend leren, collectief onderzoek en netwerken met plaatselijke actoren. Misschien geeft P2P ook andere inzichten in het gebruik van methodieken en aanpakken.
• Bij dit project produceren we iets nl. een expositie met de resultaten van het collectief onderzoek? Naast resultaten tonen gaat het namelijk ook om dingen ‘blootleggen’ en streven we naar een omgeving waarin mensen hun ideeën kunnen spiegelen aan hetgeen wordt gepresenteerd. In de educatieve trajecten wordt niet enkel bepaalde kwesties in de regio onderzocht, maar ook de manier waarop de onderzoekers en anderen zich tot deze kwesties verhouden. Het doel is dus niet alleen een expositie die dingen toont, maar hopelijk ook een expositie die spreekt, en doet spreken. Die niet alleen dingen toont en antwoorden geeft, maar vooral ook (nieuwe) vragen oproept en dingen ter beschikking stelt aan het publiek om verder mee aan de slag te gaan. Ook hier kan P2P misschien inspiratie bieden om een boeiende dynamiek te creëren.

Binnen het project 'Open Kaart' werd meegewerkt aan 'Buurten met erfgoed'. Scholen onderzochten hoe ze het erfgoed uit de eigen schoolomgeving als onderwijsmiddel konden gebruiken.

Externe links

• Website van De Helix