Onderwijs in relatie tot P2P/Small group dynamics

(Small) Group dynamics betekent het geheel van gedragingen en psychologische processen die zich in een kleine sociale groep (intra) of tussen kleine sociale groepen onderling (inter) afspeelt. Deze gedragingen en processen situeren zich op onder andere op volgende niveaus: het lidmaatschap en de sociale identiteit van de leden, de groepscohesie, het zwarte schaap in de groep, het effect van de groep op individueel gedrag en de groepsstructuur.Samen zijn ze bepalend voor de groepsvorming. Tussen groepen handelt groepsdynamica vooral over conflicten en conflictreductie. Een kleine groep is een groep met maximum 18 - 20 groepsleden (Wikipedia) , sommige bronnen houden het op 7 leden (Forsyth, Donelson R., 2006)).

Small group dynamics en P2P

Waar globalisering en kleine groepen schijnbaar twee tegenstrijdige begrippen zijn, poneert Michel Bauwens de stelling dat het internet de effectievere dynamiek die in kleine groepen heerst en als het ware eigen is aan P2P, op wereldschaal mogelijk maakt (Bauwens & Lievens, 2013).

Kleine groepen bestaande uit twee tot tien leden zijn vooral effectiever dan grotere groepen omdat elk groepslid ruim kans krijgt om actief aan het groepsgebeuren deel te nemen en betrokken te zijn. In grotere groepen verliest men vaak tijd bij het nemen van beslissingen of bij het bepalen wie betrokken wordt bij beslissingen. Ook de tevredenheid van de leden is afhankelijk van de grootte van de groep: bij kleine groepen neemt de tevredenheid over de groep toe met een stijging van het aantal leden tot tien. Eens het ledenaantal de tien overschrijdt neemt de tevredenheid af omdat de leden zich moeilijker met elkaar kunnen identificeren en weinig verbondenheid ervaren.

Globalisering is een fenomeen waarbij goederen en diensten uit verschillende landen steeds gemakkelijker en sneller uitgewisseld kunnen worden: mensen zijn mobieler, afstanden worden sneller overbrugd en de hele wereld is je buur. Hieruit zou je kunnen afleiden dat mensen deel gaan uitmaken van steeds groter wordende groepen met de kenmerken van grote groepen. Dit is slechts gedeeltelijk waar. Inderdaad ontstaan er gemeenschappen met zeer veel leden: Freecycle Gent telde op een paar dagen 23.000 leden, Couchsurfing.com telt wereldwijd duizenden leden, maar de dynamiek in deze groepen lijkt op de dynamiek van een kleine groep: grote betrokkenheid en tevredenheid en hiërachie gebaseerd op expertise, eerder dan op credits. Grote groepen mensen kunnen zich, door de mogelijkheden van het internet, geheel vrijwillig voor een gemeenschappelijk idee of een taak engageren op een manier zoals dat in een kleine groep gebeurt. Het is net dat gegeven, dat op wereldschaal functioneren van grote groepen met de dynamiek van een kleine groep dat volgens Bauwens (2013) de essentie en kracht vormt van P2P.

Voorbeeld

Houvast vzw is een Vlaams internetplatform specifiek bedoeld voor ouders die alleen instaan voor de opvoeding van hun kinderen, om welke reden dan ook. Lidmaatschap is gratis en verplicht tot niets. Momenteel zijn er ongeveer 1600 leden, verspreid over heel Vlaanderen, die minder dan een jaar geleden het forum bezocht hebben. Het gaat dus over een grote groep.

Het forum werkt als een kleine groep: er is heel weinig tot geen hiërarchie (behalve voor enkele functies die wettelijk vereist zijn bij de oprichting van een vzw) en de hiërarchie die er is, is gebaseerd op expertise en de vrije wil om een taak op zich te nemen. De betrokkenheid van de leden is groot en de leden zijn tevreden over wat Houvast hun biedt.

Het doel van de vzw is een houvast te bieden. Dit doen de oprichters niet zelf, dat doen de leden via hun inbreng. De bijdragen worden niet van bovenaf opgelegd en zijn heel divers :

• online delen van gevoelens, ervaringen, mooie en moeilijke momenten

• reageren op boodschappen van anderen met bemoedigende woorden, eigen oplossingen voor problemen, nuttige tips

• aanbieden van gebruiksvoorwerpen die men niet meer nodig heeft maar voor anderen kunnen dienen

• geschikte uitjes organiseren voor de andere leden van de organisatie

Het is duidelijk dat dit forum een (deel)oplossing biedt voor een maatschappelijk probleem (alleenstaand ouderschap en de gevolgen ervan) via een grote groep die met elkaar samenwerkt op de manier van een kleine groep door middel van het internet.

Theoretische duiding

Kurt Lewin was de eerste die groepen bestudeerde vanuit een psychologisch oogpunt in 1943 (Psychowerk). In de psychologie bestudeert men de groepsdynamica vanuit het idee dat in een groep fenomenen en processen ontstaan die nooit waren ontstaan vanuit een enkel individu. Voorbeelden van dergelijke fenomen zijn taal en religie. Deze processen ontwikkelen zich door de interacties tussen de leden en de wederzijdse beïnvloeding die zij op elkaar uitoefenen. Deze veranderende processen hebben op hun beurt een weerslag op de groepsleden. De groep wordt beschouwd als zijnde meer dan de som der delen. De psychologie heeft vooral aandacht voor het gedrag van het individu onder invloed van een groep. Het aspect van de rol van ieder individu is belangrijk.

De sociologie erkent dat in een groep fenomenen ontstaan die het individuele gedrag overschrijden. Hierbij heeft de sociologie vooral interesse voor het gedrag van de groep als geheel. Hier is het vooral het ontstaan van normen en waarden in de groep en het gevolg daarvan op het groepsgedrag dat bestudeert wordt. De normen en waarden in een groep bepalen hoe de leden van de groep zich binnen deze groep moeten gedragen. Ze worden door alle leden van de groep onderschreven. Door deze normen en waarden wordt het gemakkelijker om als groep te blijven bestaan, om gedrag van de leden te voorspellen en vervelende situaties te voorkomen. (Reference for Business) Elke groep kent zijn eigen waarden- en normenset, gaande van kledij tot de wijze waarop je elkaar aanspreekt of begroet.

Waarom sommige groepen in staat zijn om sterke positieve daden te stellen (Artsen zonder grenzen) en andere groepen blijkbaar even gemakkelijk overhellen naar het plegen van negatieve acties (Hooliganisme) is een van de aspecten die men tracht te ontrafelen (Serendip Studio).

Toepassing:

Groepsdynamica slaat de brug tussen psychologie en sociologie. De inzichten die men vanuit de sociologie en de psychologie bekomt over individueel en groepsgedrag worden in zeer veel en uiteenlopende disciplines in de maatschappij gebruikt zoals antropologie, politieke wetenschappen, epidemiologie, onderwijs en opvoeding, sociaal werk, bedrijfsvoering, handel en communicatie, … Deze opsomming is niet limitatief (Wikipedia).

Externe links

Voor meer informatie over groepsdynamica en groepsvorming zie http://www.psychowerk.com

Voor meer informatie over negatieve en positieve groepen zie http://serendip.brynmawr.edu/exchange/node/481

Voor meer informatie over Houvast vzw zie http://www.houvast.be

Referenties

Forsyth, Donelson R. (2006) Groupdynamics. Geraadpleegd op 18 december 2014, van https://www.cengagebrain.com.mx/content/forsyth68220_0534368220_02.01_chapter01.pdf

Michel Bauwens & Jean Lievens, 2013, De wereld redden, Antwerpen: Houtekiet

Psychowerk.(z.d). Groepsdynamica. Geraadpleegd op 18 december 2014, van http://www.psychowerk.com/groepswerk/Groepsdynamica%20deel%201.swf

Reference for Business. (z.d).Groupdynamics. Geraadpleegd op 18 december 2014, van http://www.referenceforbusiness.com/management/Gr-Int/Group-Dynamics.html#ixzz3IbmYQLJS

Wikipedia. (z.d). Group dynamics. Geraadpleegd op 18 december 2014, van https://en.wikipedia.org/wiki/Group_dynamics#Intragroup_dynamics

Wikipedia. (z.d).Small group. Geraadpleegd op 18 december 2014, van https://en.wikipedia.org/wiki/Small_group