De Nederlandstalige Wikipedia omschrijft een open standaard als een norm (of standaard) die publiek beschikbaar is. De norm bestaat uit specificaties van een bepaald type product of dienst, zodat deze door veel partijen kan worden gehanteerd. De term wordt vooral gebruikt bij hard- en software, omdat daar ook veel niet-open standaarden worden gebruikt.
Bij een open standaard moet er dus een handleiding vrij ter beschikking zijn, zodat om het even welke fabrikant een stuk hardware/software kan bouwen, die voldoet aan de specificatie. Doordat iedereen een open standaard kan gebruiken, neemt de uitwisselbaarheid tussen de verschillende soorten hardware- en software-onderdelen toe. Hierdoor kan ook een grotere diversiteit aan aanbieders ontstaan en is men minder afhankelijk van een bepaalde hardware- en/of softwareleverancier, dan wel dienstverlener.
Alleen al door het lezen van deze inleiding ben je wellicht overtuigd van het nut van open standaarden. Het begrip 'open standaarden' blijkt dan ook in de media, in de politiek en in bedrijven meer en meer aan bod te komen. Zo heb je de aankondigingen om ODF (OpenDocumentFormat) als standaard voor kantoordocumenten bij de Belgische federale overheid te gaan gebruiken [1][2] of de Nederlandse Tweede Kamer die een plan heeft goedgekeurd om alle overheidsinstellingen in april 2008 te laten overstappen op open standaarden.[3]
Alhoewel 'open standaarden' hot blijken te zijn, blijkt helaas ook uit discussiefora, nieuwsgroepen en mailinglijsten dat de term open standaarden toch nog voor de nodige misverstanden kan zorgen. Het grootste misverstand is ongetwijfeld dat een open standaard hetzelfde zou zijn als open source software. Er zijn echter ook nog de nodige details/nuances/moeilijkheden/... rond open standaarden. Een greep daaruit:
Is interoperabiliteit niet belangrijker dan open standaarden?
Wat als er twee open standaarden zijn die hetzelfde beogen?
Zie bv. de opslag van kantoordocumenten onder ODF en onder OOXML.
Wat als nu de kost voor de handleiding van een open standaard niet gratis is, maar eigenlijk ook niet enorm groot. Gaat het dan wel nog om een open standaard?
Zie bv. de RAND-licentie.
Deze korte inleiding blijkt dus onvoldoende om op alles een antwoord te kunnen formuleren. Vandaar wordt het begrip 'open standaarden' nog wat uitgebreider uitgelegd, niet met de bedoeling om een sluitend antwoord op alle vragen te kunnen formuleren, maar op zijn minst toch een gefundeerd, gewogen antwoord.
Eigenlijk zouden we moeten spreken over definitieS, daar het maken van een eenduidige definitie geen gemakkelijke zaak is.[4] De termen "open" en "standaard" hebben een brede waaier aan invullingen, zoals je kan merken op de Engelstalige Wikipedia Wikipedia. Zo heb je:
De definitie van 'open standaard', zoals gebruikt door de Europese Unie (en sommige van de lidstaten zoals Denemarken, Frankrijk en Spanje), de regering van Venezuela en het W3C sluiten specificaties uit waarvoor je voor het gebruik moet betalen.
Anderen, zoals de grote internationaal erkende standaardenorganisaties (IETF, ISO en IEC) laten toe dat specificaties die vallen onder hun noemer '(open) standaarden' beperkt zijn in gebruik, doordat bv. moet betaald worden voor de implementatie omwille van bv. patenten.
De definitie van een 'open standaard', zoals gebruikt door de Europese Unie (European Interoperability Framework[5]) is door Nederland Open in Verbinding (NOiV) als volgt vertaald:
Onder een 'open standaard' verstaan we een standaard die voldoet aan de volgende eisen:
De standaard is goedgekeurd en zal worden gehandhaafd door een not-for-profit organisatie, en de lopende ontwikkeling gebeurt op basis van een open besluitvormingsprocedure die toegankelijk is voor alle belanghebbende partijen (consensus of meerderheidsbeschikking enz.);
De standaard is gepubliceerd en over het specificatie document van de standaard kan vrijelijk worden beschikt of het is te verkrijgen tegen een nominale bijdrage. Het moet voor een ieder mogelijk zijn om het te kopiëren, beschikbaar te stellen en te gebruiken om niet of tegen een nominale prijs;
Het intellectuele eigendom - m.b.t. mogelijk aanwezige patenten - van (delen van) de standaard is onherroepelijk ter beschikking gesteld op een royalty-free basis;
Er zijn geen beperkingen omtrent het hergebruik van de standaard;
Bovenstaande definitie zullen we ook gebruiken als basis voor deze uitleg. In deze en andere definities staan vaak bepaalde begrippen die wellicht nog meer duidelijkheid vragen:
Standaardenorganisatie (standers organization, standards body, standards development organization, SDO)
iedere groep die als hoofdactiviteit standaarden ontwikkelt, coördineert, bekendmaakt, reviseert, amendeert, interpreteert of onderhoud voor een brede basis van gebruikers buiten deze organisatie.
dit is hierbij een nogal letterlijk vertaling van "nominal fee", wat door Wiktionary als volgt wordt omschreven: A fee that does not reflect the true value of the subject it is attached to. Usually it is only a token value.. Dit betekent zoveel als een bedrag dat niet de echte waarde van het subject waar het naar verwijst weerspiegelt. Zo zou men de geldwaarde van HTML als héél hoog kunnen beschouwen, terwijl HTML toch door iedereen gratis en vrij te gebruiken is. Een 'nominale bijdrage' is slechts de waarde van een muntstuk. Een beetje zoals wij refereren naar een "symbolische euro".
Patenten
Demonstratie tegen softwarepatenten, 16 mei 2004, Den Haag een synoniem hiervoor is een octrooi. Het is een vorm van juridische beperking voor de gebruiker. De uitvinder krijgt voor zijn uitvinding exclusieve rechten, waardoor anderen het gedeelte dat gepatenteerd is niet zomaar kunnen gebruiken. Als je denkt aan technische processen, met dure productielijnen, dan kan men zich inderdaad inbeelden dat zoiets het maatschappelijk belang kan dienen. Bij computers ligt zoiets anders: hier kan je iets bijzonder snel en perfect kopiëren, zonder dat er ingewikkelde productielijnen aan te pas komen. Soms is het ook zo dat iets wordt vastgelegd dat een wiskundige grondslag heeft en dit laatste is niet te patenteren. Softwarepatenten zijn in Europa echter niet mogelijk, wat wel het geval is in de Verenigde Staten van Amerika. Deze softwarepatenten zijn behoorlijk complex en vallen buiten het kader van deze tekst. Het is echter duidelijk dat in het kader van open standaarden/specificaties, patenten het geheel natuurlijk een gans stuk minder open maken. Vandaar ook puntje drie in de definitie: als er al patenten zouden zijn, dan zijn ze ter beschikking gesteld op een "Royalty-free" basis.
Royalty-free (RF)
materiaal vrijgegeven onder een RF-licentie (bv. foto's, tekeningen en muziek) mag gebruikt worden om winst te maken, zonder dat je moet betalen. Meer informatie op de Engelstalige Wikipedia.
een RAND-licentie betekent dat de kosten van licenties, de verplichtingen en alle beperkingsvormen niet te belangrijk zijn ('reasonable'). Het is echter duidelijk dat 'niet te belangrijk' ('reasonable') een heel rekbaar begrip is, wat open standaarden met een RAND-licentie weinig transparant maken. Meer informatie op de Engelstalige Wikipedia.
U had wellicht gehoopt dat u wat meer klaarheid zou krijgen bij de term 'open standaard', maar het lijkt integendeel nog ingewikkelder te zijn dan u eerst dacht. Vandaar wordt op bepaalde aspecten nog wat verder ingegaan.
Iets uitroepen als standaard, zorgt ervoor dat mensen daar kunnen op voortbouwen. Neem nu zoiets alledaags als het elektriciteitsnet:
Een stekker en een stopcontact: je microgolf, je computer, je gsm-oplader, je mixer, je broodrooster, je koelkast, je diepvriezer, je tv, je videospeler, je dvdspeler, je koffiezetapparaat, je bureaulamp,... passen allemaal in dat ene stopcontact. Dat die zaken wellicht in een verschillende winkel zijn gekocht doet er niet echt toe.
Het lichtnet biedt 230 Volt bij 50 Hz wisselspanning. Of je je nu aansluit bij Electrabel, Nuon, Luminus of Ecopower doet er echt niet toe.
Binnen Europa zijn er bepaalde afspraken qua kleurcode (bv. groen/geel wordt gebruikt voor de veiligheidsaarding).
Zoals je merkt zorgen deze afspraken voor heel wat gemak in ons dagelijks leven. Als blijkt dat afspraken soms op een andere manier worden ingevuld kan dit voor (grote) problemen zorgen:
Netstekkers in de wereldNetspanningen in de wereldRechts (rood) of links (blauw) rijden in de wereld
Die stekkers die wij gebruiken, kunnen blijkbaar niet overal in de wereld gebruikt worden. Misschien heb je daar nog geen problemen mee gehad. Verschillende stekkers betekent echter dat men daar bij massaproductie rekening mee moet houden, wat extra kosten met zich meebrengt. Kijk maar eens naar Afrika: redelijk wat landen die dicht bij elkaar liggen, gebruiken toch een verschillend systeem.
Het gebruik van 220 à 240 volt bij 50 Hz is weliswaar de meest voorkomende combinatie, maar wordt helaas niet óveral in de wereld gebruikt. Bekijk maar eens de wereldkaart van de gebruikte netspanningen en hun frequenties, waarop je merkt dat er bv. in de VS andere afspraken gelden. Hierdoor kan je soms voor nare ver(r)assingen komen te staan als je er op reis bent. Het is duidelijk dat het veel handiger zou zijn mocht er een échte wereldstandaard zijn, maar omwille van historische redenen is het niet gemakkelijk om dit te verwezenlijken. Hierop komen we later nog terug.
In de VS gelden andere maateenheden dan in de rest van de wereld: er is immers een groot verschil tussen het imperiale systeem (met o.a. mijlen, voeten, yards, duim) t.o.v. het metrisch systeem (met oa. km, m, cm, mm). Door slechte afspraken is er in 1999 zelfs een dure ruimtesatelliet, nl. de Mars Climate Orbiter, verloren gegaan omdat de software voor het ene stelsel geschreven was en de beoogde hoogte waar de satelliet naar toe gestuurd werd in het andere stelsel ingetypt werd.
Bij gsm's hangt het type lader en het type aansluiting af van het merk. Zou het niet veel eenvoudiger zijn dat je met één lader alle gsm's kunt opladen? Je bespaart ruimte, je moet niet meer zoeken achter de juiste aansluiting,... Het voorstel van Günter Verheugen, Eurocommisaris voor Industrie, om alle mobiele telefoons uit te rusten met identieke aansluitingen voor opladers en headsets lijkt dan zo gek nog niet. [6][7]
Auto's rijden in Europa rechts, maar in Groot-Brittannië rijden ze links. Dit is gevaarlijk als je van het ene systeem naar het andere gaat. Het zou veel veiliger zijn overal aan dezelfde kant van de baan te rijden.
Bij hardware die valt onder de definitie van 'open standaard' moet er dus zeker al een bouwplan beschikbaar zijn, waarop je duidelijk kan aflezen hoe je dat stukje hardware kan nabouwen. Nu denk je wellicht onmiddellijk aan het bouwplan van een gebouw, maar dit bouwplan is een concrete uitwerking van een gebouw. Binnen de uitleg van 'open standaarden' zou je dus eerder moeten denken aan de stedenbouwkundige voorschriften, om een vergelijking te maken met 'bouwplan'. De vergelijking loopt echter wat mank, omdat je bij de stedenbouwkundige voorschriften toch nog heel wat vrijheid hebt.
Een inbusbout en inbussleutel
Een betere vergelijking zou de inbusbout zijn. Los van de grootte kan je eigenlijk niets aanpassen. Stel dat je liever een achthoek, dan een zeshoek zou zien, dan breek je de specificatie van een inbusbout. Het gevolg is dat een inbussleutel en andere materiaal niet op die "nieuwe" inbusbout zou passen.
Dat een bouwplan beschikbaar is geeft je echter nog niet altijd het recht om dat stukje hardware effectief te mogen nabouwen. We hebben al eerder verwezen naar patentrechten. Volgens de gehanteerde definitie (zie eerder) zijn patenten echter uitgesloten.
Bij open standaard hardware is een publiek beschikbaar bouwplan onontbeerlijk.
Voor de effectieve implementatie is het belangrijk te weten of deze implementatie wel mag, anders is het geen open standaard.
Voor de effectieve implementatie is het belangrijk te weten of er een implementatiebedrag betaald moet worden, wat het natuurlijk een stuk minder 'open' zou maken.
In dit onderdeel wordt uitgelegd dat open standaarden bijzonder goed te vergelijken zijn met 'talen'. Deze vergelijking helpt om beter te begrijpen waarover open standaarden gaan.
In een wereld waar je zonder problemen contact kan leggen met de andere kant van de aardbol is 'communicatie' een sleutelbegrip. Maar ook dichter bij huis is communicatie op veel vlakken duidelijk aanwezig:
We willen kunnen babbelen met vrienden en familie.
Als de temperatuur beneden 20 °C zakt wil ik dat de verwarming zich automatisch inschakelt.
Jouw computer stuurt via jouw videokaart, over een kabel signalen naar jouw scherm, zodat je deze tekst kan lezen.
Als je in een tekstverwerker iets in het vet zet en onderlijnt, dan wil je dat dit nog steeds zo is als je het de volgende keer opent en zelfs als je het op een andere computer opent.
De basis voor 'communicatie' is een taal die begrijpbaar is door alle partijen. Als iemand in het Chinees bezig is tegen mij, dan kan ik niet echt spreken van 'communicatie', want ik begrijp geen Chinees.
De basis voor heel wat (West-Europese) talen is een alfabet van enkele tientallen tekens. De bekendste tekens zijn hierbij de letters a tot z. Als jullie deze tekst lezen hebben jullie al heel wat tekens van dat alfabet overlopen en zoals jullie merken staat deze tekst in het Nederlands. Maar deze tekst kon net zo goed in het Engels staan, met nét dezelfde tekens en net dezelfde inhoud (maar wel met andere, Engelstalige woorden).
Belangrijk is te weten om welke taal het gaat, voordat je er ook betekenis kan aan geven. Zo heeft het woord 'beer' op zich eigenlijk geen betekenis. Als we echter weten dat het om Nederlands gaat, dan denken we wellicht aan het dier, maar gaat het om het Engels, dan gaat het om de drank.
De basis voor een taal zijn tekens.
Die tekens kunnen behoren tot meerdere talen.
Voordat we betekenis kunnen geven, moet we weten om welke taal het gaat.
Als je weet om welke taal het gaat, weet je daarom nog niet wat er geschreven of gezegd wordt. Als ik weet dat iemand in het Chinees tegen me bezig is, weet ik daarom nog niet wat die persoon me wenst te vertellen. Omdat ik echter al weet om welke taal het gaat kan ik een woordenboek Chinees-Nederlands nemen.
Voor een vertaling van de ene taal naar de andere taal is een woordenboek nodig.
Als men in het Europees Parlement debatten moet volgen in allerlei verschillende talen is het praktisch niet haalbaar om daar steeds het juiste woordenboek bij te halen. Vandaar werkt men in het Europees Parlement met tolken die een debat voor een bepaalde persoon in de eigen moedertaal zal vertalen. Zo weet je wellicht ook dat een computer werkt met een heel beperkte set aan tekens, nl. enkel '0' en '1', maar dat die tekens voldoende zijn voor heel wat computertalen: mp3 wordt gebruikt om muziek op te slaan, html voor websites, msn om te chatten. We kunnen bestanden met tabellen, vette woorden, kleuren,... maken en opslaan in onze tekstverwerker,... Omdat al deze talen in basis gebruikmaken van '0' en '1' worden het binaire talen genoemd.
Het is echter duidelijk dat wij het niet zien zitten om die nulletjes en eentjes te lezen. Wij gebruiken ook een soort van tolk: nl. software die voor ons die computertekens zal vertalen naar letters, naar muziek, naar een website,... Die software wordt echter nog steeds geschreven door mensen. Diegene die de software schrijft moet natuurlijk wel de vertaling kennen, anders kan hij/zij niet beginnen aan het schrijven van die software. Hij moet weten om welke taal het gaat en hij heeft een handleiding/woordenboek nodig om te kunnen beginnen programmeren. Hoe kan hij er bv. voor zorgen dat als jij in je tekstverwerker iets in het vet zet, dat op een bepaalde manier wordt opgeslagen, zodat het bij het opnieuw openen er terug vet uitziet?
De openheid van een computertaal, waardoor we die taal een 'open taal' kunnen noemen heeft alles te maken met dat woordenboek: als iedereen dat woordenboek kan inkijken (zoals bij de ASCII-tabel) dan spreekt men over een open specificatie, wat – zoals je hierna kan zien – belangrijke voordelen biedt.
Omdat wij – als mens – niet vlot binaire talen begrijpen, gebruiken we software om eentjes en nulletjes om te zetten, te vertalen naar mensentaal (vet, onderlijnen,...)
We spreken over een open taal als het woordenboek door iedereen vrij te raadplegen is.
Talen evolueren, kijk bv. maar eens naar de geschiedenis van het Nederlands. Hierdoor zou je - net als bij software - kunnen spreken over versies bij een taal. Belangrijk is dat je meegaat met die evolutie, want als je zou Oudnederlands gebruiken zou men jou maar héél moeilijk begrijpen. Zo kunnen wij maar weinig begrijpen van "Maltho thi afrio lito"="Ik meld: ik bevrijd je, laat" of "Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu uuat unbidan uue nu"="Alle vogels hebben nestjes begonnen behalve ik en jij, wat wachten we nu".
Twee belangrijke redenen om een taal te laten evolueren is om mee te zijn met de tijd (vroeger bestond een "beeldscherm" niet) of om zaken makkelijker te maken. Bij computertalen is het niet anders. Zo is men bij HTML (om websites te maken) al toegekomen aan versie 5, oa. om mee te zijn met de tijd (vroeger was bv. een video-tag niet nodig) of om zaken eenvoudiger te maken (striktere scheiding van structuur en opmaak). Bij het bouwen van een website doe je er helemaal niet goed aan om de eerste versie van HTML te gebruiken, maar moet je ook hier zorgen dat je meegaat met de taalevolutie van HTML.
Een taal is onderhevig aan taalevolutie, waardoor je zou kunnen spreken van verschillende 'versies' van een taal. Belangrijk is om mee te gaan met die evolutie.
Voordat we betekenis kunnen geven, moet we weten om welke taal het gaat.
Voor een vertaling van de ene taal naar de andere taal is een woordenboek nodig.
Omdat wij – als mens – niet vlot binaire talen begrijpen, gebruiken we software om eentjes en nulletjes om te zetten, te vertalen naar mensentaal (vet, onderlijnen,...)
We spreken over een open taal als het woordenboek door iedereen vrij te raadplegen is.
Een taal is onderhevig aan taalevolutie, waardoor je zou kunnen spreken van verschillende 'versies' van een taal. Belangrijk is om mee te gaan met die evolutie.
ASCII is een standaard om een aantal letters, cijfers, leestekens en andere symbolen te representeren en aan ieder teken in die reeks een getal te koppelen, waarmee dat teken kan worden aangeduid. Dit getal kan oa. decimaal, octaal, hexadecimaal of binair worden voorgesteld.
Voorbeeld
in het voorbeeld hieronder werd de binaire notatie gebruikt om de tekst voor te stellen.
HTML is een computertaal (meer specifiek, een opmaaktaal) voor de specificatie van documenten op het World Wide Web en wordt bv. in deze pagina gebruikt, zodat je oa. tekst, de afbeeldingen en de tabellen kan bekijken.
Voorbeeld
computertaal
mensentaal
Met HTML kan ik oa. iets in het <b>vet</b> of <span style="color: red; font-style: italic;">cursief in een kleurtje</span> zetten door gebruik te maken van speciale codes.
Met HTML kan ik oa. iets in het vet of cursief in een kleurtje zetten door gebruik te maken van speciale codes.
Woordenboek
de officiële specificatie is te vinden op de website van het W3C (zie bv. HTML versie 4.01), maar ook heel wat andere websites geven uitleg over (het gebruik van) deze standaard, bv. Handleiding HTML of W3 Schools.
Software om het te maken
Zoals je in het voorbeeld kan merken kan je dit gewoon tikken in een teksteditor, maar dan moet je wel de codes kennen. Er bestaat echter ook software waarmee je html-pagina's kan maken, zonder de HTML-standaard te moeten kennen, zoals Dreamweaver. Het gebruik ervan lijkt heel erg goed op het gebruik binnen een tekstverwerker.
Software om het te bekijken
Browsers zoals Internet Explorer, Mozilla Firefox, Opera, Safari, Chrome,...
De officiële specificatie is te vinden op de website van het W3C (zie bv. SVG versie 1.1), maar ook heel wat andere websites geven uitleg over (het gebruik van) deze standaard, bv. Wikibooks en W3 Schools.
Software om het te maken
Zoals je in het voorbeeld kan merken kun je dit gewoon tikken in een teksteditor, maar dan moet je wel de codes kennen; Wikibooks heeft hier een boek over. Het is gemakkelijker om software zoals Inkscape of Adobe Illustrator te gebruiken.
Software om het te bekijken
Inkscape, maar ook sommige browsers hebben SVG-ondersteuning, zoals Mozilla Firefox en Opera.
Extensible Messaging and Presence Protocol (afgekort XMPP) is een open en op XML gebaseerd netwerkprotocol voor instant messaging (chatten). Op het vlak van functionaliteit is het te vergelijken met de netwerken van MSN, Yahoo en ICQ (maar deze netwerken zijn echter gesloten). XMPP staat ook bekend als Jabber.
Hier stuurt iemand een bericht naar de gebruiker nl2en@bot.talk.google.com met als inhoud 'standaard'.
Woordenboek
De officiële specificaties zijn te vinden op de website van het XMPP, bij "Protocols".
Software om te chatten
Pidgin, Empathy of enkele andere. Merk op dat je wel eerst een XMPP-account moet aanmaken, net zoals je zou moeten doen voor e-mail. De twee meest bekende XMPP-servers zijn wellicht deze van Gmail (waardoor je niet alleen kan mailen met dat adres, maar er ook mee chatten)[8] en Facebook[9], maar er zijn ook andere XMPP-servers.
Het bekendste en mooiste voorbeeld van de kracht van een open standaard is wellicht HTML. Dit werd in 1991 bedacht en ontwikkeld door Tim Berners-Lee en werd/wordt vooral gebruikt voor het weergeven van webpagina's (waaronder ook deze webpagina). Later was het de W3C organisatie die de verdere ontwikkeling van HTML op zich nam. De eerste officiële specificatie van hun hand was HTML 2.0, geaccepteerd in september 1995.
De ontwikkeling van HTML heeft sinds 1995 natuurlijk niet stilgestaan: de specificatie is uitgebreid om te voldoen aan nieuwe verwachtingen en is bovendien ook verbeterd. Eén van de belangrijkste verbeteringen was wellicht CSS, dat zorgde voor een scheiding van opmaak en inhoud. In december 1996 werd de CSS1-aanbeveling gepubliceerd.
De toepassingen om HTML te maken zijn niet op één hand te tellen. Voor het maken van websites heb je oa. Dreamweaver, Frontpage, GoLive en Nvu. Er zijn echter ook heel wat applicaties die kunnen exporteren naar HTML, zoals Microsoft Office, OpenOffice.org en Aida32.
Tenslotte heb je ook nog de toepassingen om HTML te kunnen bekijken. Zo heb je Internet Explorer, Firefox (Gecko), Opera, Safari (WebKit) en Netscape. Het is trouwens doordat HTML en CSS open standaarden zijn dat je als gebruiker zo makkelijk kan overstappen van de ene naar de andere browser. Als je de geschiedenis van het marktaandeel van de browsers bekijkt (de browser wars) merk je dan ook dat dit is gebeurd: er is een tijd geweest waar Netscape aan de absolute top stond, vervolgens was dat Internet Explorer, die echter ondertussen een stuk van zijn marktaandeel heeft moeten afstaan aan Firefox.
Overzicht in de wereld van overheden en andere organisaties die de mogelijkheid van ODF aan het onderzoeken zijn.
Er zijn nog steeds enorm veel MS Office bestanden te vinden die gemaakt zijn met Office '97, XP, 2003,... ; véél meer dan dat er ODF-bestanden zijn. Toch kunnen we ODF nu al een succesverhaal noemen, daar al heel wat applicaties dit formaat ondersteunen. De bekendste zijn ongetwijfeld OpenOffice.org en LibreOffice. Er is ook KOffice, StarOffice, NeoOffice, Plone, Google Desktop en 3BClean, maar ook nog vele andere.
Bij sommige overheden en andere organisaties is het gebruik van ODF al sterk aangewezen, tot zelf verplicht. Een overzicht vindt u terug op de wereldkaart. Merk op dat men in het geval van het verplichten van ODF niet noodzakelijk een softwarepakket zoals OpenOffice.org verplicht. Dit is te vergelijken met het gebruik van HTML en CSS, dat ook niet automatisch tot één browser leidt.
TE DOEN
Deze tabel zou nog moeten gecontroleerd worden en uitgebreid worden met meer voorbeelden (niet enkel van Microsoft, zo zijn er bij 'geluid' en 'film' nog meer voorbeelden te vinden).
Voordat we beginnen met de voordelen van een open specificatie, eerst een (heel) belangrijk nadeel van een gesloten specificatie. Merk op: een nadeel van een gesloten specificatie. Het gaat hier dus over binaire talen waarvan het woordenboek niet vrij beschikbaar is. Het inzicht van een open standaard als taal, helpt om dit onderdeel te begrijpen.
Over gans de wereld wordt 'chatsoftware' zoals bv. Windows Live Messenger enorm veel gebruikt, zowel door de particulier als de zakelijke gebruiker (men heeft het zelfs over msn'en). Toch zal niet iedereen hierover even tevreden zijn. Sommigen zullen het bv. ongeschikt vinden, omdat er teveel functies inzitten die ze toch niet gebruiken of net functies die ze missen. Misschien zou een zakelijke gebruiker liever een ander programma gebruiken (zonder reclame) en zelfs een netwerk willen uitbouwen énkel en alleen voor het bedrijf.
De kans bestaat dat jij geen jota kan programmeren, waardoor je je eigen programma niet zelf kan schrijven. Anderen hebben die kennis wel. Het enige wat zij nodig hebben is dat woordenboek waarin de taal van Windows Live Messenger wordt beschreven: hoe kan men een bericht sturen naar persoon X, hoe kan ik bestanden verzenden, hoe kan ik mijn status aan iedereen kenbaar maken, hoe kan ik iets in het vet zetten,... Helaas knelt daar het schoentje: Microsoft geeft dit woordenboek niet vrij, waardoor we dan ook spreken over een gesloten formaat. Hierdoor word je in je keuze beperkt: je blijft afhankelijk van dat ene bedrijf. Dit betekent dat eens je kiest voor Windows Live Messenger, je er ook afhankelijk van komt (zowel op het vlak van het programma, als op het vlak van het chatnetwerk). Het eigenaardige is dat dat voor veel mensen logisch lijkt. Immers, als Microsoft er nu eenmaal tijd en energie instopt om een applicatie zoals Windows Live Messenger te ontwikkelen, dan zou dat toch hun zaak moeten zijn?
Het kan echter ook helemaal anders: wat als je als groep samenkomt om een (binaire) taal vast te leggen die geschikt is om teksten op te maken? Dit is wat er gebeurt bij html: html wordt vastgelegd door het W3C. Merk het woord 'groep' op in de eerste zin: zo merk je bij de leden van het W3C onder andere Nokia, Mozilla Foundation, Siemens, maar ook bv. Microsoft. Niet alleen is er verscheidenheid in de leden maar ook in de toepassingen (webpagina's, mail, rapporten,...) en in de software (Dreamweaver, Frontpage,...).
Nog een voorbeeld ter verduidelijking: stel dat je een fiets koopt bij een keten die énkel en als enige een bepaald fietsmerk aanbiedt. Na een aantal jaar beginnen echter de eerste mankementen en dan blijkt dat de herstellingen/wisselstukken bij die keten toch duur uitvallen. Dus kijk je uit voor een andere fietsenmaker. Alhoewel die (goedkopere) fietsenmaker je wel zou willen helpen, kan hij niet, omdat het allemaal niet-standaard stukken zijn. Of je het nu wilt of niet, je moet voor alle herstellingen naar die duurdere keten.
Door de keuze van een gesloten specificatie beperken we de keuze in software en mogelijke toepassingen, nu en nog meer in de toekomst.
Sommigen zullen terecht opmerken dat ze ook kunnen msn'en via Trillian, Pidgin, Miranda IM en aMSN; vier programma's die niet ontwikkeld worden door Microsoft. Dan gaat het misschien toch niet om gesloten specificaties? Het woordenboek msn ↔ mensentaal moet dan toch ergens te vinden zijn... niet?
Om dit uit te leggen richten we ons op een mensentaal ↔ mensentaal voorbeeld. Als wetenschappers in het hartje van Afrika een nieuwe stam ontdekken, dan kunnen ze niet naar een winkel om de hoek gaan om daar een woordenboek te kopen. Wat ze zullen moeten doen is die stam bestuderen, om zo week na week een stukje van de stam hun taal om te zetten naar de moedertaal van de wetenschappers.
Zo gaat het ook met een gesloten specificatie: die computertaal wordt bestudeerd om zo te achterhalen hoe die taal in elkaar zit. Dit is wat men noemt "reverse engineering". Heel wat bedrijven met gesloten specificaties zullen zich echter als kannibalen gedragen en je moet dus zeker en vast geen hulp verwachten bij dit procédé.
Men kan dus op deze manier, nl reverse engineering, ook programma's schrijven die eenzelfde computertaal spreken, maar toch is dit zeker geen aan te raden methode. Het is heel tijdrovend en je hebt bovendien helemaal geen zekerheid: het kan zijn dat ze hun computertaal het jaar erop ietwat veranderen, waardoor men opnieuw tijd mag opofferen om te onderzoeken wat ze nu veranderd hebben. De projecten Trillian, Pidgin, aMSN, Miranda IM hebben op het vlak van ondersteuning van de msn-taal maar weinig zekerheid.
Alhoewel de binaire taal van een gesloten specificatie ontrafeld kan worden ('reverse engineering') is het een tijdrovende bezigheid, zonder toekomstvisie.
Bij software hebben we iets heel eigenaardigs: bijna iedereen lijkt hetzelfde softwarepakket te gebruiken, op hetzelfde besturingssysteem. Waarom vinden we de keuze bij GSMs zo handig, terwijl dat plots ophoudt bij software? Stel dat je zou willen beginnen bellen met een GSM:
Een eerste keuze die je al hebt in België is de keuze van de provider: Base, Mobistar en Proximus.
Dan heb je natuurlijk nog een gsm-toestel nodig. Dus ga je naar een winkel waar je niet alleen keuze hebt uit meerdere merken, maar binnen ieder merk heb je dan nog verschillende modellen. Daaruit kies je naar eigen smaak (prijs/kwaliteit, design,...).
Tenslotte: spreken over dé GSM-standaard zou verkeerd zijn: je hebt immers het bellen, sms'en, mms'en, umts, GPRS,... Binnen al deze mogelijkheden moet je kiezen voor dátgene dat het best bij je past: het heeft weinig zin om de nieuwste GSM te kopen met alle snufjes erop en eraan als je meer dan de helft daarvan toch niet gaat gebruiken, de prijs zal dan immers hoger liggen.
Daarom is het eigenaardig dat je voor het chatten op het msn-netwerk geen keuze hebt uit meerdere 'merken' en/of besturingssystemen.
We vinden de mogelijkheid tot keuze, tot het bekijken van onze opties belangrijk. Open standaarden zijn de beste garantie voor een gezonde markt en creëren geen afhankelijkheid van een specifiek bedrijf: noch op het vlak van gebruik, noch op het vlak van implementatie.
Een digitaal archief reikt nog zover niet als vele oude manuscripten, maar kan toch al bepaalde problemen opleveren. Stel dat jaren geleden een gesloten formaat gebruikt is, dat de dag van vandaag terug verwerkt moet worden. Je zou denken dat de oplossingen eenvoudig zijn:
Gewoon terug de oude software, die vroeger werkte, installeren? Oude software draait echter niet altijd op de huidige besturingssystemen en/of hardware. Bovendien kan de software niet altijd worden aangeschaft, omdat bv. het bedrijf failliet is of het zelf niet meer aanbiedt.
Zelf software (een conversietool) schrijven? Dat lukt echter niet zo gemakkelijk, net omdat het om een gesloten formaat gaat.
U zou kunnen denken dat dit in een digitale wereld niet kan voorkomen, maar toch:
Hoe het 'digitale zwarte gat' vermijden?. Een citaat: ... We kwamen bestanden tegen die geen suffix hadden of die een suffix hadden dat niet overeenstemde met het effectieve grafische formaat van het bestand. We moesten de formaten bepalen door de 'image'-bestanden te confronteren met een basis van handtekeningen van digitale formaten die meer dan 3.500 entries bevatte. Ondanks deze confrontatie stelden we vast dat 16% van de bestanden niet gerecupereerd kon worden omdat ze met geen enkel getest grafisch formaat gelezen konden worden. Deze bestanden worden als verloren beschouwd omdat ze in een te archaïsch formaat zijn opgemaakt of omdat ze definitief naar de vaantjes zijn. Het probleem heeft rechtstreeks te maken met het overwicht van proprietary formaten. In vele gevallen worden de documenten bewaard in native formaten van de gebruikte software. ...
Open standaarden bieden een veel grotere duurzaamheid, dan dat gesloten formaten dat kunnen.
Neem enkele vijzen (schroeven) (dat mag gerust van merk X, Y of Z zijn), wat planken en een schroevendraaier van merk S, T of R en begin te ontwerpen. Wie weet maak je er een mooie tuintafel mee, of een nestkastje voor aan de boom, of... Vijzen kan je beschouwen als bouwstenen voor iets nieuws en als je jouw schroevendraaier S verloren bent, dan neem je gewoon een andere.
Zo is het ook met open standaarden: er zijn enorme mogelijkheden en er kunnen toepassingen voor geschreven worden waar noch u, noch ik momenteel aan denken.
De open standaarden van vandaag zijn de bouwstenen van de toekomst.
Open besluitvorming, dus grotere betrokkenheid, dus betere specificaties
Laat je ook een bepaald verslag, verhandeling of opstel nog eens nalezen door iemand? Zelf lees je immers vaak over de fouten heen als je er zo dicht bij staat. Anderen zullen het misschien ook eens uit een andere invalshoek bekijken. Je zal uiteindelijk zélf de knoop moeten doorhakken, maar opbouwende kritiek kan maar helpen.
Zo is het ook vaak bij open standaarden: elke deeltje van een open specificatie ondergaat een proces van experimenteel tot uiteindelijk finaal (met tussenliggende stages). Daar de specificatie open is kan iedereen daarop kritiek geven, onafhankelijk van de branche waarin die persoon zit. Door deze feedback kun je in principe tot een veel beter product komen dan een gesloten specificatie.
Meer mogelijkheid tot kritiek, dus betere kwaliteit van de specificaties.
Bij een keuze voor open standaarden kunnen er bepaalde hindernissen optreden waar je zeker en vast rekening mee moet houden. Er wordt bewust gesproken over 'hindernissen' en niet over 'nadelen', omdat het iets is waar open standaarden op zich niets aan kunnen doen.
Als ICT beheerder: verandering stuit op moeilijkheden (vendor lock-in)
Laten we de ICT beheerder (iemand die oa. instaat voor het installeren van software binnen bv. een bedrijf) eventjes vervangen door een bouwheer, die zijn huis wil isoleren. Ik denk dat iedereen ermee akkoord zal gaan dat het isoleren van een huis goed is voor de portemonnee en voor het milieu. Dat neemt niet weg dat er nog heel wat huizen zijn die niet goed geïsoleerd zijn. Komt dit doordat het isoleren van een huis dan toch zo goed niet is? Neen, dat komt vooral omdat het isoleren van een bestaand (oud) huis moeilijk is: je moet immers rekening houden met de bestaande situatie.
Dit is hetzelfde met open standaarden: er zijn heel wat bedrijven die begonnen zijn met gesloten specificaties. Willen zij overstappen naar een open standaard, dan moeten zijn rekening houden met de bestaande situatie. Stel bv. dat iemand wil overschakelen van het doc-formaat naar het OpenDocument formaat, dan kan het best zijn dat er volgende zaken moeten gebeuren:
Het omzetten van de oude bestanden naar het nieuwe formaat en controleren of er geen conversiefouten ontstaan zijn.
Beslissen welk softwarepakket gebruikt zal worden voor het bewerken van de OpenDocument-bestanden: OpenOffice, StarOffice, KOffice,...
Kijken in hoeverre de Microsoft Office bestanden gebruikmaken van macro's en eventueel gekoppeld zijn aan andere, externe applicaties (bv. databanken). Het zou immers best kunnen zijn dat al deze macro's herschreven moeten worden.
Zoals je merkt kan je niet zomaar over één nacht ijs gaan. Deze moeilijkheden ontstaan door die 'vendor lock-in'. Jarenlang zat je immers vastgeroest (lock-in) aan die ene aanbieder (vendor). Bij open standaarden is de kans veel groter dat je kan kiezen uit meerdere applicaties (bv. OpenOffice.org, Koffice, Abiword,...) voor hetzelfde formaat (nl. OpenDocument).
Omdat de overstap van open standaarden niet per definitie van een leien dakje loopt betekent dit echter niet dat je voor de rest van je leven vasthangt aan dat ene gesloten formaat! Net als bij het voorbeeld van het isoleren is hier een belangrijk stappenplan: analyseren, plannen en uitvoeren. Je gaat immers niet op een ochtend opstaan en je huis beginnen isoleren. Neen, je gaat goed nadenken wat er allemaal mogelijk is (analyse), plannen en (laten) uitvoeren.
Bij een overstap van een gesloten formaat naar een open formaat is een goede analyse en het plannen onontbeerlijk!
Als je kiest voor een bepaalde open standaard, dan moet je nog altijd een keuze maken rond de software die je zal gebruiken. Kies je bv. voor het OpenDocument-formaat (ODF), dan moet je nog de keuze maken tussen oa. OpenOffice.org, StarOffice, KOffice of nog iets anders. Deze hindernis gaat echter niet zozeer over dit euvel, daar dit net hetzelfde is als bij gesloten standaarden: daar moet je ook een keuze maken.
Het gaat erover dat je voor een bepaald type probleem (bv. opslag/verwerking van kantoordocumenten) soms meerdere open standaarden hebt die ongeveer hetzelfde beogen (zijnde ODF en OOXML). Dit bemoeilijkt natuurlijk de analyse, daar je de mogelijkheden van beide formaten moet bekijken om tot een gefundeerd antwoord te komen. Op het internet lees je over deze hindernis soms de ironisch opmerking The beauty of standards is that there are so many to choose from. Dit wordt deels geïllustreerd in de IBM-reclame 'Universal Business Adapter'.
Bij een overstap van een gesloten formaat naar een open formaat is een goede analyse en het plannen onontbeerlijk!
Als eindgebruiker: verandering stuit op weerstand (user lock-in)
Sommige handelingen doe je puur uit routine, zonder er echt bij stil te staan. Het programmeren van je recorder, het intypen en versturen van een SMS,... Vervelend wordt het als je een andere recorder of een andere GSM koopt: plots zijn die routines i.p.v. handig heel vervelend. Door logisch na te denken of de handleiding erop na te lezen geraak je er wel, maar het duurt toch een tijdje vooraleer je je een nieuwe routine eigen hebt gemaakt.
Dit is ook zo voor een bepaald programma dat je al dag in, dag uit gebruikt. Als je bv. gewend bent om in Microsoft Office een voettekst in te voegen via Beeld > Koptekst en voettekst, dan zal je het waarschijnlijk vervelend vinden dat je dat in OpenOffice.org moet doen via Invoegen > Voettekst. Dat maakt het ene programma niet noodzakelijk slechter of beter dan het andere, maar het zorgt er wel voor dat een omschakeling moeilijk(er) verloopt. Merk trouwens op dat dit niet noodzakelijk van het ene 'merk' naar het andere 'merk' moet zijn, zo zijn er ook grote verschillen tussen Windows 7 en Windows XP of tussen Office 2003 en Office 2007, allemaal ontwikkeld door Microsoft.
Als men in een bedrijf wil overschakelen van een gesloten formaat naar een open formaat houdt dit heel vaak (maar niet altijd) ook een verandering van software in (maar daarom niet noodzakelijk open source software), wat vaak ook een omscholing van het personeel noodzakelijk maakt. Dus ook hier geldt het belangrijk stappenplan van analyseren, plannen en uitvoeren.
Bij een overstap van een gesloten formaat naar een open formaat is een goede analyse en het plannen onontbeerlijk!
Waarschijnlijk heb je het ook al tegengekomen: je wil communiceren met iemand die van de andere kant van het land komt, maar die spreekt een zodanig dialect dat je moeite moet doen om hem te begrijpen. Vandaar is het ook belangrijk dat we in school Algemeen Nederlands leren, kwestie van te weten wat we zeggen tegen elkaar.
Dit kan ook een probleem zijn bij open standaarden: je hebt dé enige, echte taal die publiek beschikbaar staat, maar daarnaast ontstaan er soms ook dialecten, met nadelige gevolgen. Bij zo'n dialecten is er immers soms sprake van een EEE-tactiek: Embrace, Extend and Extinguish (zie en.wikipedia). Eerst wordt een open standaard omarmt, dan wordt deze "taal" uitgebreid met bedrijfseigen "woorden". Indien men een monopolie heeft op de markt kan men deze bedrijfseigen "woorden" (het dialect) gebruiken om anderen uit de markt te duwen. Het belangrijkste en meest spijtige voorbeeld is de Internet Explorer-html. Deze week nogal af van dé html (van het W3C) en omdat er een tijd geweest is waar meer dan 90% van de gebruikers Internet Explorer gebruikten, waren websitebouwers geneigd om dat dialect te gebruiken i.p.v. dé html. Hierdoor kregen alternatieve browsers moeilijker voet aan grond, deze Internet Explorer-html was immers nergens gedocumenteerd en was niet nodig omdat er al 'dé html' bestond.
Net als bij iedere taal bestaat ook bij open standaarden de kans op dialecten, waardoor communicatieproblemen kunnen ontstaan. Hou je (als programmeur) dus best aan het officiële woordenboek om zo'n problemen te vermijden.
Er is al gewezen op het feit dat er geen eenduidige definitie is over 'open standaard'. Als je dus spreekt over een open standaard, is het belangrijk om aan te geven wat je er precies mee bedoelt. Het meest recent is de hetze rond de videocodes h.264 en WebM:
H.264 wordt door sommigen beschouwd als een open standaard, maar er rusten wel patenten op, waarvoor geld moeten worden betaald. H.264 voldoet dus niet aan de definitie van een open standaard zoals bepaald door de Europese Unie, namelijk "royalty free voor non-profit use".
WebM is een videocodec die over het algemeen als minder goed wordt beschouwd als h.264. Het is opgekocht door Google en vervolgens werd het door hen vrijgegeven als open source. WebM heeft echter niet echt een lopende ontwikkeling gehad op basis van een open besluitvormingsprocedure. Het is ook nergens goedgekeurd door een open standaardenorganisatie, wat het dus ook niet tot een open standaard maakt, zoals bepaald door de Europese Unie.
Een bijzonder ingewikkelde situatie dus. Uitgaande van de reacties op artikels verschenen op IT-sites (zoals Tweakers.net) is het laatste over h.264 en WebM zeker nog niet gezegd.
Een gelijkaardige, ingewikkelde situatie is er met het kantoorformaat ODF versus OOXML. Beide zijn het in principe open standaarden, maar de ene blijkt toch meer open te zijn dan de andere.[11]
Het is duidelijk dat je bij de overstap van een gesloten formaat naar een open formaat een goede analyse en planning moet maken. Dit kost natuurlijk tijd en bij bedrijven is 'tijd' ook 'geld'. Toch zou het spijtig zijn mocht je omwille van deze analyse de overstap naar open standaarden links laten liggen. Van zo'n overstap kan je immers vooral profiteren op lange termijn.
Personen of bedrijven die vanaf nul kunnen beginnen en dus geen rekening hoeven te houden met een bestaande situatie hebben het natuurlijk een stuk makkelijker: daar ligt de keuze voor open standaarden voor de hand en zij kunnen direct profiteren van de voordelen van open standaarden.
Erger dan niet weten wat 'open standaarden' zijn, zijn de misverstanden die er rond bestaan. De meeste misverstanden draaien rond het volgende:
Een 'open standaard' is geen software ;
Een 'open standaard' is dus zeker niet hetzelfde als open source software ;
Dat je kiest voor een open standaard (waarvan het gebruik gratis is) betekent niet dat de software waarvoor je kiest ook gratis is.
Als je duidelijkheid wil scheppen over het feit of een bepaald formaat al of niet een open standaard is, moet je eerst duidelijk verwijzen naar de definitie die je gebruikt (bv. naar deze van de Europese unie). Er zijn namelijk teveel definities in omloop, wat verwarring zou kunnen brengen.
Vaak worden deze begrippen met elkaar verward, wat begrijpelijk is, daar ze heel erg met elkaar verwant zijn. Laten we eventjes twee definities naast elkaar houden:
Open source software beschrijft de praktijk waarbij men bij de productie en ontwikkeling ervoor zorgt dat de bronmaterialen (de source) van het eindproduct publiek beschikbaar zijn.
Een open standaard is een norm (of standaard) die publiek beschikbaar is. De norm bestaat uit specificaties van een bepaald type product of dienst, zodat deze door veel partijen kan worden gehanteerd.
De grootste gelijkenis is de 'publieke beschikbaarheid'. Het belangrijke verschil is:
Bij open source software heb je de vrijheid om de source aan te passen, waarbij je nog altijd een werkend eindproduct kan verkrijgen.
Bij een open standaard kan je niets aanpassen aan de specificatie/norm, omdat je anders niet meer voldoet aan die open standaard. Zeker in combinatie met andere producten zou dit voor problemen zorgen. Belangrijk bij een specificatie is de uitwisselbaarheid tussen verschillende onderdelen (eindproducten). Door bv. de USB-specificatie kunnen verschillende fabrikanten elk hun eigen stukje hardware koppelen aan een computersysteem, mits ze voldoen aan die specificatie.
Stel dat iemand een handleiding maakt over hoe je zelf wit A4-papier zou kunnen maken van loofhout. Niets houd je tegen om die handleiding aan te passen en rood A4-papier te maken van naaldhout. Dit valt onder 'open source'. Je kan echter de A4-specificatie niet aanpassen van 29,7 x 21 cm² naar 29,7 x 25 cm², omdat dit laatste geen A4-papier meer is. In combinatie met printers/scanners/mappen/archiefdozen/perforator - meestal gebouwd op basis van het A4-formaat - zou je dit papier maar moeilijk kunnen gebruiken.
Onderstaande cases vind je vaak terug tijdens verhitte discussies op fora of als reactie bij artikels geplaatst op bv. Webwereld, Tweakers of ZDNet. Net omdat ze zo vaak voorkomen, is het belangrijk erop in te gaan. Dus mocht ook jij deze misverstanden merken, dan kan je deze personen doorverwijzen naar deze pagina.
Dutchcowboys.nl: De Belgische overheid besloot afgelopen week dat digitale overheidsdocumenten in de toekomst alleen nog in open standaarden zullen worden uitgewisseld. De maatregel geldt vanaf september 2008, en Belgie is daarmee 't eerste land dat concreet werk maakt van open-source software.[12]
Zie misverstand 1, een open standaard is geen software. Als men documenten opslaat in een open standaard volgt daar zeker niet per definitie uit dat men open-source software zou moeten gebruiken. Je hebt nog altijd enorm veel keuze op het vlak van de software, waaronder ook commerciële software, zowel closed-source als open-source.
Tweakers.net: De Algemene Rekenkamer gaat onderzoek doen naar de besparingen die het afstappen van gesloten standaarden en het overstappen op opensource kunnen betekenen voor de overheid.[13]
De zin is eigenlijk niet fout, maar wekt wel een verkeerde indruk. Zo zou je kunnen denken dat 'gesloten standaarden' en 'open source (software)' per definitie elkaars tegenpolen zijn. Dit is niet het geval: je kan afstappen van gesloten standaarden, maar nog altijd closed source software gebruiken (bv. Microsoft Office gebruiken, maar alles opslaan in ODF). Je kan ook overstappen naar open source software, maar nog steeds gesloten standaarden gebruiken (bv. OpenOffice.org gebruiken, maar alles nog altijd opslaan in doc, xls,...). Om de verwarring te vermijden had men het beter gehad over De Algemene Rekenkamer gaat onderzoek doen naar de besparingen die het afstappen van gesloten standaarden en/of het overstappen op opensource kunnen betekenen voor de overheid. Zo was het alvast bedoeld in het oorspronkelijke persbericht.
Bij het artikel Microsoft: we houden van opensourcesoftware[14] op Tweakers.net reageert een gebruiker met Inderdaad, als ze willen laten zien dat ze OSS een warm hart toedragen kan ik me eigenlijk geen betere manier indenken dat het echt, serieus ondersteunen van open standaarden op zo veel mogelijk gebieden.
Zie misverstand 1, een open standaard is geen software. Als je OSS (Open Source Software) een open hart toedraagt hoef je niet per definitie ook open standaarden te ondersteunen (alhoewel dit in de praktijk meestal wel het geval is). Zo kan je met reverse engineering een gesloten standaard ondersteunen in een open source applicatie.
Bij het artikel Free Software Foundation steunt WebM[15] op Tweakers.net reageert een gebruiker met Voorlopig is H.264 de kwalitatief beste codec en de industrie- en open standaard. (...) WebM is voorlopig alleen nog een door Google overgenomen codec implementatie en geen standaard. Zelfs geen open standaard want feitelijk zit alleen google op dit moment achter het stuurwiel.
Zie misverstand 4. Of h.264 een open standaard is, hangt af van de gebruikte definitie. Volgens de definitie, zoals gebruikt door de Europese Unie is het geen open standaard, omwille van de patenten die niet royalty-free ter beschikking staan. Volgens diezelfde definitie is WebM ook geen open standaard, daar het niet wordt gehandhaafd door een not-for-profit organisatie en bovendien gebeurt de lopende ontwikkeling niet op basis van een open besluitvormingsprocedure.
Bij het artikel Rekenkamer blijkt niet in staat opensource-besparing te berekenen[16] op Tweakers.net reageert een gebruiker met Dit komt doordat er geen open standaarden zouden zijn zonder open source software.
Dit is een misverstand, omdat er open standaarden zijn, die gebruikt worden in closed source software. Zo heb je HTML - een open standaard - die wordt toegepast in de closed source software Opera en Internet Explorer.
Als ze overgaan van het doc-formaat, naar het OpenDocument formaat, dan zullen ze vlug genoeg merken dat ook OpenOffice.org zijn problemen heeft.
Zie misverstand 1, een open standaard is geen software. Als een bedrijf (of instelling, of overheid) overgaat naar het OpenDocument formaat hebben ze nog altijd enorm veel keuze op het vlak van de software (OpenOffice.org, Koffice, StarOffice,...).
Mochten al die voorstanders van 'open standaarden' wat verder kijken dan hun neus lang is, dan zouden ze weten dat niet alles 'gratis' kan zijn.
Zie misverstand 2, als je kiest voor een open standaard kan je nog altijd kiezen voor een applicatie waarvoor je moet betalen (wegens de functies, wegens ondersteuning, wegens ...).
Vanaf 2008 is bepaald dat ODF (OpenDocumentFormat) de standaard wordt voor kantoordocumenten bij de Belgische federale overheid. Iemand reageert met Als de Belgische federale overheid overgaat van het doc-formaat naar het OpenDocument formaat, dan zal dat grote kosten uitsparen, daar het programma OpenOffice.org volledig gratis is.'
Nergens staat vermeld dat ze overgaan naar OpenOffice.org, enkel dat er wordt overgestapt naar het ODF-formaat. Dit zou dus evengoed kunnen met een overstap naar KOffice of met een ODF-plugin voor Microsoft Office.
Indien ze veranderen van programma (bv. van Microsoft Office naar OpenOffice.org), dan zou het kunnen dat gebruikers omgeschoold/bijgeschoold moeten worden, wat kosten met zich kan meebrengen. Merk echter op dat dit ook nodig kan zijn van de ene Microsoft Office versie naar de andere (bv. MS Office 2003 naar 2007).
Indien ze veranderen van programma (bv. van Microsoft Office naar OpenOffice.org), dan zou het kunnen dat bestanden geconverteerd moeten worden, wat fouten en dus kosten met zich kan meebrengen.
Indien ze gebruikmaken van externe programma's die gebouwd zijn rond het doc-formaat (bv. macro's) dan zou het kunnen dat niet alleen een wijziging voor het kantoorpakket nodig is, maar ook een wijziging binnen deze externe programma's. Dit zal ook extra kosten met zich meebrengen (bv. programmeurs die in dienst moeten worden genomen).
Indien ze deze documenten ook sturen naar de burgers, dan kan het zijn dat de burgers deze documenten niet kunnen openen. Het doc-formaat mag dan wel gesloten zijn, het is een populairder formaat dan het open ODF. Dit kan ook extra kosten met zich meebrengen (bv. extra hulp bij de helpdesk).
Hier gelden dezelfde opmerkingen als bij voorgaande: het artikel heeft het over het documentformaat ODF, terwijl behoorlijk wat reacties het hebben over MS Office versus OpenOffice.org/LibreOffice. Strikt gezien naast de kwestie.
Sommige reacties hebben het ook énkel over de toepassing van kantoorpakketten, bv. bij intern gebruik of bij communicatie met de burger. Het gaat echter ook om software die geen kantoorpakket is, maar bv. wel ODF moet kunnen exporteren, zodat een kantoorpakket ermee overweg kan. Een Open Standaard als bouwsteen dus.
In de reacties wordt ook opgemerkt dat een kantoorformaat wellicht geen goede keuze is in communicatie naar de burger toe, maar dat andere open standaarden, zoals een website (HTML, CSS,...) of PDF een betere keuze zijn.
Dan zijn er nog cases waar je urenlang kan over discussiëren, zonder daarbij dé waarheid te vinden. Hoe dan ook, het kan eens interessant zijn om het eens van de andere kant te bekijken:
Deze tekst heeft het over 'Goede afspraken, goede vrienden', maar alhoewel het MS-Office formaat geen open standaard is, vind ik het nochtans handig om naar mijn vrienden zo'n formaat te sturen, daar zij met grote kans MS-Office geïnstalleerd hebben. Dus: waarom zouden we overstappen op open formaat X, gans de wereld gebruikt immers dat andere (gesloten) formaat Y, met pakket Z.
Gelieve nog eens het eerste 'nadeel' te lezen van een open standaard. Zoals daar beschreven, kan je inderdaad niet zomaar overstappen van het ene op het ander formaat. Daaruit blijkt precies de afhankelijkheid van dat ene, gesloten formaat en door dit gesloten karakter ook de afhankelijkheid van dat ene pakket. Op korte termijn is het inderdaad het makkelijkste om te doen wat de rest van de wereld doet, maar soms is er een scharnierpunt nodig om te komen tot een langetermijnvisie. Laten we hopen dat jij dat scharnierpunt helpt bepalen.
MS Office of OOo, da's bijna krek hetzelfde, de gebruiker merkt het verschil nauwelijks, dus van vandaag op morgen kunnen we overschakelen...
Gelieve nog eens de eerste hindernis te lezen van een open standaard.
Niemand gebruikt pakket X, dus waarom zouden wij dat doen?
Lees nog eens de eerste urenlang-over-te-discussiëren-case.
Microsoft is inderdaad een kwaadaardig bedrijf waar ik absoluut niets mee te maken wil hebben.
Gelieve niet op de man te spelen, in dit geval het bedrijf, maar bekijk afzonderlijke situaties.
Als je verandert van formaat, moet je ook veranderen van applicatie en dat betekent dus omscholingen, wat op tegenstand zal stuiten.
Ten eerste is het zo dat je niet noodzakelijk moet veranderen van applicatie: door gebruik te maken van een plugin (een soort extensie of add-on) kan je toch nog steeds de huidige applicatie blijven gebruiken zoals je gewend bent, enkel het formaat waarin je gegevens worden opgeslagen veranderd. Vergelijk het met een nieuwe accu die je in je auto laat stoppen: het schakelen zal bv. hetzelfde blijven. Zo bestaat er een ODF-plugin voor Microsoft Office.
Ten tweede kan een omscholing binnen eenzelfde pakket ook nodig zijn wanneer je van een oudere versie overschakelt op een nieuwe. Vergelijk in dat opzicht maar eens Windows 7 met Windows XP of Office 2007 met Office 2003! Het kan natuurlijk best zijn dat bv. Office 2003 nog perfect voldoet, maar het kan ook zijn dat je bepaalde nieuwe functies nodig hebt die niet in Office 2003 zitten, maar bv. wel in Office 2007 en/of OpenOffice.org. Als een omscholing nodig blijkt binnen eenzelfde pakket, kan je er misschien aan denken om die inspanningen/dat geld te besteden aan omscholingen naar een ander pakket, mét langetermijnvisie.
.jpg)
