Personenzorg I/Boekdeel I/Totaalzorg
Wanneer we zorgen voor onszelf, zorgen we niet alleen dat we er netjes en proper uitzien, we zorgen ook dat we ons goed voelen en dat we een goed contact hebben met onze omgeving.
In de zorgsector is dat niet anders. Ook wanneer we voor anderen zorgen, moeten we instaan voor meer dan alleen de lichamelijke verzorging. We spreken dan ook van totaalzorg.
Vormen van zorgverlening
bewerkena) Zelfzorg
Wanneer we volwassen worden, leren we zelf instaan voor onze zorgen. We hebben niemand nodig om ons te helpen met de basiszorgen. Bevinden we ons in die situatie, dan spreken we van zelfzorg.
b) Mantelzorg
Wanneer we nog of terug afhankelijk zijn van de mensen om ons heen om in te staan voor onze basiszorgen, dan kan de mantel (de omgeving) die zorgen op zich nemen. Vaak zijn het familieleden, buren of vrienden die een handje toesteken. Ze doen dit op vrijwillige basis en onbetaald.
Als mama gaat werken, komt oma Loes op kleine Thomas passen. Ze zorgt dat hij tijdig zijn eten krijgt, ze verluiert hem geregeld en doet spelletjes met hem.
Buurman Pol heeft het niet zo gemakkelijk sinds zijn vrouw gestorven is. Hij loopt er een beetje verloren bij en weet niet meer van aanpakken. Daarom doen wij geregeld boodschappen voor hem en houden we hem vaak gezelschap. Zijn familie steekt een handje toe in het huishouden.
° Zoek een voorbeeld van mantelzorg in jouw omgeving
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
c) Professionele zorgverlening
Wanneer mensen speciale zorgen nodig hebben of wanneer de mantelzorg niet alle zorgen kan dragen, wordt professionele hulp ingeschakeld. Dit zijn mensen die er hun beroep van gemaakt hebben om voor mensen te zorgen. Ze zijn hiervoor speciaal opgeleid en worden betaald voor hun hulp.
Baby Annelies van 3 maanden gaat enkele dagen per week naar het kinderdagverblijf omdat haar ouders allebei gaan werken. Eén dag in de week gaat Annelies naar oma toe. Zij zorgt graag voor Annelies, maar elke dag voor haar kleinkind zorgen is te zwaar voor haar.
° Is er hier sprake van zelfzorg, mantelzorg of professionele zorgverlening?
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
Elementen van totaalzorg
bewerkenMevrouw Baarle kan na een hersenbloeding niet meer spreken en nauwelijks meer bewegen. De verzorgenden stellen haar steeds gerust als ze haar verzorgen, ze aaien over haar arm of wang, spreken op een geruststellende toon en kijken haar altijd aan.
Op die manier wordt wassen, omkleden en eten een prettige bezigheid voor mevrouw Baarle die het allemaal zelf niet meer kan.
Meestal ligt mevr. Baarle in bed, maar de verzorgenden tillen haar elke dag in haar rolstoel, zodat ze bij de anderen kan zitten. Zo vereenzaamt ze minder en hoort ze erbij.
Zoals je kan merken houdt “zorgen voor mensen” meer in dan enkel instaan voor lichamelijke zorgen. Het betekent ook zorgen dat mensen zich prettig voelen en deel blijven uitmaken van de samenleving.
Totaalzorg omvat dus psychische, fysieke en sociale elementen.
a) Psychische elementen
Psychische elementen slaan op het gevoel. Gevoelens van verdriet, rouwen, angst, gelukkig zijn, boos of teleurgesteld, zijn allen psychische elementen.
Sommige ziekten brengen psychische problemen met zich mee. Zo zijn dementen vaak triestig en bang. Deze gevoelens worden veroorzaakt door hun ziekte.
Het is belangrijk dat te weten, zodat je er als verzorgende rekening mee kan houden. Geruststellen en opvrolijken en heel veel geduld hebben, zijn aan de orde van de dag.
Uiteraard moet je als verzorgende steeds oog hebben voor het psychisch welzijn van de zorgvrager.
Psychisch element: boosheid
Kleine Pieterjan loopt brullend over de speelmat en slaat Thomas met een emmertje.
Omdat Thomas hem vlak voordien pijn had gedaan, is Pieterjan boos geworden. Hij is echter te klein om dat op een andere manier tot uiting te laten komen dan met brullen en terugslaan.
° Hoe beïnvloeden psychische elementen de les?
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
b) Fysieke elementen
Waar we meestal het eerst aan denken bij verzorging, zijn de fysieke elementen. Fysiek slaat op alles wat lichamelijk is, zowel aan de buiten- als de binnenkant. Zorgvragers hebben vaak fysieke problemen als moeilijk kunnen stappen, niet zindelijk zijn, doof of blind zijn, vergetelheid, suikerziekte hebben, niet meer kunnen spreken, dement zijn...
Fysieke zorgen die toegediend moeten worden zijn wondzorg, wassingen, hulp bij verplaatsen, verluieren, eten geven enzoverder. Deze technieken moet je als professioneel hulpverlener grondig onder de knie hebben. Je krijgt de mogelijkheid ze aan te leren in de lessen en ze te oefenen op stage. Uiteraard is het belangrijk om tijdens deze zorgen ook steeds oog te blijven hebben voor het psychisch welzijn van de zorgvrager.
° Hoe beïnvloeden fysieke elementen de les?
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
c) Sociale elementen
Mensen leven met mensen. We zijn niet alleen. Er is interactie tussen mensen onderling en dat is belangrijk om ons goed te kunnen voelen. Als zorgverlener is het dan ook nodig om oog te hebben voor de sociale omgeving van de zorgvrager. Dit houdt in: de familie en vrienden van de zorgvrager, maar ook de groep waarin de zorgvrager opgenomen is. In het kinderdagverblijf zorgen de andere kinderen van de groep voor het sociale contact. Het is onontbeerlijk voor een kind om te leren omgaan met anderen. Leren samen spelen, leren delen, leren communiceren met elkaar, leren rekening houden met elkaar. Het zal van de peuter een sociaal ontwikkeld mens maken.
Ook in het rusthuis is het sociaal contact van groot belang. De andere bejaarden en het personeel vormen samen met familie en vrienden het sociaal contact van de oudere zorgvrager. Vaak heeft deze het moeilijk om dat contact zelf te onderhouden. Als verzorgende kan je het sociaal contact stimuleren door de zorgvrager uit de kamer te halen, te betrekken bij groepsactiviteiten, tijd te maken voor een praatje of gewoon door gezellig samenzijn.
° Geef sociale elementen aan in het schoolgebeuren.
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………
|
Korte samenvatting
|
|
Taak Totaalzorg Casus: Ochtendverzorging van mevrouw Baarle Elke ochtend maken de bewoners van het rusthuis zich klaar voor het ontbijt. Omdat mevrouw Baarle door haar hersenbloeding nauwelijks meer kan bewegen, komen de verzorgenden haar helpen. De verzorgenden babbelen met haar terwijl ze haar wassen in bed. Een praatje slaan met haar is niet zo niet eenvoudig omdat mevrouw Baarle zelf niets meer kan zeggen. Toch zien de verzorgenden aan haar ogen dat ze volop geniet van de lieve aandacht en dat ze minder schrikt als ze moet omgedraaid worden in bed tijdens het wassen en aankleden. Is dit een voorbeeld van zelfzorg, mantelzorg of professionele zorg? (of een combinatie?)
|
|
Woordenlijst I.4 Gebruik deze woordenlijst om de lessen beter te begrijpen en om de leerstof grondig te kunnen studeren. Zoek de woorden op en voeg zelf woorden toe die je leert in de les of die je tegenkomt in de cursus:
Zelfzorg:………………………………………………………………………
Mantelzorg:…………………………………………………………………………
Professionele hulpverlening: …………………………………………………………
Psychisch: …………………………………………………………………………
Fysiek : …………………………………………………………………………
Sociaal: …………………………………………………………………………
Kinderdagverblijf: ……………………………………………………………………
Rusthuis: …………………………………………………………………………
………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… |