Quenya/Ablatief

Gebruik

De ablatief vervangt het voorzetsel "van" indien het gaat om:

de oorsprong van iets dat een beweging inhoudt:

tuluvan i ciryallo "ik zal van het schip komen"

of de oorsprong van iets dat gegeven wordt:

tuvunes i malta i cundullo "hij kreeg het goud van de prins"

De ablatief wordt ook bij volgende woorden gebruikt:

het werkwoord ruc- "vrezen, bang zijn voor", om uit te drukken wat gevreesd wordt of waarvoor men bang is:

i hína runcë i huinello "het kind vreesde de schaduw"

na het voorzetsel et "uit, vanuit":

i fëa tullë et i olpello "de geest kwam uit de fles"

Vorming

We bekijken elk getal afzonderlijk:

Enkelvoud

De basisuitgang is -llo na klinkers en -ello na medeklinkers.

Bij de meeste woorden gebruik je simpelweg deze uitgang:

sarat "teken" → saratello

tári "koningin" → tárillo

vendë "meisje" → vendello

Woorden met een stamvorm gebruiken deze stamvorm:

nís "vrouw" → nissello

curo "uitvinding" → curullo

lómë "nacht" → lómillo

Uitzonderingen:

woorden op -l ondergaan een samentrekking met de uitgang:

menel "hemel" → menello

woorden op -r, -n, -s verliezen hun eindmedeklinker voor -llo:

aran "koning" → arallo

atar "vader" → atallo

tavas "woud" → tavallo

Bij het gebruik van deze beide regels moet je uitgaan van de stamvorm (en niet van de eindletter van de nominatief):

talan "vloer" → talamello (stamvorm talam-)

nén "water" → nello (stamvorm nen-)

De ablatief van samengetrokken stammen (zie Quenya/Stamvormen) vertrekt niet van deze stamvorm maar van de nominatief enkelvoud:

toron "broer" → torollo (stamvorm torn-)

Verdubbelde L-stammen gebruiken eveneens de nominatief enkelvoud:

amil "moeder" → amillo (stamvorm amill-)

(voor deze substantieven zijn de genitief en de ablatief enkelvoud dus identiek).

Meervoud

De uitgang is -llon na klinkers -illon na medeklinkers:

mindon "toren" → mindonillon

elda "elf" → eldallon

(merk op: soms worden de uitgangen -llor of -illor gebruikt, but maar deze verdienen niet de voorkeur).

Uitzonderingen:

woorden op -l trekken samen met de uitgang:

macil "zwaard" → macillon

verdubbelde L-stammen gebruiken de nominatief enkelvoud:

amil "moeder" → amillon (stamvorm amill-)

Duaal

u-dualen krijgen -llo:

aldu "een paar bomen" → aldullo (nom.enk.: alda)

bij t-dualen wordt de eind-t vervangen door -lto:

ciryat "een paar schepen" → ciryalto (nom.enk.: cirya)

aranet "een paar koningen" → aranelto (nom.enk.: aran)

Partitief meervoud

We voegen -llon of -llo toe aan de nominatief partitief meervoud:

ciryali "enkele schepen" → ciryalillon/ciryalillo (nom.enk.: cirya)

(maar de uitgang -llon geniet de voorkeur alhoewel soms -llor is gebruikt wordt).

>> Quenya >> Quenya/Substantieven >> Quenya/Ablatief