Leer jezelf ecologisch tuinieren/Handekenskruid: verschil tussen versies

'''Handekenskruid''' (''Dactylorhiza'') is een [[geslacht (biologie)|geslacht]] uit de [[orchideeënfamilie]]Orchideeënfamilie (''Orchidaceae''). De naam is ingegeven door de ondergrondse knollen die lijken op een hand met een aantal vingers. De [[bloem (plant)../Plantkunde/Bloem|bloembloemen]]en variëren van paarsachtig tot lichtroze (vrijwel wit). Het is een geslacht waarvan het zwaartepunt in [[Europa (werelddeel)|Europa]] ligt. Dat is vrij ongebruikelijk voor een geslacht uit deze familie. Binnen de [[Benelux]] is het één van de meest voorkomende geslachten. Er vallen een aantal soorten onder die voor een orchidee vrij snel groeien en in [[w:pioniervegetatie|pionieromstandigheden]] kunnen optreden.

Het geldt als een voor [[w:taxonoom|taxonomen]] moeilijk geslacht. De onderverdeling in soorten is voortdurend onderwerp van discussie en de [[w:flora (boek)|flora]]'s verschillen vaak in indeling. Zo classificeert de ''[[w:Heukels' Flora van Nederland|Heukels' Flora van Nederland]]'' de rietorchisRietorchis als [[ondersoort]] van ''Dactylorhiza majalis'', maar de ''[[w:Flora van België, het Groothertogdom Luxemburg, Noord-Frankrijk en aangrenzende gebieden]]'' classificeert hem als [[soort]] (''Dactylorhiza praetermissa'') die weer verder onderverdeeld is in ondersoorten. De reden van deze moeilijkheden is het voortdurend optreden van tussenvormen of natuurlijke [[w:hybride (biologie)|bastaarden]].

In Nederland en België komen de volgende [[soort]]ensoorten, [[ondersoort]]en en [[variëteit (biologie)|variëteiten]] voor:

*''[[../Vleeskleurige orchis|Dactylorhiza incarnata]]'' ([[Vleeskleurige orchis]])

*''[[../Gevlekte orchis|Dactylorhiza maculata]]'' (Gevlekte orchis)

**''[[../Tengere heideorchis|Dactylorhiza maculata subsp. elodes|''Dactylorhiza maculata'' subsp. ''elodes'']] ([[Tengere heideorchis]])

**''[[../Heideorchis|Dactylorhiza maculata subsp. ericetorum|''Dactylorhiza maculata'' subsp. ''ericetorum'']] ([[Heideorchis]])

**''[[../Bosorchis|Dactylorhiza maculata subsp. fuchsii|''Dactylorhiza maculata'' subsp. ''fuchsii'']] ([[Bosorchis]])

**''[[../Gevlekte orchis|Dactylorhiza maculata subsp. maculata|''Dactylorhiza maculata'' subsp. ''maculata'']] ([[Gevlekte orchis]])

*''[[../Brede orchis|Dactylorhiza majalis]]''

**''[[../Brede orchis|Dactylorhiza majalis subsp. majalis|''Dactylorhiza majalis ''subsp.'' majalis'']] ([[Brede orchis]])

**''[[../Rietorchis|Dactylorhiza majalis subsp. praetermissa|Dactylorhiza majalis ''subsp.'' praetermissa'']] ([[Rietorchis]])

***''[[../Gevlekte rietorchis|Dactylorhiza majalis subsp. praetermissa var. junialis|''Dactylorhiza majalis ''subsp.'' praetermissa'' var. ''junialis'']] ([[Gevlekte rietorchis]])

**''[[../Veenorchis|Dactylorhiza majalis subsp. sphagnicola|''Dactylorhiza majalis ''subsp. ''sphagnicola'']] ([[Veenorchis]])

*''[[../Groene nachtorchis|Dactylorhiza viride]]'' ([[Groene nachtorchis]])

*''[[w:Dactylorhiza aristata|Dactylorhiza aristata]]''

*''[[w:Dactylorhiza cruenta|Dactylorhiza cruenta]]''

*''[[../Grote rietorchis|Dactylorhiza elata]]'' ([[Grote rietorchis]])

*''[[w:Dactylorhiza lapponica|Dactylorhiza lapponica]]''

*''[[w:Dactylorhiza ochroleuca|Dactylorhiza ochroleuca]]''

*''[[../Vlierorchis|Dactylorhiza sambucina]]'' ([[Vlierorchis]])

*''[[../Smalle orchis|Dactylorhiza traunsteineri]]'' ([[Smalle orchis]])