|
__NOTOC__ __NOEDITSECTION__
{{Taxobox|type= plant
{{Leer jezelf ecologisch tuinieren|Afbeelding=Flower Rex 1.jpg}}
| naam= Ranonkelfamilie
| afbeelding= [[Afbeelding:Flower Rex 12.jpg|thumb|left|Anemoon (volledig geopend)]]
[[Afbeelding:Flower Rex 18.jpg|thumb|left|[[../Kruipende boterbloem|Kruipende boterbloem]]]]
| afbeeldingtekst= Anemoon (niet volledig geopend)
| rijk= ''[[Planten|Plantae]]'' (Planten)
| stam= ''[[Embryophyta]]'' (Landplanten)
| klasse= ''[[Spermatopsida]]'' (Zaadplanten)
| clade1= [[Bedektzadigen]]
| clade2= [['nieuwe' Tweezaadlobbigen]]
| orde= ''[[Ranunculales]]''
| taxon= [[Familie (biologie)|Familie]]
| w-naam= '' Ranunculaceae ''
| auteur= [[Antoine-Laurent de Jussieu|Juss.]]
| datum= 1789
| afbeeldingII= Flower Rex 2.jpg
| afbeeldingIItekst= Anemoon (volledig geopend)
| afbeeldingIII= Flower Rex 18.jpg
| afbeeldingIIItekst= [[Kruipende boterbloem]] }}
De '''ranonkelfamilieRanonkelfamilie''' (''Ranunculaceae'') is een plantenfamilie uit de orde ''[[w:Ranunculales|Ranunculales]]''. Het aantal soorten bedraagt wereldwijd 1300 tot 2000, waarvan de meeste in de gematigde zone op het noordelijk halfrond voorkomen. In Europa komen er circa 310 soorten voor. België kent daarvan zo'n 42 soorten. De meeste soorten zijn [[kruidachtig]]. Ook zit er een enkele [[liaan]] onder.
De [[blad../Plantkunde/Blad|bladeren]]eren zijn enkelvoudig en daarbij vaak ingesneden of handvormig samengesteld waarbij ze vaak uit drie segmenten bestaan. De buitenste segmenten zijn het breedst en het diepst ingesneden.
De familie is veelvormig. Zo is er veel variatie in de [[bloem (plant)../Plantkunde/Bloem|bloembloembouw]]bouw. Daarbij kan de functie van de onderdelen van de bloem soms wisselen. De bloemen kunnen straalsgewijs [[symmetrie|symmetrisch]] zijn, maar er zijn ook geslachten met tweezijdig symmetrische bloemen.
De [[bloeiwijze]] en de rest van de plant lopen vaak in elkaar over. De tweezijdig symmetrisch bloemen hebben vaak een [[spoor (bloem)|spoor]]. De straalsgewijs symmetrische bloemen kunnen een [[kelk (bloem)|kelk]] en een [[kroonblad|kroon]] hebben. Er zijn ook soorten planten die dit onderscheid niet hebben en alleen [[bloemdekblad]]enbloemdekbladen hebben die wel op kroonbladen lijken. De kroonbladen hebben vaak een groefje om de [[nectar (plant)|nectar]] te markeren. Er zijn vaak veel [[meeldraden]] die soms tot een krans zijn uitgegroeid. Het aantal [[stamper]]sstampers is variabel. Het [[../Plantkunde/Vrucht|vruchtbeginsel]] is bovenstandig.
=== SoortenGeslachten ===
In Nederland komen de volgende geslachten voor (wild en gekweekt):
De volgende soorten worden hier beschreven:
* ''[[../Monnikskap|Aconitum]]'' (Monnikskap)
* ''[[../Actaea|Actaea]]''
* ''[[../Adonis|Adonis]]''
* ''[[../Akelei|Aquilegia]]'' (Akelei)
* ''[[../Anemoon|Anemone]]'' (Anemoon)
* ''[[../Dotterbloem|Caltha]]'' (Dotterbloem)
* ''[[../Clematis|Clematis]]'' (Clematis)
* ''[[../Ridderspoor (Consolida)|Consolida]]'' (Ridderspoor (Consolida))
* ''[[../Eranthis|Eranthis]]''
* ''[[../Nieskruid|Helleborus]]'' (Nieskruid)
* ''[[../Hepatica|Hepatica]]''
* ''[[../Myosurus|Myosurus]]''
* ''[[../Nigelle|Nigella]]'' (Nigelle)
* ''[[../Pulsatilla|Pulsatilla]]''
* ''[[../Boterbloem|Ranunculus]]'' (Boterbloem)
* ''[[../Ridderspoor (Delphinium)|Delphinium]]'' (Ridderspoor (Delphinium))
* ''[[../Ruit|Thalictrum]]'' (Ruit)
Overige geslachten:
*''Anemoclema'', ''Anemonella'', ''Anemonopsis'', ''Asteropyrum'', ''Barneoudia'', ''Beesia'', ''Calathodes'', ''Callianthemum'', ''Ceratocephala'', ''Cimicifuga'', ''Coptis'', ''Dichocarpum'', ''Enemion'', ''Glaucidium'', ''Halerpestes'', ''Hamadryas'', ''Hepatica'', ''Hydrastis'', ''Isopyrum'', ''Knowltonia'', ''Laccopetalum'', ''Leptopyrum'', ''Metanemone'', ''Miyakea'', ''Naravelia'', ''Oreithales'', ''Oxygraphis'', ''Paraquilegia'', ''Paroxygraphis'', ''Psychrophila'', ''Semiaquilegia'', ''Souliea'', ''Trautvetteria'', ''Trollius'', ''Urophysa'', ''Xanthorhiza''
=== Soorten ===
* [[Akeleiruit]] (''Thalictrum aquilegifolium'')
De soorten staan beschreven in de hoofdstukken over de geslachten.
* [[Akkerboterbloem]] (''Ranunculus arvensis'')
* [[Blaartrekkende boterbloem]] (''Ranunculus sceleratus'')
* [[Blauwe anemoon]] (''Anemone apennina'')
* [[Blauwe monnikskap]] (''Aconitum napellus'')
* [[Bosanemoon]] (''Anemone nemerosa'')
* [[Bosboterbloem]] (''Ranunculus polyanthemos'' subsp. ''nemorosus'')
* [[Bosrank]] (''Clematis vitalba'')
* [[Christoffelkruid]] (''Actaea spicata'')
* [[Dotterbloem]] (''Caltha palustris'')
* [[Egelboterbloem]] (''Ranunculus flammula'')
* [[Fijne waterranonkel]] (''Ranunculus aquatilis'')
* [[Gele anemoon]] (''Anemone ranunculoides'')
* [[Gele monnikskap]] (''Aconitum vulparia'')
* [[Gewoon speenkruid]] (''Ranunculus ficaria'' subsp. ''bulbilifer'')
* [[Grote waterranonkel]] (''Ranunculus peltatus'')
* [[Juffertje-in-het-groen]] (''Nigella damascena'')
* [[Kerstroos]] (''Helleborus niger'')
* [[Knolboterbloem]] (''Ranunculus bulbosus'')
* [[Kruipende boterbloem]] (''Ranunculus repens'')
* [[Lenteroos]] (''Helleborus orientalis'')
* [[Leverbloempje]] (''Hepatica nobilis'')
* [[Muizenstaart]] (''Myosurus minimus'')
* [[Oosterse anemoon]] (''Anemone blanda'')
* [[Scherpe boterbloem]] (''Ranunculus acris'')
* [[Stinkend nieskruid]] (''Helleborus foetidus'')
* [[Vlottende waterranonkel]] (''Ranunculus fluitans'')
* [[Voorjaarsadonis]] (''Adonis vernalis'')
* [[Wilde akelei]] (''Aquilegia vulgaris'')
* [[Wilde ridderspoor]] (''Consolida regalis'')
*: ''[[Delphinium bakeri]]''
*: ''[[Delphinium luteum]]''
* [[Wrangwortel]] (''Helleborus viridis'')
* [[Zomeradonis]] (''Adonis aestivalis'')
{{Commons|Category:Ranunculaceae}}
== Geslachten ==
In Nederland komen de volgende geslachten voor:
* ''[[Aconitum]]'' (geslacht [[Monnikskap]]), ''[[Actaea]]'', ''[[Adonis (plant)|Adonis]]'', ''[[Aquilegia]]'' (geslacht [[Akelei]]), ''[[Anemone]]'' (geslacht [[Anemoon]]), ''Caltha'' (geslacht [[Dotterbloem (geslacht)|Dotterbloem]]), ''[[Clematis]]'' (geslacht [[Clematis]]), ''[[Consolida]]'', (geslacht [[Ridderspoor (Consolida)|Ridderspoor]]), ''[[Eranthis]]'', ''[[Helleborus]]'' (geslacht [[Nieskruid]]), ''[[Hepatica]]'', ''[[Myosurus]]'', ''[[Nigella]]'' (geslacht [[Nigelle]]), ''[[Pulsatilla]]'', ''[[Ranunculus]]'' (geslacht [[Boterbloem]]), ''Thalictrum'' (geslacht [[Ruit (geslacht)|Ruit]])
{{sub}}
Overige geslachten buiten Nederland:
*''Anemoclema'', ''Anemonella'', ''Anemonopsis'', ''Asteropyrum'', ''Barneoudia'', ''Beesia'', ''Calathodes'', ''Callianthemum'', ''Ceratocephala'', ''Cimicifuga'', ''Coptis'', ''[[Ridderspoor (Delphinium)|Delphinium]]'', ''Dichocarpum'', ''Enemion'', ''Glaucidium'', ''Halerpestes'', ''Hamadryas'', ''Hepatica'', ''Hydrastis'', ''Isopyrum'', ''Knowltonia'', ''Laccopetalum'', ''Leptopyrum'', ''Metanemone'', ''Miyakea'', ''Naravelia'', ''Oreithales'', ''Oxygraphis'', ''Paraquilegia'', ''Paroxygraphis'', ''Psychrophila'', ''Semiaquilegia'', ''Souliea'', ''Trautvetteria'', ''Trollius'', ''Urophysa'', ''Xanthorhiza''
== Externe links ==
* {{APWeb|Ranunculales|Ranunculaceae }}
* {{Delta-angio|ranuncul|Ranunculaceae }}
* {{eFloras|1|10757 | Ranunculaceae }}
* {{eFloras|2|10757 | Ranunculaceae }}
* {{eFloras|12|10757 | Ranunculaceae }}
* {{Florabase|Ranunculaceae|119|f|119 }}
* {{NCBI|3440|Ranunculaceae }}
{{Commonscat|Ranunculaceae}}
[[Categorie:Ranunculaceae| *]]
[[Categorie:Plantenfamilie]]
[[ar:حوذانية]]
[[bg:Лютикови]]
[[ca:Ranunculàcia]]
[[cs:Pryskyřníkovité]]
[[da:Ranunkel-familien]]
[[de:Hahnenfußgewächse]]
[[en:Ranunculaceae]]
[[eo:Ranunkolacoj]]
[[es:Ranunculaceae]]
[[et:Tulikalised]]
[[fa:آلالگان]]
[[fi:Leinikkikasvit]]
[[fr:Ranunculaceae]]
[[he:נוריתיים]]
[[hsb:Maslenkowe rostliny]]
[[hu:Boglárkafélék]]
[[id:Ranunculaceae]]
[[it:Ranunculaceae]]
[[ja:キンポウゲ科]]
[[ka:ბაიასებრნი]]
[[ko:미나리아재비과]]
[[lmo:Ranunculaceae]]
[[lt:Vėdryniniai]]
[[lv:Gundegu dzimta]]
[[mk:Лутичиња]]
[[nn:Soleiefamilien]]
[[no:Soleiefamilien]]
[[pl:Jaskrowate]]
[[pt:Ranunculaceae]]
[[ro:Ranunculaceae]]
[[ru:Лютиковые]]
[[se:Fiskesrássešattut]]
[[simple:Ranunculaceae]]
[[sl:Zlatičevke]]
[[sr:Љутићи]]
[[sv:Ranunkelväxter]]
[[tr:Düğün çiçeğigiller]]
[[uk:Жовтецеві]]
[[vi:Họ Mao lương]]
[[zh:毛茛科]]
| 