Nederlands/Grammatica/Persoonlijke voornaamwoorden/Gij: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
{{Transwiki}}
herschreven
Regel 1:
'''Gij''' of '''ge''' is een [[Nederlands persoonlijk voornaamwoord]] van de tweede persoon, zowel enkelvoud enals meervoud.
 
Naast [[''jij]]''/''je/'', ''jullie'' en [[U (persoonlijk voornaamwoord)|''u]]'' (de [[U (persoonlijk voornaamwoord)|beleefdheidsvorm]]) is ''gij'' een vorm die nu alleen nog gebruikt wordt in de [[spreektaal]] in het zuiden van het Nederlandse taalgebied: het ([[Hertogdom Brabant|Brabant]], [[Limburgdelen van (Nederland)|Limburg]] en [[Vlaanderen]]). Gij heeft dan qua gevoelswaarde een tussenpositie tussen het (te) strenge 'U' en het (te) familiaire, soms wat gemaaktegeaffecteerde 'jij'. In andere Nederlandstalige gebieden wordt 'Gij' soms nog in ([[Rooms-katholiek|katholieke]] en [[protestantse]]) kerken gebruikt als [[aanspreekvorm]] voor [[God (christendom)|God]] (vergelijkvergelijkbaar met het Engelse 'Thou'). Daarbuiten wordt het als [[archaïsch]] opgevat.
 
== Verbuigingen ==
Regel 13:
 
== Vervoegingen met "gij" ==
Vervoegen met ''gij'' is moeilijk<ref>Walter Haesereyn, Guido Geerts, ''[[Algemene Nederlandse Spraakkunst]]'', Groningen 1997.</ref>, omdat de meeste [[Nederland]]ersNederlanders hiervoor het gevoel zijn kwijtgeraakt. Vlamingen hebben er minder problemen mee, omdat zedeze vormen gebezigd worden in de Vlaamse spreektaal.
In de onvoltooid tegenwoordige tijd is de vervoeging meestal dezelfde als met "u". Uitzonderingen vormen ''zijn'' en ''mogen'':
Regel 39:
==Ontstaan==
 
Oorspronkelijk is 'gij' in de zestiende eeuw ontstaan als de beleefdsheidsvorm invan de tweede persoon meervoud. Nog in dezelfde eeuw werd de vorm ook al voor een tweede persoon enkelvoud gebruikt.
 
MeerWat noordelijknoordelijker werd 'jij' gebruikt. 'U' was aanvankelijk de [[accusatief]] van beide. In de periode dat 'gij' en 'jij' niet meer werden gebruikt als beleefdsheidsvorm, was er geen alternatieve beleefdsheidsvorm. Deze is sinds de zeventiende en achttiende eeuw gevormd uit 'Uedele' (een samentrekking van ''uwe edelheid''). Dit werd later weer afgekort tot 'U.E.' (uitgesproken als Uwe). WeerNog later werd 'Uwe' geschreven en zo ontstond uiteindelijk 'u'.
 
== Voorbeeld ==
Regel 49:
 
==Zie ook==
*[[jijNederlands/Jij]]
*[[duNederlands/Du]]
 
==Referenties==
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.