Nederlands/Grammatica/Werkwoorden/Gezegde: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kGeen bewerkingssamenvatting |
Linkfix ivm sjabloonnaamgeving met AWB |
||
Regel 1:
De term '''gezegde''' verwijst in de [[ontleding (grammatica)|ontleding]] naar hetgeen in een [[zin (taalkunde)|zin]] over het [[onderwerp (subject)|onderwerp]] wordt verteld. Het gezegde bevat in principe altijd alle [[werkwoord]]en in de [[hoofdzin]] of [[bijzin]]. Het gezegde wordt soms ook wel '''werkwoordgroep''' genoemd.
De term "gezegde" is een vertaling van het [[Latijn|Latijnse]] ''praedicatum'' (letterlijk: 'dat wat ergens over gezegd wordt').
== Soorten gezegden ==
In de traditionele [[grammatica]] worden twee typen gezegde onderscheiden:
* een '''werkwoordelijk gezegde''', dat uitsluitend uit werkwoorden bestaat. Dit gezegde kan worden verdeeld in de [[persoonsvorm]] en de zogenaamde '''werkwoordelijke rest''':
Hij ''heeft'' (persoonsvorm) haar ''willen laten vertrekken'' (werkwoordelijke rest).
:::werkwoordelijk gezegde: ''heeft willen laten vertrekken''
::Hoe ''wil'' (persoonsvorm) je dat ''gaan doen'' (werkwoordelijke rest)?
Regel 16 ⟶ 15:
::U ''bent'' (persoonsvorm) op dat veld ballen ''aan het gooien'' (niet-werkwoordelijke rest).
'Aan' is in de zin hierboven een [[voorzetsel]], 'het' is een [[lidwoord]] en 'gooien' is een [[zelfstandig naamwoord]]. 'Gooien' is namelijk een zelfstandig naamwoord, omdat er na een lidwoord altijd een zelfstandig naamwoord volgt. Toch wordt deze niet-werkwoordelijke rest wel bij het werkwoordelijk gezegde gerekend.
* de niet-werkwoordelijke rest maakt verder altijd deel uit van het andere type gezegde, het [[naamwoordelijk gezegde]].
== Gezegde/ predicaat ==
In de moderne ontleding wordt in plaats van de term "gezegde" veelal de term '''predicaat''' gebruikt. Deze termen zijn echter niet zonder meer uitwisselbaar, want in tegenstelling tot het gezegde bevat het predicaat ook het [[object (taalkunde)|object]] en mogelijk nog andere bepalingen:
::Hij ''heeft haar nooit een cadeau gegeven''.
Regel 28 ⟶ 26:
== Zie ook ==
[[Zinsontleding]]
[[Syntaxis (taalkunde)|Syntaxis]]
{{Navigatie redekundige ontleding}}
[[Categorie:Grammatica]]
| |||