Engelse literatuur/Middelengels: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Jules (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Jules (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{Engelse literatuur}}
[[Bestand:Geoffrey Chaucer.jpg|left|thumb|Geoffrey Chaucer]]
Na 1066 kwam er invloed van de Franse taal en cultuur. De wereld van de Oudengelse literatuur schetst ons een harde mannenmaatschappij, met strijders en oorlogen waarin het individu zich met of zonder steun van zijn heer probeert staande te houden. Dit alles zou geleidelijk maar radicaal veranderen als gevolg van de Normandische verovering van Engeland in 1066. De Normandiërs staken vanuit Frankrijk het Kanaal over en wonnen de Slag bij Hastings, waardoor het [[w:koninkrijk Engeland|koninkrijk Engeland]] in handen kwam van Willem de Veroveraar en zijn familie. Zij brachten ook de Franse cultuur en taal met zich mee en in de daaropvolgende twee eeuwen volgde een periode van integratie van de twee talen. Frans werd vanaf de 12e tot de late 14e eeuw volop in Engeland geschreven en gesproken, en het was pas na het verloren gaan van Franse bezittingen begin 13e eeuw dat de Normandische aristocraten bewust een meer 'Engelse' identiteit begonnen na te streven. Als gevolg van die vermenging van die twee culturen en talen begon de Middelengelse literatuur zich, onder invloed vooral van Franse minstrelen, zangers en dichters, op nieuwe thema's te richten. De (hoofse) liefde die de troubadours in het Zuiden van Frankrijk bezongen verdrong nu in Engeland de zwaarmoedige literatuur van de krijger.
 
De term ''MiddelengelsMiddelengelse literatuur'' verwijst naar de literatuur, geschreven in een vorm van de Engelse taal in de periode vanaf 1066 ([[w:Slag bij Hastings|de Normandische verovering]]) tot ongeveer 1470. Gedurende deze periode schreef [[w:Geoffrey Chaucer|Geoffrey Chaucer]] bijvoorbeeld zijn [[w:The Canterbury Tales|Canterbury Tales]]. De [[w:Chancery Standard|Chancery Standard]], een dialect gesproken in de omgeving van Londen werd toen de facto de standaardtaal, niet in het minst door de invoering van de drukpers in Engeland door [[w:William Caxton|William Caxton]].
 
''[[w:Layamons Brut|Layamons Brut]]'' (ca. 1190 - 1215), ook bekend als ''De Kroniek van Groot-Brittannië'', is een 16.095 regels lang gedicht in het Middelengels van de Engelse priester [[w:Layamon|Layamon]]. Het vertelt de geschiedenis van Groot-Brittannië en is hiermee de eerste geschiedschrijving in het Engels sedert de [[w:Angelsaksische Kroniek|Angelsaksische Kroniek]].
In deze periode ontstonden, vanuit de kerkelijke liturgie, vele religieus-getinte [[Woordenboek literatuur#M|mysteriespelen]] en [[Woordenboek literatuur#M|mirakelspelen]]. Een groot aantal daarvan is terug te vinden in bewaard gebleven cycli, die in verschillende Engelse steden werden opgevoerd, zoals onder meer de [[w:York-cyclus|York-cyclus]]. Hieruit ontwikkelde zich de meer beschouwende en allegorische [[Woordenboek literatuur#M|moraliteiten]].
 
Omstreeks de tijd dat Layamon zijn ''Brut'' schreef, was er ook een groeiende populaire traditie van liederen en ballades ontstaan, een minder 'literaire' tak van Middelengelse literatuur.
 
Van [[Engelse literatuur/William Langland|William Langland]] (ca. 1332 -. ca. 1386) wordt verondersteld dat hij de schrijver is van het 14e-eeuws Engelse [[w:droomvisioen|droomvisioen]] ''[[w:Piers Plowman|Piers Plowman]]'', een gedicht geïnspireerd op het plattelandsleven dat de Engelse tradities en Franse romance-invloeden samenbrengt.
 
Zonder meer de belangrijkste schrijver uit deze periode is [[w:Geoffrey Chaucer|Geoffrey Chaucer]], vooral bekend door zijn ''[[w:The Canterbury Tales|Canterbury Tales]]''. Chaucer zou ook meegewerkt hebben aan [[w:The Romaunt of the Rose|The Romaunt of the Rose]], een gedeeltelijke vertaling in het Middelengels van de Franse allegorie, de [[Roman de la Rose]]. Ook zijn vriend [[w:John Gower|John Gower]] schreef zijn bekendste werk, ''[[w:Confessio Amantis|Confessio Amantis]]'', in het Engels. Wat Chaucer betekende voor de Engelse poëzie, was [[Engelse literatuur/Juliana van Norwich|Juliana van Norwich]] voor proza. Met haar mystieke teksten over haar openbaringen, ''The Sixteen Revelations of Divine Love'', was zij de eerste belangrijke schrijver van Engels proza.
 
Schrijvers als Gower, Langland en Chaucer maakten deel uit van de culturele en literaire kring rond Londen, toen de hoofdstad van het koninkrijk Engeland. Dat koninkrijk strekte zich uit over verschillende regio's in Frankrijk en het was ook hoofdzakelijk via Londen dat Europese invloeden Engeland bereikten. De [[w:Chancery Standard|Chancery Standard]], een dialect gesproken in de omgeving van Londen werd toen de facto de standaardtaal, niet in het minst door de invoering van de drukpers in Engeland door [[w:William Caxton|William Caxton]]. Behalve in het dominante Londense Engels werden ook teksten in andere 'provinciale' dialecten geschreven, meestal anoniem. Enkele bekende voorbeelden hiervan zijn: [[w:Heer Gawein en de Groene Ridder|Sir Gawain and the Green Knight]], [[w:Patience (gedicht)|Patience]], [[w:Pearl (gedicht)|Pearl]] en [[w:Cleanness|Cleanness]].
 
In deze periode ontstonden, vanuit de kerkelijke liturgie, vele religieus-getinte [[Woordenboek literatuur#Mw:mysteriespel|mysteriespelen]] en [[Woordenboek literatuur#Mw:mirakelspel|mirakelspelen]]. Een groot aantal daarvan is terug te vinden in bewaard gebleven cycli, die in verschillende Engelse steden werden opgevoerd, zoals onder meer de [[w:York-cyclus|York-cyclus]]. Hieruit ontwikkelde zich de meer beschouwende en allegorische [[Woordenboek literatuur#Mw:moraliteit|moraliteiten]].
 
Enkele andere overgeleverde Middelengelse teksten:
* [[w:The Owl and the Nightingale|The Owl and the Nightingale]] (ca. 1225), mogelijk geschreven door "Master Nicholas of Guildford" (die ook in het verhaal optreedt), is een gedicht over een debat tussen een ernstige uil en een levenslustige nachtegaal die op een komische wijze elkaars levensopvatting bekritiseren.
* [[w:King Horn|King Horn]] (ca. 1225) is de vroegste bekende romance in het Engels, een genre met de typische kenmerken van de Franse hoofse verhalen die zich nu tegen een Engelse achtergrond afspelen.
*The Book of [[w:Margery Kempe|Margery Kempe]], (ca. 1435) wordt beschouwd als de eerste Engelse autobiografie; het werd gedicteerd door een vrouw die niet kon lezen of schrijven.
* John Lydgate, een bewonderaar van Chaucer, was zelf een enorm productief en getalenteerd dichter en schreef onder meer ''The Siege of Thebes'' (1420) in de stijl van zijn grote voorbeeld. Zijn boek over Troye (Troye Book, 1412-1420), is aanzienlijk langer dan Chaucers [[Engelse literatuur/Troilus and Criseyde|Troilus and Criseyde]].
 
De laat-15e-eeuwse auteurs Sir [[Engelse literatuur/Thomas Malory|Thomas Malory]] ''([[Engelse literatuur/Le Morte d'Arthur|Le Morte d'Arthur]])'' en de als ''[[w:Poet Laureate|Poet Laureate]]'' gelauwerde satiricus John Skelton kunnen beschouwd worden als belangrijke overgangsfiguren van de Engelse literatuur van de middeleeuwen naar die van de hierna besproken [[Engelse literatuur/Vroegmodern Engels|renaissance]].
 
 
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.