Geo-visualisatie/Classificatie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k herred.
Lintfouten: Verouderde HTML-elementen
Regel 53:
In het volgende schema worden de definities gegeven, tezamen met voorbeelden en enkele kenmerken. Helemaal rechts in de tabel staan voorbeelden van mogelijke kleurenschema's bij die meetschaal.
 
{| class="prettytablewikitable"
|-
! soort
Regel 117:
 
Over de tabel:
:*De voorbeeld kleurenschema's tonen uiteraard een beperkt deel van alle mogelijkheden. Waar een in rood opklimmende schaal is genoemd, kan ook voor een blauwe of groene schaal gekozen worden. Die kleur is dan meestal afgestemd op het thema. Zie ook [[Geo-visualisatie/Symbologie#Kleurgebruik_en_kleurassociaties|Kleurgebruik en kleurassociaties]]. Ook geldt dat het aantal legenda eenheden (hier steeds 5) uiteraard ook kan afwijken. Een goed GIS-pakket komt, gegeven een door jou uitgekozen, logische kleur, meestal met een redelijk kleurenschema. Of die kleuren ook echt goed zijn hangt uiteraard ook weer af van de kleuren van de (overige) achtergrondthema's, zoals een extra laag met wegen of steden. Via de [httphttps://www.personal.psu.edu/cab38/ColorBrewer/ColorBrewer.html Colorbrewer] op Internet kan je in een aantal stappen (die keurig worden uitgelegd) de ideale kleuren voor choropleten en chorochromatische kaarten bepalen. Nadat je op die site het 'ideale' kleurenpalet hebt bepaald en door jou zijn getest op een imaginaire kaart, zijn de 'RGB'- en 'CMYK' waarden vervolgens af te lezen en te gebruiken voor je eigen kaarten. Ook krijg je op die site te zien voor welke situaties (laptop, beamer, papier, zwart-wit of juist kleur) het gekozen kleurenschema voldoet.
:*Pas op met rode en groene kleuren, zeker bij de binaire en nominale schalen. Sommige kleuren hebben namelijk een (negatieve) associatie. Zie ook weer [[Geo-visualisatie/Deel_C:_Kaartopmaak#Kleurgebruik_en_kleurassociaties|Kleurgebruik en kleurassociaties]] in deel C. Er is veel meer te schrijven en te weten over hoe kleurschema's in elkaar moeten zitten, in allerlei verschillende gevallen. Dit staat onder andere goed beschreven in [[Geo-visualisatie/Overige_informatie#Literatuur de literatuurlijst]] van dit handboek; Designing Better Maps van C. Brewer is daarvan misschien wel het mooiste voorbeeld.
 
Regel 136:
Inmiddels zijn de '''soorten kleurenschema's''' al genoemd. Hieronder voor de volledigheid een overzicht voorbeelden:
 
{| class="prettytablewikitable"
|-
! vb1
Regel 181:
| [[Afbeelding:Kwalitatief_kleurenschema_pastel_tinten.PNG]]
| [[Afbeelding:Binair kleurenschema rood blauw.PNG]]
|-
|}
<div style="background:#FFEFD5;">
Regel 192 ⟶ 191:
 
<div style="background:#FFEFD5;">
[[Afbeelding:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''TIP3:''' Heb je aan bovenstaande links, aanwijzingen, je eigen GIS-pakket en je eigen inspiratie nog niet genoeg om zelf kleurenschema's te maken, gebruik onderstaande figuur met vele (ongesorteerde) voorbeelden. Bijvoorbeeld door de RGB-waarden er uit af te leiden met een simpel programma als Windows Paint, of met '[{{http}}://www.nattyware.com/pixie.html Pixie]'. Hiermee kan je kleuren kopiëren van één pixel op een afbeelding naar het klembord met de juiste HSV/RGB/CMYK-kleurencodes. Het is gratis te downloaden software.
</div>
 
Regel 206 ⟶ 205:
 
==De visuele indruk van een kleurenschema==
Bij kwantitatieve data worden dus 'volgordelijke' kleurenschema's gebruikt. Deze paragraaf zal laten zien dat juist bij deze kwantitatieve data de kleur die deze data representeert niet zo maar vrij gekozen kan worden. Wat in eerste instantie van nature al geprobeerd zal worden, is om er voor zorgen dat onderlinge de kleuren maximaal van elkaar te onderscheiden zijn. Dit kan door te werken van licht naar donkerder, al of niet aangevuld door de donkere kleur nog verzadiger te laten worden. Jouw GIS komt meestal al met een aardig kleurenschema bij een eerste classificatie. (Zie ook de [[Geo-visualisatie/Symbologie#Kleuren|Kleuren]] verder op in deel B en de kleurenschema's die [httphttps://www.personal.psu.edu/cab38/ColorBrewer/ColorBrewer.html de Colorbrewer] of misschien zelfs jouw GIS weten te creëren).
 
Echter niet alles gaat automatisch en makkelijk; de exacte kleuren die je kiest voor een legenda moeten namelijk in overeenstemming zijn met de data. Stem het gradueel laten oplopen van de verzadiging en / of het donkerder laten worden van de kleuren af op de dataset. Zie de figuur met de verschillende blauwe kleurenschema's. Stel voor dat hiermee bijvoorbeeld de neerslag van een gebied of de diepte van een meer wordt gerepresenteerd. Laten we de getoonde kleurenschema's eens bespreken. We gaan daarbij voor het gemak niet in op het aantal klassen dat gekozen is, dat is in deze paragraaf even niet het onderwerp.
Regel 239 ⟶ 238:
{| class="editmode" cellpadding="0" cellspacing="0" style="float:{{#ifeq:{{{1|}}}|links|left;clear:left|right;clear:right}}; background:none; border:none; padding:0; margin:0;"
|-
| [[Image:Legenda neutraal.PNG|right|thumb|180px|'''Voorbeeld van een 'neutrale' legenda. <span style="font-size: small;">Het kleurenschema zegt netjes: "hoe meer reistijd hoe meer reistijd", niets meer</smallspan>''']]
| [[Image:Legenda normatief.PNG|right|thumb|180px|'''Voorbeeld van een 'normatieve' legenda'''. <span style="font-size: small;">Het kleurenschema schreeuwt het uit: "hoe meer reistijd, hoe erger, 20-30 minuten is eigenlijk al verschrikkelijk, maar daarboven is het gewoon te laat!"</smallspan>]]
|-
|}
 
Regel 275 ⟶ 273:
 
<div style="background:#FFEFD5;">
[[Afbeelding:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''TIP1:''' Over samengestelde kaarten.<br />
Maak je gebruik van kleurenschema's voor lijn- of puntstymbolen (in plaats van vlakken), zorg dan dat de ondergrond qua kleuren niet wijzigt. Zie bijvoorbeeld de eerste kaart. Dit is geen samengestelde kaart. Het beschrijft het aantal doden per kilometer per snelweg. Zou je nu de staten 'onder de snelwegen' kleuren meegeven (bijvoorbeeld allemaal lichtgroen of grijs) dan vallen de lichtst gekleurde snelwegen meer op dan je zou willen. Eenzelfde vervelend effect treedt op wanneer je de staten zou inkleuren met een ander thema (in het voorbeeld rechts staten uit het oosten, midden en westen). Er is dan sprake van een samengestelde kaart. Doordat de staten nu allerlei verschillende lichte en donkere kleuren krijgen, blijft er van een goed beeld van de spreiding van het aantal doden per snelweg vrijwel niets over. Of een lijn opvalt of niet hangt nu ook nog eens van het gebied af. De spreiding is nu niet meer objectief te beoordelen. Combineer in dergelijke gevallen de thema's dus niet tot een samengestelde kaart. Kies voor twee kaarten naast elkaar. In het voorbeeld rechts is een kleur gebruikt; groen. Maar ook grijs bijvoorbeeld was fout geweest. In alle gevallen zorgt de achtergrond voor een andere beleving van de kleuren op de voorgrond. Meer uitgebreide informatie over waarom een dergelijke kaart een foute kaart is, zie [[Geo-visualisatie/Symbologie#Kleurcontrast|de theorie over contrast]].
<br />
Kies je toch voor een of meer achtergrondkleuren - bijvoorbeeld omdat er op de achtergrond een vlakvullende topografische kaart is opgenomen als referentie - zorg dan dat deze achtergrondkleuren:
# licht zijn (lichter dan de lijnsymbolen). Dit kan vaak door de transparantie van die kaartlaag in te stellen, zodat de legendakleuren ongewijzigd kunnen blijven.
Regel 290 ⟶ 288:
| [[Afbeelding:Sequential kleurenschema 2 kleuren.PNG|25px]]
| [[Afbeelding:Sequential_kleurenschema.PNG|25px]]
|-
|}
[[Afbeelding:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''TIP2:''' In het voorbeeld met de snelwegen is gekozen voor een kleurenschema zoals je helemaal links aantreft. Er had misschien ook voor het rechter kleurenschema met alleen maar rode tinten gekozen kunnen worden. Het voordeel van de kleur geel/oranje, is dat geel/oranje ook met fout / te veel wordt geassocieerd. Lage waarden zijn in dit geval immers nog steeds te veel doden! Daarnaast mogen lage waarden soms juist wel opvallen, omdat ze daardoor de vraag oproepen "waarom zijn juist op die plekken de waarden zo laag?".
Regel 318 ⟶ 315:
| [[Image:Besteedbaar inkomen equal interval map.png|thumb|center|240px|'''Besteedbaar inkomen''', geclassificeerd op basis van Equal Interval-methode (gelijke intervallen)]]
| [[Afbeelding:Besteedbaar inkomen standaard deviatie map.png|thumb|center|240px|'''Besteedbaar inkomen''', geclassificeerd op basis van (klassebreedtes gelijk aan de) standaarddeviatie]]
|-
|}
 
Regel 352 ⟶ 348:
| [[Image:Equal interval classificatie.PNG|thumb|center|240px|'''Besteedbaar inkomen''', geclassificeerd op basis van Equal Interval-methode (gelijke intervallen)]]
| [[Afbeelding:Standaarddeviatie classificatie.png|thumb|center|240px|'''Besteedbaar inkomen''', geclassificeerd op basis van (klassebreedtes gelijk aan de) standaarddeviatie]]
|-
|}
 
Regel 368 ⟶ 363:
Laten we de vier inmiddels genoemde classificatiewijzen eens op een rij zetten en beschrijven:
 
{| class="prettytablewikitable"
|-
!
Regel 401 ⟶ 396:
|}
 
Er zijn overigens nog meer statistische methodes om de dataset in klassen te verdelen, namelijk die geclassificeerd worden op basis van de verdeling in de dataset, zoals op basis van aritmische, harmonische of geometrische verdelingen. Meer over deze laatst genoemde verdelingen, statistische kartering en dataclassificatie is onder andere te lezen in Kraak en Ormeling .<ref>''Cartography, Visualisation of Spatial Data''; M.J. Kraak en F.J. Ormeling; 2003, 2e editie; Pearson Education blz 116-121</ref>.
 
<div style="background:#FFDAB9;">
Regel 426 ⟶ 421:
| [[Image:Besteedbaar inkomen quantile 7 klassen map.png|thumb|center|240px|'''Besteedbaar inkomen''', geclassificeerd in 7 klassen (Quantile-methode)]]
| [[Afbeelding:Besteedbaar inkomen quantile 18 klassen map.png|thumb|center|240px|'''Besteedbaar inkomen''', geclassificeerd in 18 klassen (Quantile-methode)]]
|-
|}
 
Regel 468 ⟶ 462:
| [[Afbeelding:Besteedbaar inkomen handmatig extremen map.png|thumb|center|280px|'''Besteedbaar inkomen'''. Door een ander kleurschema en vooral een andere (handmatige) klasseindeling, worden de extremen benadrukt]]
| [[Image:Besteedbaar inkomen handmatig 100 pct met extra labels map.png|thumb|center|280px|'''Besteedbaar inkomen'''. Hier is het gemiddeld gemeentelijk inkomen op 100 gesteld, en labels geven extra informatie.]]
|-
|}
 
Regel 508 ⟶ 501:
 
==Referenties==
{{referencesReferences}}
 
==Literatuur==
Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.