Geo-visualisatie/Deel B: Geo-visualisatie: verschil tussen versies

'''Generaliseren''' is het zinvol vereenvoudigen van de kaartinhoud. Ormeling en Kraak <ref>Kartografie, ontwerp, produktie en gebruik van Kaarten; Ormeling en Kraak, 1987, blz 59 .</ref> voegen aan deze definitie iets toe: generaliseren is het zinvol vereenvoudigen van de kaartinhoud ''bij schaalverkleining''. Vaak zal dat laatste inderdaad het geval zijn, maar dat hoeft niet persee. Bij het gelijk blijven van de schaal kan de kaartinhoud voor sommige doelen ook beter vereenvoudigd worden. We kunnen dan dezelfde generalisatietechnieken gebruiken om de kaart te versimpelen of te verbeteren.

Hiernaast staan vier figuren die bovenstaande verder verduidelijken. Het gaat om twee thema's; boven de neerslag en onder caravanbranden. In het geval van de neerslag is al duidelijk; die dient als choropleet in beeld te worden gebracht. De grenzen zijn hier middels iso-lijnen weergegeven, door interpolatietechnieken totstand gebracht. De bovenste twee figuren tonen dit. De onderste twee figuren (op basis van gesimuleerde data) tonen de spreiding van brandstichtingen van caravans, per woonplaats. <small>(De linker kaart is opnieuw de uitgangssituatie. Deze data is gesimuleerd, en komt - niet geheel toevallig - overeen met ééntiende van de neerslag. Dit doet echter niets af aan de volgende discussie.)</small>

Je zou nu zeggen dat voor de kaart met brandstichtingen exact hetzelfde geldt als bij de neerslag: maak een choropleet en die kaart zal dan wel beter zijn dan die stippenkaart / spreidingenkaart. Immers, de data en de locaties zijn exact hetzelfde, alleen zijn de waarden door tien gedeeld. Niets is minder waar!

Bij de caravanbranden geldt: de linkerkaart is een goede, maar misschien lastig te lezen kaart. MisschienEr had er een [[Geo-visualisatie/Inleiding_Cartografie#Figuratieve_kaart|figuratieve kaart]] van gemaakt moeten worden gemaakt. Daar staan dan ook weer rode bolletjes of staafdiagrammen op, maar de grootte is afhankelijk van het aantal branden. (Omdat het een gesimuleerde kaart is, zou dit toevallig toch niet zo'n interessante kaart opleveren: de waarden liggen te dicht bij elkaar). De tweede kaart is echter ronduit FOUTfout! Deze kaart had nooit gemaakt mogen worden! Het verschijnsel is het aantal branden op een bepaalde locatie. Dat verschijnsel is niet continu, maar de objecten hebben een locatie. '''Het is een zogeheten discontinue verschijndel.''' Die ''objecten'' hadden dus gekarteerd moeten worden. Dus als een figuratieve kaart, of middels een choropleet, waarbij het aantal branden per provincie (per 10.000 caravans, of per 100.000 mensen) wordt weergegeven. Zo'n kaart zou misschien nog iets toevoegen ook! Het is dan wel een andere kaart geworden, alsdie een spreidingskaartander doel zal hebben.

Nu is er echter een iso[[Geo-lijnenvisualisatie/Inleiding_Cartografie#Isolijnenkaart|isolijnen kaart]] van gemaakt (rechts in beeld) met dezelfde interpolatietechnieken als bij de neerslagkaart. Dit suggereert dat er tussenliggende dorpen zijn waar eenzelfde hoeveelheid branden is geweest... Dat kan nooit de bedoeling zijn geweest van de kaartenmaker, en het is al helemaal niet waar. De waarde die je afleest op een (goede) choropleet op een bepaalde plek, geldt ook op die plek!

Blijkbaar is het vaak mogelijk om uit de [[Geo-visualisatie/Inleiding_Cartografie#Thematische_kaarten|acht beschikbare (thematische) kaartsoorten]] enkele kaarten te genereren die mooi ogen; het is echter niet altijd ook de juiste keuze.

[[Afbeelding:Leer meer.png|20px]] '''SAMENVATTING:''' Karteer het verschijnsel, of het individuele object. Is het een continu verschijnsel - een verschijnsel dat overal in meer of mindere mate voorkomt - dat is dit als een choropleet of iso-lijnenkaart weer te geven. Geef aantallen ongelukken op snelwegen weer op snelwegen. Geef meetwaarden die gelden op bepaalde locaties niet als staafdiagrammen weer, of als figuratieve symbolen, als het om een continu verschijnsel gaat.

Bekijk de eerste van de drie onderstaande figuren eens. Het toont de spreiding van alle (locaties van) moskeeën. Het is een zogenaamde stippenkaart. De kaart is niet fout, maar wellicht onoverzichtelijk. Het aantal moskeeën in Amsterdam is niet makkelijk af te lezen. En zou het aantal objecten nóg iets groter zijn, dan zou het niet meer duidelijk zijn bij welke plaats welke moskee hoort. Moskeeën zouden op de kaart over elkaar geplaatst moeten worden, of er zou voor een simpeler symbool (een rondje) gekozen moeten worden. De kaart wordt er niet aantrekkelijker op. Wat ook jammer is: de exacte positie van de moskee ''lijkt'' in beeld te zijn gebracht; echter, in feite staan ze allen veel dichter bij elkaar, dichter bij het centrum. De cartograaf dient hier een oplossing voor te vinden.

In plaats van de individuele objecten (moskeeën) kunnen de objecteobjecten geaggregeerd worden, zoals in de twee rechter figuren.

*De middelste figuur toont een kaart waarbij sprake is van '''geaggregeerde objecten'''. In één plaats staan één of meer objecten (moskeeën). Het aantal moskeeën is op de kaart middels een label weergegeven per plaats. Het symbool geeft visueel niet het (aantal) objecten (moskeeën) weer, maar plaatsen waar één of meer moskeeën voorkomen. Het plaatje oogt zeer aantrekkelijk. De labeling en het symbool (géén punt of vierkant, maar een moskee!) zijn creatief geplaatst. Er is echter één nadeel van dit figuur. Plaatsen met één moskee komen visueel net zo duidelijk naar voren als plaatsen met 4, 7 of 46 moskeeën. De werkelijke spreiding van het aantal moskeeën wordt daardoor niet duidelijk. Een dergelijke kaart kan dus ''niet'' (eerlijk) gebruikt worden om de spreiding van het verschijnsel in kaart te brengen. Slechts in het geval dat iemand bijvoorbeeld wil weten welke gemeentes überhaupt minimaal één moskee hebben, en waarvan het gemeentebestuur een brief moet ontvangen over nieuw beleid van omwonenden bij een moskee, is het relevant. Al had die persoon misschien nog wel meer aan een eenvoudig lijstje met gemeentes kunnen gebruikengehad! Zou de meest linker figuur dan toch het best haalbare zijn? Nee. Het is beter om de problemen bij de linker en middelste kaart te vermijden, door voor proportionele symbolen te kiezen; de rechter figuur...

*De rechter figuur toont een kaart waarbij de objecten nog steeds zijn geaggregeerd, maar het aantal individuele objecten zijn toch gevisualiseerd. Daardoor wordt nu wél een juist beeld verkregen van de spreiding. Ook al is de individuele locatie van de objecten (bijvoorbeeld van alle moskeeën in Amsterdam) niet bekend. De derde figuur is dus waarschijnlijk het beste. Het platteland staat 'visueel gezien' - maar ook in werkelijkheid, - helemaal niet zo vol met moskeeën. Misschien zou er nog wel gekozen kunnen worden om het aantal moskeeën (de labels) niet weer te geven, of direct in of naast de groene cirkels.<br />

[[Afbeelding:Leer meer.png|20px]] '''SAMENVATTING:''' Afhankelijk van de boodschap van de kaart, kunnen geaggregeerde (=tot één object of symbool samengevoegde) objecten vaker beter figuratief, met proportionele abstracte (geometrische) symbolen, in kaart gebracht worden. Dat is dus een [[Geo-visualisatie/Inleiding_Cartografie#Figuratieve_kaart|figuratieve kaart]]. Het is een oplossing om stippenkaarten die een te grote spreiding in de dichtheden hebben beter af te beelden. Afhankelijk van de wijze van representatie die de kaartmaker kiest, kunnen twee totaal verschillende kaarten ontstaan, die een totaal verschillend beeld van de spreiding van het object weergeven.

Het is belangrijk om het juiste verschijnsel te karteren bij een bepaald onderwerp. Gaat het in een artikel om de verspreiding van de islam in Nederland, dan lijkt het misschien logisch om de kaart van de moskeeën in het bovenstaande voorbeeld er bij te nemen. Bedenk echter wat je exact wil karteren. Het aantal moskeeën zegt niets over hoe groot die moskeeën zijn, hoe goed ze bezocht worden, en of er steden zijn waar de moslims nog niet naar een moskee gaan omdat ze hun geloof in kleinere groepen in (openbare) gebouwen beleiden.

Het kennen van het thema ''alléén'' (hier: de verspreiding van de islam) is niet voldoende. Bedenk dus wat exact geïllustreerd moet worden. Welke vragen dient de kaart te beantwoorden? Bedenk ook of het om wijken, gemeentes, coropCOROP-gebieden of provincies gaat. (datCOROP-gebieden zijn bij ekaarelkaar behorende gemeenten met min of meer dezelfde sociaal-economische kenmerken Het Centraal Bureau voor de Satistiek (CBS) ofhoudt provinciesveel gaatgegevens bij, maar doet dat niet altijd op gemeentelijk niveau, enkel op COROP-gebieden niveau). Vraag jezelf ook af, als de kaart eenmaal gereed is, wélke vragen die kaart weer oproept. In het voorbeeld van de moskeeën was één van de reacties: 'héHé, maar het aantal moskeeën zegt helemaal niets over of er 'op het platteland' wel of geen moslims zijn, maar de kaart ''lijkt'' dit wel te bevestigen'. Misschien is het dan zinvol de kaart te laten vergezellen met een tweede kaart (zie de twee figuren hieronder). Ze lijken over dezelfde spreiding te gaan, maar niets is minder waar. Misschien had de eerste kaart helemaal niet gemaakt hoeven te worden, en zegt de tweede kaart veel meer over de spreiding van de islam. En de tweede kaart suggereert niet dat het een locaal stedelijk of geconcentreerd verschijnsel is. Dat komt omdat de tweede kaart het percentage moslims per gebied (vlakken) laat zien. Feitelijk is dat correcter. Zouden deze percentages weer naar aantallen moslims worden omgezet. Dan zou het aantal moslims per coropgebied met proportionele symbolen (bijvoorbeeld staafdiagrammen) weergegeven kunnen worden. Dat geeft echter weer een heel ander soort beeld...