|
Publiceer je kaarten, bijvoorbeeld in PDF, vermeld dan voor welk gebruik het bedoeld is. Kan je zelf een PDF downloaden, let dan op in de begeleidende tekst, of vermeld op de kaart, voor welk doel het gebruikt dient te worden.
</div>
==Kleuren==
In Deel B is dit onderwerp al een aantal malen aan de orde gekomen; via de legenda hebben de symbolen al bepaalde kleuren meegekregen. Maar kleuren spelen ook bij de kaartopmaak een rol. Denk aan de kleuren van de kaartframes, labels, titels, enzovoort. Maar afhankelijk van de media waarmee de kaarten verspreid worden (drukwerk, printers of het scherm) is het van belang om kleuren goed te kiezen. Al deze onderwerpen komen in deel C aan de orde. Vandaar dat hieronder meer theoretische achtergrond over kleuren wordt gegeven.
Via je GIS-software of grafische tekenpakketten kan je elke kleur die je maar wilt kiezen.
Er zijn verschillende systemen om kleuren te selecteren (zie figuur):
[[Image:Kleurselectie.PNG|center|700px]]
Het is logisch dat er verschillende kleur(meng)systemen bestaan, omdat bij drukken en printen kleuren op een andere manier ontstaan dan op een scherm (zie ook het onderstaande figuur). De drie bovenstaande selectiemethoden worden hieronder toegelicht. Toch is het voor de nieuwschieriger lezer verstandig om bovenstaande drie selectiemethoden, en vooral de 'kleur-schuifjes' die er op zichtbaar zijn, in relatie met de genoemde percentages / getallen ernaast, eens heel goed te bekijken. Er is al heel veel uit af te leiden. Lees anders eerst de drie volgende paragrafen, en bekijk bovenstaande afbeelding dan nogmaals. Als het goed is begrijp je dan elk 'schuifje'.
===Het HSV-systeem===
HSV staat voor Hue (welke kleurtint (golflengte, of 'kleur uit de regenboog' wordt gebruikt), Saturation (de verzadiging van de kleurtint) en de Value (de mate van bijmenging van zwart). Met verzadiging wordt bedoeld hoeveel er van die kleurtint gebruikt wordt ten opzichte van het bijgemengde zwart. 100% verzadigd betekend de kleur zelf zonder bijmenging van zwart. 0 % verzadigd is zwart of grijs, en ziet er voor elke kleur dus hetzelfde uit; immers, er is 0% kleur toegevoegd.
Hieronder zie je ee voorbeeld van hoe de drie variabelen onafhankelijk van elkaar er uitzien wanneer deze variëren:
<br clear="all" />
{| class="prettytable"
|-
!
! grootheid
! voorbeeld-gradiënt
! bereik
|-
| H
| tint ('hue')
| bgcolor="lightgray" | [[Afbeelding:Gradient_h.jpg]]
| van blauw-violet naar groen
|-
| S
| verzadiging ('saturation')
| bgcolor="lightgray" | [[Afbeelding:Gradient_s.jpg]]
| van 0 naar 75% verzadiging
|-
| V
| intensiteit ('value')
| bgcolor="lightgray" | [[Afbeelding:Gradient_v.jpg]]
| van 0 naar 60% intensiteit
|}
<div style="background:#FFEFD5;">
[[Afbeelding:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''TIP:''' De intensiteit laten afnemen oftewel de kleur donkerder maken, gebeurt vaak bij [[Geo-visualisatie/Classificatie#Kleurenschema.27s|kleurenschema's]] waarbij de hoogste / donkerste klassen extra onderscheid behoeven. De kleur loopt dan van lichtroze naar 100% rood, waarna er in één of meer klassen doorboven zwart wordt toegevoegd.
</div>
{| style="text-align:center; margin:1em auto 1em 3em;"
! Kleur:
! [[Rood (kleur)|Rood]]
! [[oranje (kleur)|Oranje]]
! [[geel (kleur)|Geel]]
! [[Groen (kleur)|Groen]]
! [[Blauw]]
! [[indigo (kleur)|Indigo]]
! [[Violet]]
|-
|
| style="background-color:red; width:4em; color:white;"|'''R'''
| style="background-color:orange; width:4em; color:white;"|'''O'''
| style="background-color:yellow; width:4em; color:blue;" |'''G'''
| style="background-color:green; width:4em; color:white;"|'''G'''
| style="background-color:blue; width:4em; color:white;"|'''B'''
| style="background-color:indigo; width:4em; color:white;"|'''I'''
| style="background-color:violet; width:4em; color:white;"|'''V'''
|-
| Golflengte (nm):
| 690
| 610
| 580
| 530
| 470
| 430
| 400
|}
Er zijn uiteraard meer tussenliggende golflengten, maar hierboven zie je de meest basale golflengten en hun kleurnamen die de mensen daaraan hebben gegeven. Let op: in het besturingssysteem Windows van Microsofts wordt ook wel het HSB-systeem gebruikt, waarin de H weer voor Hue (tint) staat, de S weer voor Saturation (verzadiging), en de B voor Brightness. Dit is net weer een ander systeem dus.
[[Afbeelding:Synthese+.svg|200px|thumb|'''Het additief mengen van kleuren''' zoals bij beeldschermen; het RGB-systeem]]
[[Afbeelding:SubtractiveColorMixing.png|200px|thumb|'''Het subtractief mengen van kleuren''' zoals bij printen en drukken; het CYM(K)-systeem]]
Bovenstaande kleuren (golflengten) worden op een beeldscherm en op papier nagebootst door het combineren van kleuren. Dat kan omdat het menselijk oog die exacte golflengten toch niet zo nauwkeurig kan waarnemen. Bij een beeldscherm gebeurt dat met het additief mengen van kleuren, op papier gebeurt dat door het subtractief mengen van kleuren. In onderstaande twee paragrafen worden deze twee manieren van het nabootsen van kleuren uitgelegd.
===Het RGB-systeem===
'''Een beeldscherm''' werkt met de schermpixels waarbij Rood (R), Groen (G) en Blauw (B) per pixel niet, maximaal, of daar iets tussen in worden opgelicht. Geen oplichting van alle kleuren R, G en B toont een zwarte pixel. Maximale oplichting van alle kleuren R, G en B levert een witte pixel. Daartussen in verschijnen de kleuren. De waarde nul betekent geen oplichting, de waarde 255 betekent Maximale oplichting. Een RGB-waarde bestaat steeds uit drie opeenvolgende getallen. Een RGB-waarde van 255,0,0 is Rood. Een RGB-waarde van 0,255,0 is groen en een RGB waarde van 255,255,0 levert geel op. Op deze wijze zijn alle tussenliggende kleuren te definiëren. Dit worden ook wel 'ware' kleuren genoemd. Dit zijn: 256 x 256 x 256 = 16.777.216 kleuren. NB: het menselijk oog kan al die kleuren niet eens allemaal zuiver van elkaar onderscheiden. Dit systeem heet '''additieve kleurenmenging'''; bundels licht worden gecombineerd; hoe meer licht elke bundel geeft, hoe witter de kleur.
===Het CYMK-systeem===
'''Bij drukken en printen''' (rechts) worden de (druk)tinten Cyaan, Yellow (geel), Magenta en - indien nodig - Zwart gemengd. De K in CYM(K) staat voor blacK of Key. Cyaan is een groen/blauwe drukint, magenta een roze/rode drukinkt. Het is bij de druktechniek gebleken dat deze 3 kleuren, samen met zwart - bij de gangbare vierkleurenpersen - het beste alle kleuren kunnen opleveren. Elke (zeer kleine) plek op het papier krijgt van deze inktkleuren geen, weinig of veel inkt mee. Omdat het papier wit is - in tegenstelling tot het beeldscherm dat in principe zwart is! - betekent het dat wanneer er méér Cyaan, Yellow, Magenta en Zwart wordt toegevoegd, de kleur steeds donkerder uitvalt. Dit heet het '''subtractieve kleurmengsysteem''', omdat er van het witte licht dat het papier weerkaatst, steeds weer meer kleur onttrokken wordt.
Welke manier van het kleuren in stellen je ook gebruikt, de kleuren op het scherm wijken soms sterk af van die op een plotter of printer. Dat komt omdat plotters en printers - net zoals drukwerk - op een wit papier kleuren steeds toevoegen. Op je scherm komen die kleuren met een andere techniek tot stand. Ook een beamer werkt weer anders dan een scherm. Tot slot zijn alle monitoren weer verschillend, en dezelfde monitoren zijn weer verschillend ingesteld. Bij minder kwalitatieve platte beeldschermen is de hoek waaronder je naar het scherm kijkt vaak bepalend voor de kleur. Vooral zachtere kleuren komen op schermen totaal anders over dan op printers en plotters, en ook het uiteindelijke drukwerk zal weer anders zijn.
<div style="background:#FFDAB9;">
[[Afbeelding:Leer meer.png|20px]] '''SAMENVATTING:''' Het RGB-systeem en CYM(K)-systeem zijn verschillende kleurmengsystemen. Het RGB-systeem gaat uit van een additieve kleurmenging. Het start bij een zwarte kleur (zwart scherm). Hoe hoger de RGB-waarden (respectievelijk: Rood, groen en Blauw) hoe lichter de kleur. De maximale RGB waarden (255,255,255) leveren wit. Het CYM(K)-systeem daarentegen gaat uit van een subtratieve kleurenmenging. Het start bij een witte kleur (het witte papier). Hoe hoger de CYM(K)- waarden (respectievelijk Cyaan, Yellow (geel) Magenta en de B van blacK, zwart) hoe donkerder juist de kleur. Het HSV-systeem is geen kleurmengsysteem, maar is gebaseerd op één exacte kleurtint (Hue, oftewel een bepaalde golflengte 'kleur uit de regenboog'), waarna de Saturation de hoeveelheid van die tint bepaalt, en de Value de hoeveelheid bijmenging van zwart. De drie systemen zijn uitwisselbaar.
</div>
<div style="background:#FFEFD5;">
[[Afbeelding:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''TIP1:''' Test de in te stellen kleuren op het scherm altijd op (druk)papier als de output uiteindelijk niet het scherm is, maar ook op (druk)papier moet komen. Printers en plotters, zeker inktjetprinters, zijn vaak van een mindere en wisselende (!) kwaliteit. Voor professionele kaartenmakers zijn er manieren om je scherm te callibreren. Meestal zijn kleuren ook in je GIS- of tekenpakket te converteren van RGB naar CYM(K) naar HSV en weer terug. Lukt dit niet? Zie dan bijvoorbeeld [http://www.personal.psu.edu/cab38/ColorBrewer/ColorBrewer.html Colorbrewer op het Internet]. Hiermee kun je in een aantal stappen (die keurig worden uitgelegd) de ideale kleuren voor choropleten en chorochromatische kaarten bepalen. Nadat het 'ideale' kleurenpalet is bepaald en door jouw getest op een imaginaire kaart kan je deze voor je eigen kaart gebruiken. Maar ook zijn de 'RGB'- en 'CMYK' waarden in te stellen en af te lezen. Soms kunnen ook de kleurennamen worden gebruikt. Mocht je met PMS-kleuren te maken krijgen (Pantome Matching System; dit zijn kleurcodes uit de drukwereld), ook die zijn te converteren naar bijvoorbeeld RGB-waarden. Zie bijvoorbeeld [http://www.sandaleo.com/pantone.asp Van PMS naar RGB op het Internet]. Kleurwaarden van het ene systeem naar het andere converteren kan bijvoorbeeld met [http://www.seoconsultants.com/css/colors/conversion/?code=3965#table conversies op www.seoconsultants.com].
</div>
<div style="background:#FFEFD5;">
[[Afbeelding:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''TIP2:''' Niet altijd worden de RGB-waarden (maar ook die van de andere kleurmengsystemen) in getallen uitgedrukt van tussen de 0 en 255. Soms zie je getallen zoals bijvoorbeeld FFDAB9. Dat zijn de hexadecimale codes. Het eerte paar getallen (in dit voorbeeld FF) staat voor Rood, de tweede (DA) voor Groen en de derde (B9) voor Blauw. Deze zijn om te rekenen met een rekenmachine of handmatig. Zie bijvoorbeeld [http://nl.wikipedia.org/wiki/Hexadecimaal|Hexadecimaal op Wikipedia].
</div>
<div style="background:#FFEFD5;">
[[Afbeelding:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''TIP3:''' Meer over kleuren, en het converteren van het RGB- naar het CYM- en HSV-systeem met simpele formules staat op [http://nl.wikipedia.org/wiki/Kleur Kleur op Wikipedia].
</div>
===Webveilige kleuren===
[[Afbeelding:Websave kleurenpalet.PNG|right|thumb|150px|Alle 216 '''webveilige kleuren''']]
[[Afbeelding:Webveiligekleuren_het_effect_daarvan_op_R_is_255.PNG|right|thumb|350px|Het effect van het instellen van webveilige kleuren op een (rood) kleurenpallet]]
Dithering, is een voor cartografen, web-ontwerpers en -beheerders niet altijd plezierig effect. Kleuren op het scherm worden door dithering min of meer verminkt (zie later in deze module). Deze techniek kan bewust gebruikt worden bij het maken van (grafische / kaart) bestanden. Vaker gebeurt dit onbewust, namelijk wanneer er met (te) weinig (<256) kleuren wordt gewerkt. Tegenwoordig kunnen bijna alle schermen, servers en browsers véél meer kleuren aan: 'ware kleuren', zoals hierboven uitgelegd.
Toch zijn er een beperkt aantal (VGA) monitoren, servers of browsers die niet alle kleuren ondersteunen. Bedrijven die er véél waarde aan hechten dat hun websites goed worden weergegeven, kiezen daarom voor niet meer dan een aantal van 216 webveilige (Engels: websave) kleuren. Daardoor wordt voorkomen dat met dithering bepaalde tinten worden nagebootst door op een achtergrondkleur, regelmatig of onregelmatig, pixels met een bepaalde andere kleuren er door heen te zetten. Ook voor kaarten zou je dit probleem willen kunnen voorkomen. Overigens zal je dit probleem sporadisch voorkomen. Voor het geval je klachten krijgt; je weet bij deze de oplossingsrichting. Stelt je opdrachtgever de eis dat de kaart (op zijn site) bij elke PC/moinitor er perfect uit moet zien, kies dan gewoon vooraf voor webveilige kleuren.
In de figuur rechtsboven vind je het (beperkende) effect voor het kleurbereik van deze (vervelende) eis. Links zie je alle mogelijke kleuren met 100% rood. Dat wil zeggen Rood (R) = 255, en daarnaast kennen alle Groen (G) en Blauw (B) alle mogelijke waarden van 0 tot 255). In het rechter deel van de figuur zie je de web-veilige varianten daarvan.
Daaronder zie je een kleurenpallet met álle (216) web-veilige kleuren.
<div style="background:#FFDAB9;">
[[Afbeelding:Leer meer.png|20px]] '''SAMENVATTING:''' Kies alleen voor webveilige kleuren wanneer je opdrachtgever hier expliciet om vraagt én wanneer jou product op het web gezet gaat worden, of om vooraf mogelijke problemen te voorkomen. Bij grote effen vlakken met één bepaalde kleur kan dit effect voor lelijke plaatjes zorgen. Voor web-kaarten waar je toch maar enkele kleuren gebruikt is het voor jou waarschijnlijk weinig meer moeite om deze webveilige kleuren te gebruiken. Voor drukwerk-kaarten en alle andere gevallen kies je gewoon het maximum aantal kleuren dat het output format aan kan; meestal is dat ruim 16 miljoen kleuren!
</div>
<div style="background:#FFEFD5;">
[[Afbeelding:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''TIP:''' Meer info en de exacte kleuren (RGB-waarden en dergelijk) vind je onder andere op [http://en.wikipedia.org/wiki/Websafe Websafe kleuren op de Engelse Wikipedia] (onder Web-safe colors). Met 'het pipetje' in Microsoft Paint of andere teken-programma's kan je de RGB waarde ook uit het webveilige kleurenpallet van de figuur hierboven 'opsnuiven' / opmeten. Je leest dan de RGB waardes af en vervolgens gebruiken je die in je GIS om de kleuren in de legenda te definiëren. Doe je die conversie achteraf, dan ga ja je waarschijnlijk al direct last krijgen van 'dithering': lelijke puntjes komen te voorschijn op de (vlak) kleuren die niet met de juiste kleuren zijn gedefinieerd.
</div>
===Kleurgebruik en kleurassociaties===
{| class="editmode" cellpadding="0" cellspacing="0" style="float:{{#ifeq:{{{1|}}}|links|left;clear:left|right;clear:right}}; background:none; border:none; padding:0; margin:0;"
|-
| [[Image:Caucasus-ethnic en.svg|thumb|right|292px|'''Een etnische kaart van de Kaukasus''', toont een veelheid aan kleuren.]]
| [[Image:EritreaCampaign1941 map-en.svg|thumb|left|200px|'''Eritrea in de Tweede Wereldoorlog'''. Deze kaart is voor kleurblinden niet geschikt. De rode wegen hadden beter zwart kunnen zijn, omdat deze rode lijnen zich voornamelijk op een groene achtergrond bevinden.]]
|-
|}
[[Afbeelding:Ishihara 2.svg|thumb|Of jij als kaartenmaker, of jouw doelgroep, last heeft van kleurenblindheid is na te gaan met de Ishihara-test. Wat is het getal dat tussen de gekleurde stippen zit? Zie je het niet, dan ben je kleurenblind.]]
Bij het instellen van kleuren dient door de cartograaf uiteraard gelet te worden op:
:* onderscheidbaarheid t.o.v. andere klassen (zie [[Geo-visualisatie/Deel B: Geo-visualisatie|Deel B]])
:* onderscheidbaarheid t.o.v. andere kaartlagen (lijn- en puntsymbolen die over vlakkleuren vallen).
:* hoe de kleur over komt bij de doelgroep.
Voor wat betreft het eerste aspect. Er mogen nooit te veel kleuren (klassen) in een kaart staan. Zie de kaart van de Kaukasus. Deze zal (gelukkig) bedoeld zijn voor een specialistische doelgroep, die de tijd en interesse heeft om al deze kleuren te kunnen overzien. Gelukkig zijn de kleuren gegroepeerd (roze tinten horen bij elkaar, rode tinten horen bij elkaar). Maar het is géén overzichtelijke kaart. De kleurverschillen zijn onderling ook te zwak. Zelfs na langdurige bestudering blijft het een lastige kaart. De kaart is - om met de cartograaf Bertin - te spreken, niet een kaart om te zien, maar een leeskaart.
Voor wat betreft dat laatste aspect; kleurenblinden, maar ook ouderen, zien bepaalde kleurencombinaties niet goed. 8 % van de mensen ziet bepaalde kleuren niet goed, of is zelfs kleurenblind. Kleur wegen niet rood als deze over groene vlakken gaan. En kleur de ene soort wegen niet rood en de andere soort groen, om dezelfde reden. Heb je genoeg keuzemogelijkheden, varieer dan niet alleen in kleur, maar ook in lijndikte, lijnstijl, de lichtheid van de kleur, en gebruik eventueel labels bij de verschillend gekleurde wegen. Blauw en groen zijn slecht zichtbaar voor veel ouderen, maar kleurenblinden zien dit verschil vaak weer wel. Wanneer je op save wilt spelen, maak dan je eindproduct, de gekleurde kaart, eens zwart-wit. Is die dan nog goed te lezen, dan zal ook een kleurenblinde er geen probleem mee hebben. Hier een lijst met kleurencombinaties die voor de meesten wél goed onderscheidbaar zijn<ref>C.A. Brewer; ''Designing Better Maps'', ESRI-press Redlands California, 2005, pag.130</ref>:
:* rood met blauw of paars
:* blauw met oranje of bruin of grijs
:* paars met oranje of bruin
:* geel met paars of blauw of grijs
Veel kleuren stel je als vanzelf logisch en goed in. De zee wordt blauw, het land groen. Maar bij veel thematische kaarten kan er meer spelen. Hoe geef je verschillende percentages weer als het gaat om AIDS, droogte, islam, of landen waar wel of geen prostitutie wordt gedoogd of toegestaan?
Wat voor jou, of een westers publiek misschien een mooie, evenwichtig gekleurde kaart is, is voor een ander persoon, met een andere cultuur of andere voorkeuren misschien helemaal niet mooi. Wanneer je voor websites met een breed publiek, een multicultureel publiek, of specifiek voor een andere cultuur een kaart gaat maken, moet je rekening houden met hoe mensen bepaalde kleuren beleven. Dit noemt met kleurassociaties. Zeker wanneer je kaart over wellicht gevoelige onderwerpen gaat als de verspreiding van AIDS, het communisme, de islam. Wanneer je het percentage zwarten in de VS met de kleur zwart weergeeft wanneer dat boven de 80% van de bevolking uit komt, lijkt dat een leuke cartografische vondst. Immers, zwart is toch zwart? Nee. Zwart wordt ook met dood, negatief, misdaad en verderf geassocieerd. Hieronder een overzicht van met welke kleuren welke associatie kunnen hebben. De meeste associaties zijn westerse associaties. Daar waar dat niet het geval is, is dat aangegeven.
{| class="prettytable vatop"
!Kleur
!Cartografische (meestal topografische) conventies
!Mogelijke, westerse associaties
!Enkele niet westerse associaties
|-
|style="background:blue; color:white;"|'''Blauw'''
|zee, water, staal (mijnbouw), VN (Verenigde Naties), (zee-)diepte Afzettingen in de Jura (geologische periode), afzettingen uit het Siluur (lichtblauw), afzettingen door ijs, water of de Waddenzee
|waarheid, helderheid, waardigheid, macht, hemels, positieve getallen, Amerika (of het westen, de NATO, versus de rode, communistische wereld)
|
|-
|style="background:brown; color:white;"|'''Bruin'''
|(vruchtbare) grond, akkers, veenafzettingen, vervuild gebied, geomorfologische vormen zoals bergen, afzettingen uit het Devoon (geologische periode)
|mannelijkheid, stabiliteit, gewichtigheid, saaiheid, ouwbolligheid, naderend einde, herfst
|
|-
|style="background:green; color:white;"|'''Groen'''
|gras, vegetatie, bos, laagland, betreedbaar, te ontwikkelen gebied, mariene afzettingen, klei, afzettingen uit het Krijt (geologische periode), afzettingen uit het Ordovicium (geologische periode) blauwroen, afzettingen uit het Cambrium (geologische periode) donkergroen
|vruchtbaarheid, vrede, natuur, jeugdig, gratis toegankelijk, veilig gebied
|heilig (islam)
|-
|style="background:yellow; color:black;"|'''Geel'''
|goud, mijnbouw, droogte, savanne, woestijn, middelhoog (gebergte), (fijn) zand, strand, rivierafzettingen, afzettingen in het Tertiair (geologische periode)
|energie, vreugde
|
|-
|style="background:orange; color:white;"|'''Oranje'''
|bebouwing, toeristisch gebied, grof (zand), afzettingen uit het Perm (geologische periode), rivierafzettingen
|feest, niet altijd toegankelijk, oogst, vuur
|
|-
|style="background:red; color:white;"|'''Rood'''
|vulkanisch, bewoond, dichtbevolkt
|gevaarlijk, oorlog, warmte, onrust, revolutie, bloed, energie, beweging, verboden toegang, communistisch, belangrijk, negatieve getallen, actie
|
|-
|style="background:purple; color:white;"|'''Paars'''
|(hoog)veen gebied, (zware) industrie
|koninklijk, rijkdom, katholiek, gevaarlijk (kleur van de kruisvaarders), spiritueel
|prostitutie (islam)
|-
|style="background:violet; color:white;"|'''Roze/Violet'''
|industriegebied, (lichte) industrie / bedrijvenpark, (laag)veengebied, keileemafzettingen
|feminisme, homo's, gezag, rouw, tweeslachtigheid, geheim, conflict, labiliteit
|
|-
|style="background:white; color:black;"|'''Wit'''
|sneeuw, vergletsjerd, onbewoond, nog niet bebouwd gebied, gebied in aanleg, 'wel data bekend, maar de waarde is nul', verlichte gebieden
|licht, neutraal, zuiverheid, netheid, leegte, ongereptheid, ziekte
|rouw (Suriname / India), ongeluk (India)
|-
|style="background:gray; color:white;"|'''Grijs'''
|onbekend, onbepaalde (waarde), afzettingen uit het Carboon (geologische periode)
|saai, rustig, neutraal
|
|-
|style="background:black; color:white;"|'''Zwart'''
|niet verlichte gebieden, vulkanische as, lavastromen, steenkool (mijnbouw)
|dood, rebellie, duisternis, verderf, vernietiging, mysterieus, verbrand
|
|}
[[Image:WWII Southern Central Europe 1944-1945.png|thumb|right|370px|'''Centraal Europa in 1944-1945''']]
[[Image:NATO vs Warsaw (1949-1990)edit.png|thumb|right|370px|'''De NAVO en het Warshau-pact (1949-1990)'''. Bestaande tegenstellingen werden in die jaren cartografisch flink benadrukt / versterkt. "Het rode gevaar uit komt duidelijk uit het oosten!'. De vraag is of een dergelijke kaart anno nu nog juist zou overkomen...]]
Doe met deze tabel je voordeel. Een kaart voor een vakantiefolder zal eerder uit oranje dan grijs moeten bestaan, en een industriegebied is eerder bruin of paars dan wit of groen. Islamitische landen zijn eerder groen dan paars. Uiteraard is deze lijst nooit compleet, het zijn sechts gangbare, algemene voorbeelden. Blauw is misschien wel de meest neutrale, veilige kleur. Daarnaast blijkt dat vrouwen en mannen andere voorkeuren hebben. Kan er gekozen worden tussen rood en blauw? Mannen vinden rode tinten mooier waar vrouwen blauwe tinten willen zien. Kan er gekozen worden tussen oranje en geel? Mannen vinden oranje mooier, vrouwen willen dan gele tinten zien. Moet je choropleten maken voor kaartillustraties in typische mannen-bladen of vrouwen bladen, dan zou je hier misschien gebruik van kunnen maken.
Kijk ook eens naar de troepenbewegingskaart van Centraal Europa. De kleur van Duitsland is ongelukkig gekozen. Dit lijkt wel een zee! Polen, Tsjechoslowakije en Oostenrijk lijken daardoor aan zee te liggen. Daarnaast zijn treden alle achtergrond kleuren te veel op de voorgrond. Het onderwerp (de troepenbewegingen) moeten meer opvallen. De politieke achtergrondkaart had daardwerkelijk lichtere achtergrondkleuren (pasteltinten bijvoorbeeld) moeten hebben. Ook vallen de rode pijlen in Roemenië minder op dan in Tsjechoslowakije. Het gebrek aan dit cartografisch inzicht bij het samenstellen van deze kaart is erg jammer, te meer daar inhoudelijk de kaart met veel aandacht is samengesteld. De boodschap komt, ondanks de moeite die in de kaart is gestoken, echter minder goed aan.
Overigens, bij dergelijke chorochromatische kaarten als die van 'Centraal Europa in 1944-1945' en helemaal die van de 'Etnische kaart van de Kaukasus' is het van belang voor kleine oppervlakken afwijkende, opvallende, en/of verzadigde kleuren te kiezen. Zeker wanneer juist die kleine vlakken relatief belangrijk zijn. Een voorbeeld. De hoogste toppen van bergen zijn over het algemeen én belangrijk én komen per definitie minder vaak voor dan het omringende gebied er omheen. Het is dan ook logisch dat op hoogtekaarten, gebieden boven de 5000 meter dieprood (verzadigd rood) zijn, en gebieden van onder de 2000 meter, zachtere, groene tinten kennen. Bijkomend voordeel: de wegen en dorpen in de lagere gebieden, kunnen op die achtergrond goed worden weergegeven.
<div style="background:#FFDAB9;">
[[Afbeelding:Leer meer.png|20px]] '''SAMENVATTING:''' Kleuren voor zowel topografische als thematische kaarten kan je op een logische wijze uitkiezen. Heide wordt paars vanwege de paarse heideplantjes en water wordt blauw. Vaak zijn dit inmiddels ook conventies geworden. Het is onlogisch om hier van af te wijken. Kleuren brengen, gedeeltelijk afhankelijk van de cultuur, bij veel mensen onbewust of bewust ook uit zich zelf bepaalde gevoelsmatige associaties met zich mee. De meeste zijn algemeen bekend zoals groen is goed en rood is fout, druk bevolkt of communistisch. Houd hier rekening mee bij het uitkiezen van de kleuren.
</div>
<div style="background:#FFEFD5;">
[[Afbeelding:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''TIP:''' Gebruik bovenstaande tabel bij de kleurkeuzes.
</div>
==Literatuur==
| 