Geo-visualisatie/Inleiding GIS: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k 2e bron toegevoegd |
Voorbeelden GIS-toepassingen (generiek) toegevoegd |
||
Regel 123:
Dit zijn voorbeelden van een aantal zeer gangbare functionaliteiten van GIS-software. De werkelijke mogelijkheden zijn véél groter. GIS als software bestaat als sinds de 80-er jaren. De ontwikkelingen zijn met name sinds 1990 zeer hard gegaan, en zijn betaalbaar geworden. Op het gebied van beheer, 3D-visualisatie, geo-statistiek, geo-coderen, cartografie, geo-processing, netwerk-analyses zijn de functionaliteiten zeer breed en specialistisch te noemen.
GIS-toepassingen zijn onder meer te vinden in / bij:
GIS-toepassingen zijn onder meer te vinden in / bij:[[Image:Kaart_als_model_van_de_werkelijkheid.JPG|thumb|right|300px|Geo-informatie is als een pop of een modelauto; het is niet de werkelijkheid, maar geeft modelmatig weer hoe over de objecten nagedacht wordt, of nagedacht dient te worden. Zo'n model lijkt een beperking, maar kan ons ontzettend goed helpen om dát te zien waar het om gaat, en niet meer.]]▼
[[Image:Kosmo.JPG|thumb|right|300px|Dit voorbeeld laat goed zien hoe met een '''GIS''' verschillende kaartlagen op elkaar worden geprojecteerd, waardoor deze relateerbaar zijn, zowel visueel als rekenkundig. Meerdere soorten data (vectordata van de hoogtelijnen, een luchtfoto, punten en kadastrale percelen) liggen op elkaar. Het GIS toont op deze wijze een kaart een één op één afspiegeling van het GIS- (data-) model. ]]▼
:* marketing en verzekering; zie bijvoorbeeld [http://www.mappinganalytics.com/gallery.html markt-potentie-kaarten-VS] en [http://www.geo-info.nl/site/Components/FileCP/Download.aspx?id=8451a17e-ffb1-4b01-abf7-6780928c0bd5 Geomarketing in het Openbaar Vervoer in Limburg].▼
{| class="prettytable"
|-
| Economie / commercie
▲
|-
| Beheer / overheid
| '''incidentmanagement''', '''risicomanagement''' en '''risicokartering''', '''objectbeheer''', '''vastgoed''' (gemeentelijke Vastgoed Informatie Systemen of V.I.S.), '''kadastrale systemen''', tot voor kort ook wel Land Informatie Systemen (L.I.S.) genoemd, '''schouwen''' (periodiek inspecteren van objecten, al of niet met Mobiele technieken; '''Location Based Services''' of L.B.S.)), '''Openbare Orde en Veiligheid''' (O.O.V.-sector), voor het in kaart brengen van criminaliteit / onderzoek en mobiele toepassingen voor de 'agent op straat', '''publieksvoorlichting''', (openbare) '''nuts-sector''', '''landschaps-''' en '''natuurbeheer''', '''bosbouw'''.
|-
| Medisch / Sociaal-geografisch
| '''archeologie''', '''vervoersstromen''', '''congestieonderzoek''', '''toegankelijkheidsonderzoek''' (denk aan nabijheid van parken, scholen en ander voorzieningen vanuit bepaalde (achterstands) wijken, '''arbeidsparticipatie''', '''medisch onderzoek''', denk aan geografische spreiding van ziekten zoals, zie onder andere [http://www.rivm.nl/vtv/object_document/o4235n21143.html Nationale Atlas Volksgezondheid] en specifiek [http://www.rivm.nl/vtv/object_document/o4235n21143.html Rode Hond], optimalisatie van locatie van ziekenhuizen, ambulanceposten.
|-
| Milieu / Fysisch-geografisch / <br />wetenschappelijk onderzoek
| '''geomorfologie''', '''hydrografie''', '''meteorologie''', '''(landschaps)ecologie''', '''bodemkundig onderzoek''', zie [[Geo-visualisatie/Vervolg_GIS#Case_1:_De_erosiegevoeligheidskaart.3B_GIS_als_voorspeller|erosiegevoeligheidskarteringen]]
|-
| Inwinningstechnieken / ontwerp
| '''inwinning geo-informatie''', zie onder andere [[Geo-visualisatie/Inleiding_GIS#Eigenschappen_van_geo-informatie|remote sensing]], '''ontwerp''' (inclusief (schaduw-) effect op omgeving van bijvoorbeeld hoge gebouwen), '''milieu-effect rapportages''' (MER-studies), '''zichtlijnanalyses''' bij grootschalige projecten / hoogbouw, Virtual Reality (zie [[Geo-visualisatie/Inleiding_Cartografie#Virtual_Reality_als_cartografische_toepassing|VR]]), '''effectstudies''' van bijvoorbeeld stuwdammen; waar ontstaan stuwmeren, wat loopt onder als de dam 5 meter hoger wordt?
|}
'''''
'''''NB2:''' Dit handboek richt zich met name op het (goed) visualiseren van geo-informatie. Analyses en (beheer)toepassingen zijn vaak én zeer specifiek, én worden als mogelijkheden vaak al in de GIS (software) boeken uitgebreid uitgelegd. Daarnaast zijn die functionaliteiten per GIS-pakket zeer verschillend en worden ze verschillend genoemd.'' ==Wat is een GIS-model?==
▲
▲[[Image:Kosmo.JPG|thumb|right|300px|Dit voorbeeld laat goed zien hoe met een '''GIS''' verschillende kaartlagen op elkaar worden geprojecteerd, waardoor deze relateerbaar zijn, zowel visueel als rekenkundig. Meerdere soorten data (vectordata van de hoogtelijnen, een luchtfoto, punten en kadastrale percelen) liggen op elkaar. Het GIS toont op deze wijze een kaart een één op één afspiegeling van het GIS- (data-) model. ]][[Image:gismodelvoorbeeldtotstandkoming.PNG|thumb|right|400px|Kartering van een smal Oostenrijks dal met te veel wegverkeer door het dorp.]]
[[Afbeelding:Raster-vs-vector-bestand.PNG|thumb|right|450px|Steeds verder inzoomen (van links naar rechts) op twee soorten geo-informatie rasterdata (bovenste rij) en vectordata. Te zien is dat door de eigenschappen en de per definitie beperkte nauwkeurigheid, er beperkingen zitten aan hoe geo-informatie kan worden gebruikt.]]▼
Voordat er een kaart gemaakt kan worden heb je - zoals eerder opgemerkt - een GIS-model nodig. Simpel gezegd is een GIS-model een verzameling (kaart)gegevens, verkregen uit metingen of berekeningen, meestal van een beperkt gebied; geo-informatie.
Regel 141 ⟶ 158:
Hierboven werd al een voorbeeld genoemd waarbij een nieuwe supermarktlocatie moest worden bepaald met een GIS. Gezien de input - er werd over vijf soorten informatielagen gesproken - was er in die 'case' al een (sociaal-economisch) GIS-model bekend. GIS-modellen kennen blijkbaar niet alleen een ruimtelijke component (jouw input) maar ook een vakinhoudelijke kant.
Kijk eens naar het figuur met de foto van een Oostenrijks dal. Hier is de plaats van een GIS-model te zien bij de totstandkoming van een GIS-opdracht. De GIS-opdracht was simpel; laat zien waar de mogelijkheden zijn om een weg aan te leggen om het dorp heen, gezien alle daar geldende beperkingen. Met de nodige vakkennis (het brein rechtsboven) van een planoloog of fysisch geograaf worden de benodigde informatielagen in stelling gebracht. Zoals maximaal mogelijke hellingshoeken, belemmerende regelgeving, bebouwing, enzovoort. Merk op dat al deze input (informatielagen) een ruimtelijke component hebben. Zelfs regelgeving is in een informatielaag weer te geven.
Tezamen vormen deze informatielagen het belangrijkste deel van het GIS-model. Het GIS-model wordt gebruikt als een modelmatige representatie van de werkelijkheid, op basis van hoe tegen de werkelijkheid aan wordt gekeken. Dat is dus een model met een bepaald (en beperkt) doel. De output / de kaarten die ermee gemaakt kunnen worden zijn dus ook per definitie beperkt. Merk op dat het GIS-model in de figuur niet alleen uit kaarten bestaat, maar ook uit (de mogelijkheid tot) berekeningen. In de output is namelijk ook het begrip steilheid nodig; deze wordt in het model berekend. De steilheid is door een GIS vanuit de informatielaag 'hoogte' op elk punt berekend. Dit was nodig om te kijken waar de steilheid niet te groot zou zijn. Soms lees je dat het ontwerpen van een GIS-model (of de fysieke database ervan, of het verzamelen van een set data nodig voor een kaart) hetzelfde is als het zoeken naar de beste representatie van de werkelijkheid buiten. Eigenlijk is dat zéér fout. Omwille van kostenefficiency én om moeite te besparen ga je namelijk vooral niet 'alles wat je buiten ziet' in kaart brengen. Je zult nét zo nauwkeurig data willen inwinnen, of die data aanschaffen, die nét nog voldoende is voor het beantwoorden van je vraag. Wat wél bedoeld wordt, is dat de werkelijkheid buiten - voorzover die nodig is voor het beantwoorden van vragen - zo goed mogelijk beschreven moet worden.
Regel 157 ⟶ 176:
==Objectsoorten en opslag van geo-informatie==
▲[[Afbeelding:Raster-vs-vector-bestand.PNG|thumb|right|450px|Steeds verder inzoomen (van links naar rechts) op twee soorten geo-informatie rasterdata (bovenste rij) en vectordata. Te zien is dat door de eigenschappen en de per definitie beperkte nauwkeurigheid, er beperkingen zitten aan hoe geo-informatie kan worden gebruikt.]]
Geo-informatie beschrijft de werkelijkheid door een beschrijving er van in drie objectsoorten:
| |||