Sterrenkunde van de Lokale Groep/06

Iets anders als toegift: eerste beelden James Webb ruimteteleskoop juli 2022

De onderstaande foto is niet van de Lokale Groep!, maar van Melkwegstelsels veel verder weg.
Wat valt op?

1. felle voorgrondsterren die door een achthoekig diafragma gefotografeerd zijn,
2. veel verre witte en bruine melkwegstelsels, en
3. bruine boogjes als gevolg van een zwaartekrachtlens. Zware massa's tussen ons en een verre bruine lichtbron buigen en vervormen het lichtbeeld.

James Webb Telescope First Deep Field. Jul 12, 2022. Galaxy cluster SMACS 0723 zoals na 4,6 miljard jaar, 12,5 uur waarnemingen. In sterrenbeeld Vliegende Vis (Volans), Zuidelijk Halfrond.

De onderstaande foto is in zekere zin wel van de Lokale Groep, want het object zit in onze eigen Melkweg....
Een ontplofte ster spoot materiaal ongeveer als twee tegengestelde toeters (kegels) naar ons toe, en van ons af.
We kijken precies in een van de doorzichtige toeters.

Southern Ring Nebula NGC 3132, gefotografeerd in het nabije infrarood (links) en rechts in het middeninfrarood met dubbelster in het hart.

Hubble Ultra-Deep Field 2003-2004

De onderstaande foto is weer niet van de Lokale Groep, maar van Melkwegstelsels veel verder weg.
Met de Hubble Ruimtetelscoop werd langdurig gekeken naar een klein gebied van ongeveer een twintigste graad aan de hemel, vergelijkbaar met een tiende van de diameter van de Maan. Het gebied ligt in het sterrenbeeld Oven aan de zuidelijke hemel (te zien vanaf het Zuidelijk Halfrond). Verschillende waarnemingen werden samengenomen en gaven dit soort beelden:

Hubble Deep Field, 2003-2004. Vele melkwegstelsels 13 miljard lichtjaar ver weg, kort na Oerknal.

Als je in het heelal maar lang en precies genoeg kijkt, vind je overal melkwegstelsels.

Bronnen

Boeken

• (Engels) Binney, James, en Merryfield, Michael, Galactic astronomy. Princeton University Press, Princeton (1998). ISBN: 0-691-02565-7.
• (Engels) Binney, James, en Tremaine, Scott, Galactic dynamics. Princeton University Press, Princeton (2008, second edition). ISBN: 978-0-691-13027-9.
• (Engels) Sparke, Linda S., en Gallagher III, John S., Galaxies in the universe: an introduction. Cambridge University Press, Cambridge (2007 second edition). ISBN: 978-0-521-85593-8.

Internet

• websites van de Europese Zuidelijke Sterrewacht (ESO) https://www.eso.org/public/?lang en de Amerikaanse NASA https://www.nasa.gov/.
• desbetreffende artikelen op de Nederlands- en Engelstalige Wikipedia's en de daar vermelde bronnen. Afbeeldingen in de beeldbank Wikimedia Commons.