Wikijunior:Aardrijkskunde/Wind

Inleiding

Een orkaan is enorm vernietigend.

Wind is bewegende lucht. De beweging is het gevolg van een luchtdrukverschil op aarde. (lees daarover in het hoofdstuk lucht) De windrichting en de windkracht veranderen de hele tijd. Soms waait de wind zo hard, dat er dingen worden verwoest. Bomen worden uit de grond gerukt en de daken vliegen van de huizen. Als het zo hard waait, noem je dat een orkaan. Gelukkig hebben wij die in Nederland en België nooit. Maar soms is er wel eens een hele harde storm dat bomen omwaaien.

Schaal van Beaufort

De windkracht wordt met een nummer weergegeven. Dat noem je een Beaufortnummer. Het nummer geeft aan hoe sterk de wind is. Bij elk nummer hoort ook een naam. Bijvoorbeeld 9 Beaufort is een storm.

kracht	benaming KNMI	benaming zeevaart	gemiddelde snelheid over 10 minuten (km/h)	uitwerking boven land en bij mens	uitwerking boven zee
0	stil	windstil	0-1	rook stijgt recht of bijna recht omhoog	spiegelglad
1	zwak	flauw en stil	1-5	windrichting goed af te leiden uit rookpluimen	kleine golfjes, geschubd oppervlak
2	zwak	flauwe koelte	6-11	wind voelbaar in gezicht, weerhanen tonen nu juiste richting, blad ritselt	kleine, korte golven
3	matig	lichte koelte	12-19	opwaaiend stof, vlaggen wapperen, spinnen lopen niet meer	kleine golven, breken, schuimkopjes
4	matig	matige koelte	20-28	papier waait op, haar raakt verward, geen last van muggen meer	golven iets langer, veel schuimkoppen
5	vrij krachtig	frisse bries	29-38	bladeren van bomen ruisen, gekuifde golven op meren en kanalen, vuilcontainers waaien om	matige golven, overal schuimkoppen, af en toe opwaaiend schuim
6	krachtig	stijve bries	39-49	problemen met paraplu's en hoeden waaien af	grotere golven, schuimplekken, vrij veel opwaaiend schuim
7	hard	harde wind	50-61	het is lastig tegen de wind in te lopen of te fietsen	golven worden hoger, beginnende schuimstrepen
8	stormachtig		62-74	twijgen breken van bomen, voortbewegen zeer moeilijk	matig hoge golven, schuimstrepen
9	storm		75-88	schoorsteenkappen en dakpannen waaien weg, kinderen waaien om, takken breken af, alleen zwaluwen en eenden vliegen nog	hoge golven, rollers, zicht wordt slechter door schuimvlagen
10	zware storm		89-102	grote schade aan gebouwen, volwassenen waaien om, bomen raken ontworteld, vogels blijven aan de grond	zeer hoge golven, zee wordt wit van het schuim, overslaande rollers, verminderd zicht
11	zeer zware storm		103-117	grote schade aan bossen	extreem hoge golven, zee geheel bedekt met schuim, sterk verminderd zicht
12	orkaan		>117	verwoestingen	lucht is vol met verwaaid water en schuim, zee volkomen wit, vrijwel geen zicht meer

Windmolens

Oude molens

"De Zwaan" in Ouddorp.

Molens werken op wind. In Nederland staan heel veel oude molens, en in Vlaanderen ook wel een aantal. Er zijn bijvoorbeeld molens waarmee water wordt weggepompt. Verder zijn er nog molens die gebruikt werden om graan te malen of hout te zagen.

Een windmolen werkt zo:
Allereerst vangen wieken de wind op. De wieken zitten vast aan het bovenste draaipunt van de molen. Dat wordt een as genoemd. Om deze as is het bovenwiel aangebracht. Die draait met de as mee en overbrengt de beweging van de koningspil. Dat is een lange, verticale balk die bij een kolenmolen de maalstenen aandrijft en bij een poldermolen het scheprad of de vijzel. Zo wordt het water opgepompt.

Er zijn ook watermolens, vooral in België, maar daar hebben we het nu niet over. Watermolens worden behandeld in het hoofdstuk over energie.

Moderne windmolens

Er zijn ook witte, hoge molens. Er komen er steeds meer van. Zo’n molen noem je een windturbine. Die worden gebruikt om elektriciteit op te wekken. De wind laat de wieken draaien. Doordat de wieken draaien, gaat er ook een as draaien. Die staat dan weer in verbinding met een dynamo, net zoals op je fiets, die elektriciteit maakt. Voor meer informatie over dynamo's, die met een moeilijk woord generatoren worden genoemd, lees het hoofdstuk over elektriciteit.

Jouw eigen molen

Zelf kun je ook een molen maken.

Proef: Jouw eigen molen
Benodigdheden: papiertje van 10 bij 10 cm, schaar, naald, strootje Vouw een papier van 10 bij 10 centimeter tweemaal in tweeën, knip de vouwen tot op vijf centimeter van het midden. (NIET TOT HET EINDE!) Pak een hoek, hou hem naar het midden, bewegend in een met de klok meegaande richting. Hou het bij je vinger en doe het vier keer. Steek een naald door het midden van het molentje. Vervolgens steek je hem op een strootje. Klaar!
Wat heb ik geleerd: