Gedichten uit de wereldliteratuur/Do not go gentle into that good night

Do not go gentle into that good night is een gedicht van de Welshe dichter Dylan Thomas (1914–1953). Deze villanelle is Dylan Thomas' bekendste gedicht. Omdat hij het zoals gewoonlijk geen titel gaf, kreeg het de eerste versregel als titel. De spreker in dit gedicht stelt dat oude mensen aan het einde van hun leven de dood zo sterk mogelijk moeten weerstaan. Ze zouden deze wereld schoppend en schreeuwend moeten verlaten, woedend om het feit dat ze moeten sterven. Aan het eind van het gedicht ontdekken we als lezer dat de spreker emotioneel sterk betrokken is bij deze kwestie: zijn eigen vader ligt op sterven.

Het gedicht

Do not go gentle into that good night

Do not go gentle into that good night,

Old age should burn and rave at close of day;

Rage, rage against the dying of the light.

Though wise men at their end know dark is right,

Because their words had forked no lightning they

Do not go gentle into that good night.

Good men, the last wave by, crying how bright

Their frail deeds might have danced in a green bay,

Rage, rage against the dying of the light.

Wild men who caught and sang the sun in flight,

And learn, too late, they grieved it on its way,

Do not go gentle into that good night.

Grave men, near death, who see with blinding sight

Blind eyes could blaze like meteors and be gay,

Rage, rage against the dying of the light.

And you, my father, there on the sad height,

Curse, bless, me now with your fierce tears, I pray.

Do not go gentle into that good night.

Rage, rage against the dying of the light.

Bespreking

• De eerste versregel is ook de titel van het gedicht "Do not go gentle into that good night". Ga niet zomaar gewillig de goede nacht in. Welke nacht? Het wordt al snel duidelijk in de twee volgende regels dat de nacht een metafoor is voor de dood:
• "Old age should burn and rave at close of day". Als je oud bent en het eind van je dag (je leven) nadert, dan zou je de dood laaiend van woede moeten bestrijden. "Rage, rage against the dying of the light." Verzet je met alle macht tegen het sterven van het (levens)licht. De toon van de spreker is woedend en gefrustreerd (zelfs een tikje krankzinnig...) omdat zoiets mogelijk is.
• "Though wise men at their end know dark is right". Oude mannen zijn op het einde van hun leven weliswaar wijs genoeg om te beseffen dat het niet anders kan (dan die nacht in te gaan). Verstandige mensen realiseren zich dat de dood - de reis naar de duisternis - onvermijdelijk en passend is.
• "Because their words had forked no lightning they / Do not go gentle into that good night." Mogelijk verwijst dit naar het besef dat hun leven (nog) niet veel verschil heeft gemaakt (hun woorden hebben de bliksem niet gespleten), en daarom verzetten ze zich nu (wat ze van het leven verwacht hadden is nog niet vervuld).
• "Good men, the last wave by, crying how bright / Their frail deeds might have danced in a green bay,/" Zij wenen, als de laatste golf en de laatste kans om iets te betekenen voorbij is. Ze hebben hun stempel niet op de wereld kunnen drukken, en dat maakt hen woedend. De 'golf' betekent mogelijk ook de generatie van jonge mannen die nu oud zijn geworden en vanuit de levenbrengende zee dood aanspoelen op het strand. De groene baai verwijst mogelijk naar wat ze nog hadden kunnen bereiken als hun leven hun niet was ontnomen.
• "Rage, rage against the dying of the light" sluit, met varianten, als een soort bezwering elke strofe af.

Vertaling

Een bijzonder mooie vertaling, een Open Podium-inzending voor het vertaalproject van Hernehim, is die van Arie van der Krogt:

Verdwijn niet zomaar in de zoete nacht

Verdwijn niet zomaar in de zoete nacht,

Licht op en vlam wanneer je ouder wordt;

Vecht, vecht, omdat het licht niet sterven mag.

De wijze, voor wie straks het duister wacht,

Omdat geen licht meer bliksemt uit zijn woord,

Verdwijnt niet zomaar in de zoete nacht.

De goede man, die aanspoelt en die dacht:

Hier in de baai dansen mijn deugden voort,

Vecht, vecht, omdat het licht niet sterven mag.

De wilde, die met zang de zon aanbad,

En te laat zag, dat dat zijn baan verstoort,

Verdwijnt niet zomaar in de zoete nacht.

De dappere, haast dood, die blind nog zag

Met ogen stralend als een meteoor,

Vecht, vecht, omdat het licht niet sterven mag.

En u, mijn vader, door mij zo geacht,

Vloek, zegen mij met tranen, maar vecht door.

Verdwijn niet zomaar in de zoete nacht.

Vecht, vecht, omdat het licht niet sterven mag.

Beluisteren

• Dylan Thomas draagt Do not go gentle into that good night voor (youtube)