Wikibooks

Manifest van de angst/Bijlagen

< Manifest van de angst

Encyclopedische vragen bewerken

Deze vragen betreffen de hyperlinks in dit document. Over die personen, gebeurtenissen, definities of jaartallen wordt de student verondersteld een korte, bondige omschrijving te geven (wie, wat, wanneer, waar...).

A

A good darkie, A Scanner Darkly, abattoir, abortus, absolutisme, achillespees, achttiende eeuw, Adam Smith, aflaat, agrarische samenleving, Albert Speer, Alexis Hody, antrofobie, amendementen, Ancien regime, André Breton, antiglobalisme, antipode, arbeidersklasse, Argus Panoptes, armenhuis, armenwet (voor de uitleg zie de voetnoot in deze tekst), Arthur Japin, attitude, Auschwitz (concentratiekamp).

B

Bachelor in de Maatschappelijke Veiligheid, Banksy, Barbara Tuchman, Berlijnse muur, Bill of Rights, Blade Runner, boekdrukkunst, Bram Stoker, broeikaseffect, Browning, burgerlijk geweten, burgerlijke ongehoorzaamheid.

C

Caritas, Carl Friedrich Gauss, catastrofe, Charles Darwin, Charles Manson, Chiapas, Christian Dotremont, clochard, Cobrabeweging, Collectieve rituelen, Completen Concilie van Mâcon, conformisme, conquistadores, Constant, contraceptie, contrareformatie, controle- en informatiesamenleving, Copernicus, criminologie, cyborg.

D

Daniel Goldhagen, dansen op de vulkaan, David Van Reybrouck, decadenten, decaloog, decauvillespoor, delinquent, democide, demoniseren, demografische transitie dialectiek, dieetvariatie, disciplineren, domesticatie, Donald Fagen, Donna Haraway, Dracula, Duits Zuid West-Afrika, dystopia, De shockdoctrine. De opkomst van rampenkapitalisme, De stad der blinden, De waanzinnige veertiende eeuw.

E

écriture automatique, Eduard Bohlen, een meesterlijk roofdier, electorale berekening, elektrisch licht, emancipatie, Emile Zola, Engelse Burgeroorlog, Eric Hobsbawm, Erwin Mortier, Essay over het Principe van Bevolking, Europeanisering, Expertisecentrum Maatschappelijke Veiligheid.

F

fauna en flora, feodaliteit, Fernand Braudel, Filippo Tommaso Marinetti flexibele staat, Focale oplossing, Francis Bacon, Francisco Goya, Frankenstein, Frans-Duitse oorlog, Franse Revolutie, Friedrich Engels, Friedrich Nietzsche, futurisme.

G

Galileo Galilei, gated community, Gausscurve, Gavrilo Princip, Geert Mak, gekke koeienziekte, genetische manipulatie, genocide, Georges Bataille, Germinal, geschiedenisles, geschiedenisonderdrukking, geweldsmonopolie, gewoonterecht, Gilles Deleuze, Giorgio Vasari, globaliserende crisis, godsdiensttroebelen, golfoorlogen, governance-trough-fear, gratierecht, grondwet.

H

H.G. Wells, Hans Achterhuis, Hans Boutelier, hecatombe, heksenvervolging, Hendrik Institoris, Herfsttij der middeleeuwen, Het Communistisch Manifest, hiërarchie, hippiecultuur, historicus, historisch besef, Hobbesiaanse oorlog, Holenbeer, holocaust, Huldrych Zwingli.

I

Ideologie; In Europa, In Europa, industriële samenleving, interdependentie, interdependentiegebied.

J

Jacob Sprenger, jager-verzamelaar, Jeremy Bentham, Johan Huizinga, Johannes Calvijn, John Boyd Dunlop, Joost de Damhoudere, José Saramago, Jules Verne en de jaartallen: 313, 476, 732, 800, 1092, 1302, 1492, 1517, 1666, 1688, 1776, 1789, 1791, 1848, 1914, 1969, 1989.

K

Kalender, kapitalisme, kapstoksamenleving, Karel de Grote, Karl Marx, Katrina (orkaan), Kepler, keramiek, ketter, klimaatverandering, Korea, koude oorlog, kunstmatige intelligentie.

L

L.F. Céline, l’amour fou, laatmoderne risicomaatschappij, l'art pour l'art, leger, lijfstraf, Lodewijk XVI, Lof_(plechtigheid), Lothar von Trotha, Luis Bunuel, lustrum.

M

Maarten Luther, macroniveau, Mafarka le futuriste, Manifeste du Surrealisme, Malleus Maleficarum, Malthusiaanse spanning, Mammoet, Man Ray, manifest, Manifeste du futurisme, Manuel Castells, Marie Antoinette, Marshall McLuhan, Martha van Wetteren, Mary Shelley, Max Weber, mediëvist, medioker, meegaandheid, Menno Simons, menslievende verenigingen, Metten (gebed), Mezo, Michel Foucault, Micro, middeleeuwen, Milan Kundera, mimetisch geweld, Minority Report, miranda warning, Mona Lisa, morele paniek, Mr. Hyde.

N

Nabijheid, nachtwakersstaat, Namibië, Naomi Klein, national guard, nationalisme, natuurlijke toestand, negentiende eeuw, neo-liberalisme, neolithische revolutie, non-conformisme, normaliseren.

O

Offerande, ongeschiktheid, ontdekkingsreizen, onttovering (Weber), oogstfeest , opium van het volk, Otto von Bismarck.

P

P. Hofstede de Groot, paasfeest, paleolithicum, panopticum, panoptische macht, paradigma, paradox, Passendale (slag om), paternoster, Pearl Harbor, phantom risks, Philip K. Dick, Philips Wielant, Picasso’s ‘Guernica’, Pieter Paul Rubens, polarisering, politie, politiehervorming (1998), populisme, postmoderniteit, prepressie en zelfveillance, preventie, priester, priesterbestuur, Prometheus, psychologie.

R

Rasphuis (1596), rationalisme, reconquista, reformatie, renaissance, René Girard, Rene Magritte, repressie, responsabilisering, retoriek, revolutiejaar, rhizomatisch, risicoreductie, robotica, Roman Polański,Romeinse rijk, Rosa Luxemburg,

S

Sabbat, Salvador Dali, Samuel Butler, scheiding der machten, sciencefiction, Sebastian Haffner, sedentair, sekte, Sharon Tate, Sigmund Freud, Slag bij Poitiers, slavernij, Sociaal-Agogisch Werk, sociaal-religieus gedrag, socialiseren, sociologie, soevereine staat, Somme (slag om), sousveillance, Spaanse Armada, Spaanse burgeroorlog, spionage, staatsrecht, staatsveiligheid, Statistics of Democide, statistiek, stemrecht, stigmatiseren, strafrechtelijke inbreuk, subcomandante Marcos, surplus, surrealisme, surveillance, synoptische surveillance.

T

Tachtigjarige oorlog (1568-1648), technofobie, terrorist, textielvariatie, The battle of Seattle, the Great Fire, The Matrix, Thomas Hobbes, Thomas Mann, Thomas Robert Malthus, Thomas-theorema, tienden, tiran, tolerantiesdrempel, Total Recall, Transsylvanië, tweede wereldoorlog, twintigste eeuw.

U

Ulrich Beck.

V

V2-terreur, van Leeuwenhoek, vasten, veiligheids- en samenlevingscontracten met steden en gemeenten (1992), veiligheidsdebat, Verdun (slag om), Vere Gordon Childe, Verlichting (stroming), Versailles (paleis), verzorgingsstaat, vespers, Victor Hugo, Vietnam, Vikingen, Vlaams Blok, volksverhuizingen, voorzorg, vreemdelingenhaat, vroegsignalering, vuurdomesticatie.

W

Walter Benjamin, Weberiaanse machtspiramide, wilde granen, William Gibson, Wittenberg, Wolfgang Amadeus Mozart, Woody Allen.

Z

Zelfbedwang, zelfveillance of zelfcontrole, Zeus, zestiende eeuw, zeventiende eeuw, zinloos geweld, zoutarme dieet, zuiverheid, zwarte zondag (november 1991).

Afbeeldingsvragen bewerken

Betoogvragen bewerken

Betoogvragen zijn kennisvragen die peilen naar samenhangende delen, waarbij de student een 'verhaal' kan vertellen, met een begin, een midden en een conclusie.

  1. De tekst 'Het manifest van de angst' kwam tot stand naar aanleiding van een verjaardagsfeest. Wie schreef de tekst, hoe is de tekst ingedeeld en wat willen de auteurs aantonen?
  2. 'Het manifest van de angst' probeert de geschiedenis van het veiligheidsdenken evoluïtief, multidisciplinair en comparatief te beschrijven. Wat wordt hiermee precies bedoeld?
  3. Wat zijn monocausale geweldsverklaringen en welke kritiek kan je hierop geven?
  4. Leg uit: "De inbedding van de opleiding maatschappelijke veiligheid in een sociaal-agogisch departement heeft vier doelen en wil een focale oplossing vermijden."
  5. Leg uit: "De mens verbergt zijn kwetsbaarheid."
  6. Werk uit: 11.000 jaar terug dwingt de klimaatsverandering het kudderoofdier mens tot een aanpassing. Welke aanpassing? Waar en hoe ontstaan die eerste dorpen?
  7. Waarom vermoeden we dat de priesters voor de krijgers komen en wat zijn de functies van godsdienstige rituelen?
  8. In West-Europa ontstaat na de volksverhuizingen een sedentaire landbouw. Wat is het gevolg van het sociaal-religieuze gedrag en de opgedreven graan- en vleesproductie?
  9. Leg uit: In de zestiende eeuw werken Amsterdam, Londen, Parijs en Wenen als magneten op armen. De overheid vertaalt armoede in termen van geschiktheid, nabijheid en meegaandheid.
  10. Leg uit: De oplossing voor het dilemma van uitsluiten of toelaten is de koppeling van bijstand en arbeid. Armenhuizen introduceren die idee en doen armen werken. Na de stichting van het eerste armenhuis, het Rasphuis in Amsterdam in 1596, wordt dit in de zeventiende eeuw de dominante oplossing voor het Europese armoedeprobleem.
  11. Vertel, verhaal en verklaar: Karl Marx wordt in maart 1848 uit België verbannen. In Nederland wijst de hoogleraar P. Hofstede de Groot intussen op het ontstaan van “menslievende verenigingen.” Hofstede de Groot wil niet uit menslievendheid de opkomende arbeidersklasse en de hulpbehoevenden beïnvloeden, hij wil hen politiek en sociaal onmondig houden om “den oorlog die dreigt uit te barsten van de armen tegen de rijken te verhoeden.
  12. Leg uit en verduidelijk: Terwijl de proletarische arbeidersmassa wegzinkt in ellende wil de bourgeoisie 'leven.' ‘Leven’ moet je ‘voelen’. En daarom zoekt de bourgeoisie modellen die gevaarlijk leven. De “passéïstische syfilis” van Fillipo Marinetti lijkt als dansen op de vulkaan.
  13. Van wie komt volgend citaat? “Er kunnen slechts oorlogen gevoerd worden als de arbeiders deze als rechtvaardig en noodzakelijk zien of ze ten minste lijdzaam aanvaarden. Maar zodra de meerderheid van de arbeiders tot de conclusie komt (…) dat oorlogen barbaars, dan worden oorlogen onmogelijk.” Leg het citaat uit en betrek P. Hofstede de Groot en Germinal (film) bij je antwoord.
  14. Nooit eerder realiseert een oorlog zoveel gruwel. Het aantal slachtoffers en de omstandigheden waarin men tussen 1914 en 1918 terecht komt, vergen veel verbeeldingsvermogen om er maar een glimp van voor de geest te halen. Wat leerde je (in deze cursus) over de eerste wereldoorlog?
  15. Democide is grootschalig dodelijk staatsgeweld tegen ongewapende burgers. Deelverzamelingen zijn: genocide (een bewust geplande vernietiging van een bevolkingsgroep), Holocaust (de Jodenvervolging in de tweede wereldoorlog) en de hecatombe (een eerder onbedoelde grootschalige slachting als ‘collateral damage’ van een ziekelijke, roofzuchtig winstbejag.

Inzicht bewerken

Bij de inzichtsvragen toont de student dat hij de materie diepgaand bestudeerde.

  1. Leg uit en toon aan met voorbeelden: "In de toekomst zullen historici schrijven dat de mens rond de millenniumwissel in de ban is van veiligheid, criminaliteit en terrorisme. De obsessie is zo groot dat er sprake is van een nieuw paradigma, stellen Hans Achterhuis en Hans Boutelier."
  2. Wat bedoelen de auteurs met "In de magische, agrarische, onzekere, gewelddadige en symbolische wereld heeft de (gewone) mens nauwelijks greep op de dingen: niet op de dag en nacht cyclus en zeker niet op 'de tijd'."
  3. Priesterfiguren focussen op ziektes bij planten en dieren, hoe ze te voorkomen of ze te genezen, ze leren periodes van droogte of regen voorspellen, ‘wijzen’ parasieten en onkruid aan en leggen uit hoe het te verdelgen.
  4. In West-Europa ontstaat vanaf de negende eeuw (na de volksverhuizingen) een sedentaire landbouw. Deze gemeenschappen zijn arbeidsintensiever én kwetsbaarder dan nomadische gemeenschappen.
  5. Arm en rijk zijn dialectisch verbonden. Hun armoede is driedubbel paradoxaal en om hun rijkdom te beschermen, ontwikkelen rijken veiligheidsmechanismen.
  6. In de zeventiende eeuw – de eeuw van de fysica - geven Copernicus, Galilei, Kepler en van Leeuwenhoek het magische wereldbeeld de genadeslag.
  7. “La nuit diabolisée” is een moderne uitvinding. In de zestiende en zeventiende eeuw slaan de kerk, de wetenschap en de staat de handen in elkaar om de scheiding tussen hun actieterreinen te voltrekken. Op dat actieterrein bevindt zich één gemeenschappelijke vijand, namelijk de magie, die zowel religieuze, wetenschappelijke als bestuurlijke aspiraties heeft.
  8. In 1985 roept Donna Haraway de cyborg uit tot een emancipatiesymbool. In haar Cyborgmanifest vervaagt de scheiding tussen organisme en machine en tussen heel veel andere tegenstellingen. Wat bedoeld Haraway hiermee?
  9. Het huidige machtsmodel is niet vergelijkbaar met een piramide of een panopticum. De macht in de infosamenleving functioneert als een Ipod of een rizoom. Het rizoom past het best bij anarchistische en emancipatiebewegingen, terwijl het Ipodmodel het kapitalistisch militaire systeem benadert.
  10. Verduidelijk: Elk manifest roept op basis van de geschetste inzichten op tot iets. Marx en Engels hebben genoeg van de tegenstelling tussen arbeid en kapitaal, Marinetti heeft lak aan jong en oud, Breton verzoent het rationele met het irrationele. Haraway beëindigt alle tegenstellingen. De Noord-Zuid tegenstelling van Klein is niets anders dan het kapitalistische probleem dat Marx in 1848 schetste. Wij eindigen met 95 stellingen, die we niet als Luther indertijd aan de kerkpoort in Wittenberg timmeren, maar die we afvuren als lichtkogels op de angstspoken, niet om hen te bedwingen maar om ze te lokaliseren.
  11. Leg uit: Het welzijnswerk is noch menslievend, noch een verworvenheid van de groepen tot wie het zich richt. Daarom is het niet te verwonderen dat de oorsprong van het welzijnswerk weinig te maken heeft met een burgerlijk geweten of een verantwoordelijkheidsgevoel maar is verbonden met de veiligheidszorg.
  12. Leg volgende twee stellingen uit: Zuiverheid is het gevaarlijkste woord op deze planeet. Waar dat opduikt volgt Auschwitz. Een voorwaarde om een genocide te realiseren, is het conformisme van daders, slachtoffers en omstaanders. Het bestuderen van het non-conformisme moet voor studenten verplicht zijn.
  13. Leg uit: De lijfstraf uit de agrarische samenleving maakte plaats voor het controlerend toezicht (surveillance) van de industriële gedisciplineerde samenleving.
  14. Leg uit: De Holocaust was geen zoveelste antisemitische gruweldaad die de Europese geschiedenis kenmerkt, beklemtoont Geert Mak in 'In Europa'. Het was een bureaucratisch exces waaraan honderdduizenden Europeanen probleemloos deelnamen omdat ze de orde en de regelmaat van het kantoor hoger waarderen dan hun eigen geweten.
  15. Leg uit: De Weberiaanse machtspiramide werd bij de industrialisatie een panoptische macht. Die maakt nu plaats voor het Ipod model.

Navigatie bewerken

Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.