Nieuwgrieks/Vrouwelijke substantieven

Vrouwelijke substantieven kunnen in het Grieks enkel op volgende uitgangen eindigen:

-α, -η, -ω, -ος, -ου

Merk op dat -ος een uitgang is die zowel bij mannelijke, vrouwelijke als onzijdige substantieven kan voorkomen. De meerderheid van deze substantieven is evenwel mannelijk.

Verder kunnen we ze onderverdelen in gelijklettergrepig en ongelijklettergrepig: een substantief heet gelijklettergrepig indien er in het meervoud evenveel lettergrepen zijn als in het enkelvoud.

De gelijklettergrepigen eindigen op: -α, -η, -ω, -ος

De ongelijklettergrepigen eindigen op: -α, -ου

Het is dus enkel bij de substantieven op -α dat je moet weten tot welke groep ze behoren, voor de overige vier uitgangen is er maar één mogelijkheid.

Elk van de 6 groepen die we zo kunnen onderscheiden worden hierna één voor één besproken. Binnen elke groep zijn er dan verschillende voorbeelden al naargelang de lettergreep waarop het accent valt.

Opmerking:

Bij bijna alle vrouwelijke substantieven is de vocatief gelijk aan de nominatief. Deze naamval wordt dus in de onderstaande tabellen enkel vermeld indien verschillend.

Gelijklettergrepigen op -α

Er zijn twee verbuigingen in deze groep:

Eerste verbuiging

	laatste	voor- laatste	derde- laatste
Nom. Enk.	καρδιά	ώρα	θάλασσα
Gen. Enk.	καρδιάς	ώρας	θάλασσας
Acc. Enk.	καρδιά	ώρα	θάλασσα

Nom. Mv.	καρδιές	ώρες	θάλασσες
Gen. Mv.	καρδιών	ωρών	θαλασσών
Acc. Mv.	καρδιές	ώρες	θάλασσες
Betekenis	hart	uur	zee

Opmerking:

In de genitief meervoud staat het accent steeds op de laatste lettergreep.

Tweede verbuiging

De woorden die deze verbuiging tellen minimaal drie lettergrepen en eindigen op:

-άδα, -ίδα, -ίνα, -ίλα, -ούδα, -ούγα, -ούλα, -ούρα, -έρα (klemtoon op de voorlaatste lettergreep),
-ότητα, -ύτητα, -ιγγα, -αγγα, -υγα, -ιθα (klemtoon op de derdelaatste lettergreep),
nog een vijftiental uiterst zeldzame woorden.

	voor- laatste	derde- laatste
Nom. Enk.	ελπίδα	σάλπιγγα
Gen. Enk.	ελπίδας	σάλπιγγας
Acc. Enk.	ελπίδα	σάλπιγγα

Nom. Mv.	ελπίδες	σάλπιγγες
Gen. Mv.	ελπίδων	σαλπίγγων
Acc. Mv.	ελπίδες	σάλπιγγες
Betekenis	hoop	trompet

Opmerkingen:

In de genitief meervoud staat het accent steeds op de voorlaatste lettergreep.
In deze verbuiging zijn er geen woorden met accent op de laatste lettergreep.

Gelijklettergrepigen op -η

Deze groep heeft zowel een moderne als een klassieke verbuiging. Om het onderscheid te maken moet je de substantieven in het woordenboek opzoeken; achter de klassiek verbogen substantieven vind je de vermelding -εις.

Moderne verbuiging

	laatste	voor- laatste	derde- laatste
Nom. Enk.	ψυχή	νίκη	ζάχαρη
Gen. Enk.	ψυχής	νίκης	ζάχαρης
Acc. Enk.	ψυχή	νίκη	ζάχαρη

Nom. Mv.	ψυχές	νίκες	ζάχαρες
Gen. Mv.	ψυχών	νικών	—
Acc. Mv.	ψυχές	νίκες	ζάχαρες
Betekenis	ziel	overwinning	suiker

Opmerkingen:

In de genitief meervoud staat het accent steeds op de laatste lettergreep.
De woorden met accent op de derdelaatste lettergreep hebben echter geen genitief meervoud.
De woorden αδελφή/αδερφή "zus", ξαδέλφη/ξαδέρφη "nicht", γιορτή "naamdag", νυφή "bruid" en Κυριακή "zondag" hebben een genitief meervoud op -άδων. Ze zijn dus ongelijklettergrepig in deze naamval.

Klassieke verbuiging

	voor- laatste	derde- laatste
Nom. Enk.	σκέψη	δύναμη
Gen. Enk.	σκέψης	δύναμης
	σκέψεως	δυνάμεως
Acc. Enk.	σκέψη	δύναμη

Nom. Mv.	σκέψεις	δυνάμεις
Gen. Mv.	σκέψεων	δυνάμεων
Acc. Mv.	σκέψεις	δυνάμεις
Betekenis	gedachte	kracht

Opmerkingen:

Er zijn geen woorden met het accent op de laatste lettergreep die de klassieke verbuiging volgen.
Er bestaan twee vormen voor de genitief enkelvoud.
Bij de woorden met accent op de derdelaatste lettergreep verspringt het accent op de alternatieve vorm van de genitief enkelvoud en op alle naamvallen van het meervoud.

Gelijklettergrepigen op -ω

Deze groep bevat enkel eigennamen; er is dus geen meervoud.

	laatste	voor- laatste
Nom. Enk.	Αργυρώ	Φρόσω
Gen. Enk.	Αργυρώς	Φρόσως
Acc. Enk.	Αργυρώ	Φρόσω

Opmerking:

Er zijn ook 5 woorden met een genitief op -ούς:

ηχώ "echo", πειθώ "geloofsovertuiging", φειδώ "zuinigheid", Ιεριχώ "Jericho", Λητώ "Leto".

Gelijklettergrepigen op -ος

	laatste	voor- laatste	derde- laatste
Nom. Enk.	κιβωτός	λεωφόρος	διάμετρος
Gen. Enk.	κιβωτού	λεωφόρου	διαμέτρου
Acc. Enk.	κιβωτό	λεωφόρο	διάμετρο
Voc. Enk.	(κιβωτό)	(λεωφόρο)	(διάμετρο)

Nom. Mv.	κιβωτοί	λεωφόροι	διάμετροι
Gen. Mv.	κιβωτών	λεωφόρων	διαμέτρων
Acc. Mv.	κιβωτούς	λεωφόρους	διαμέτρους
Betekenis	kist	laan	diameter

Opmerkingen:

Dit is de enige groep vrouwelijke substantieven waar de vocatief niet gelijk is aan de nominatief. De vocatieven van deze groep zijn echter uiterst zeldzaam.
Bij de woorden met accent op de derdelaatste lettergreep verschuift het accent in de genitief (enkelvoud en meervoud) en de accusatief meervoud.
Er bestaan ook uitgangen op -ες voor de nominatief en de accusatief meervoud, ze klinken echter eerder volks. Indien deze uitgang gebruikt wordt dan verschuift het accent in de accusatief meervoud echter niet.

Ongelijklettergrepigen op -α

	laatste
Nom. Enk.	γιαγιά
Gen. Enk.	γιαγιά
Acc. Enk.	γιαγιά

Nom. Mv.	γιαγιάδες
Gen. Mv.	γιαγιάδων
Acc. Mv.	γιαγιάδες
Betekenis	grootmoeder

Opmerking:

Deze groep bevat in totaal slechts 6 substantieven; de andere zijn:

μαμά "mama", κυρά "dame", νονά "meter (doopmoeder)", νταντά "min (zoogmoeder)", οκά (een oude gewichtseenheid van 1280 gram).

Ongelijklettergrepigen op -ου

	laatste
Nom. Enk.	αλεπού
Gen. Enk.	αλεπούς
Acc. Enk.	αλεπού

Nom. Mv.	αλεπούδες
Gen. Mv.	αλεπούδων
Acc. Mv.	αλεπούδες
Betekenis	vos

>> Nieuwgrieks >> Substantieven >> Vrouwelijke substantieven