Onderwijs in relatie tot P2P/Taakverdeling

Taakverdeling binnen de economische sector van het peer-to-peermodel is het op vrijwillige basis kiezen voor arbeidstaken, aansluitend bij de individuele interesse en belangen, die onafhankelijk van elkaar worden uitgevoerd en waarvoor er geen referentie of diploma vereist is. Het economisch systeem gebaseerd op taakverdeling gaat in tegen het economisch systeem gebaseerd op arbeidsverdeling uit het klassieke industriële kapitalisme waarbij mensen kiezen voor één beroep met bijhorende verplichte arbeidstaken waarvoor wel een referentie of diploma vereist is (Bauwens, 2013).

Taakverdeling en P2P

Voorbeeld

In het klassieke industriële kapitalisme staat het economisch systeem dat gebaseerd is op arbeidsverdeling/ arbeidsdeling centraal. Dit houdt in dat je binnen een industriële kapitalistische samenleving als werknemer gaat solliciteren bij een werkgever voor één bepaald beroep dat uit een hele reeks bijhorende deeltaken bestaat waarvoor een diploma of een referentie vereist is. Het klassieke industriële kapitalisme is dus met andere woorden gebaseerd op een systeem van ‘credentialisme’ dat kennis legitimeert op basis van een diploma of een referentie. Binnen deze arbeidsverdeling ben jij als werknemer verantwoordelijk voor het vervullen van de deeltaken binnen een bepaald beroep en moet je als werknemer steeds verantwoording afleggen aan de werkgever als hiërarchisch overste. Hierdoor komt een hiërarchisch systeem tot stand. Dit houdt in dat de werknemer in opdracht werkt van de werkgever waardoor de werkgever zich boven de werknemer bevindt op de sociale ladder. Kortom: je moet als werknemer je handelingen met betrekking op de deeltaken op elk moment kunnen verantwoorden aan de werkgever (Bauwens, 2013).

Voorbeeld

Michel Bauwens (2013) wil via het peer-to-peermodel de samenleving laten evolueren van het klassieke industriële kapitalisme naar een postkapitalistische samenleving. Volgens Bauwens zou in deze postkapitalistische samenleving taakverdeling centraal staan als reactie op het economisch systeem dat gebaseerd is op arbeidsverdeling binnen het klassieke industriële kapitalisme. Binnen het economisch systeem dat gebaseerd is op taakverdeling vindt er een verdeling plaats op basis van taken die je zelf kiest waarvoor geen diploma of referentie vereist is. Het economisch systeem dat gebaseerd is op taakverdeling is met andere woorden gebaseerd op ‘anticredentialisme’ dat geen kennis legitimeert op basis van een diploma of een referentie. Hierbij kiezen burgers zelfstandig en vrijwillig taken die aansluiten bij de individuele interesses en belangstellingen. Hierdoor wordt er door burgers op vrijwillige basis meegewerkt aan een gemeenschappelijk goed. Het economisch systeem gebaseerd op taakverdeling is op elk moment transparant zodat elke burger die zich vrijwillig inzet om mee te werken aan een gemeenschappelijk goed op elk moment weet wat er gedaan is en wat er nog moet gebeuren. Hierdoor kan er een signaal worden uitgezonden naar de burger om op vrijwillige basis hetgeen wat er nog moet gedaan worden binnen de taak te volbrengen. Met andere woorden: door deze transparantie treedt er een stigmergisch systeem (=signalerend systeem) op waarbij signalen vanuit een gemeenschappelijk goed worden gezonden om de nog te volbrengen taak te realiseren. Om deze signalen op te vangen is transparantie nodig (Bauwens, 2013).

Tabel

Samenvattend worden de belangrijkste kenmerken van elk bovengenoemd economisch systeem weergegeven in de bijgevoegde tabel.

Voorbeeld

Een toepasselijk voorbeeld om het verschil tussen het economisch systeem gebaseerd op arbeidsverdeling binnen het klassieke industriële kapitalisme en het economisch systeem gebaseerd op taakverdeling binnen het peer-to-peermodel te illustreren bevindt zich binnen de gezinscontext van het huishouden. Binnen dit huishouden is de laatste tijd veel veranderd omtrent de visie op de taakinvulling van de moeder of de vader. Vroeger bepaalde de referentie van ‘moeder’ of ‘vader’ welke dag invulling er binnen de gezinscontext plaatsvond. Zo bleef de moeder thuis en stond in voor de verzorging van de kinderen, de verzorging van de vader, het onderhouden van het huis, eten maken, wassen van de kleren, boodschappen doen, … Daarnaast ging de vader uit werken, deed klusjes in het huis, maaide het gras, … Deze vroegere opvatting over het huishouden geeft het economisch systeem gebaseerd op arbeidsverdeling weer, namelijk men koos vroeger voor de ‘job’ van moeder en/of vader op basis van hun referentie (man vs. vrouw). Deze ‘jobtitel’ gaat samen met verschillende taken waarvoor de ‘moeder’ of de ‘vader’ verantwoordelijk was. Tegenwoordig wordt het huishouden in de gezinscontext niet meer ingevuld door de ‘job’ van de moeder of de vader, maar kiezen de moeder en vader voor taken aansluitend bij de eigen interesses en belangstellingen die binnen het huishouden moeten gebeuren. Zo kan bijvoorbeeld de vader kiezen voor het koken en de moeder voor het gras te maaien, omdat dit aansluit bij hun belangstellingsgebieden. Hierbij is het op elk moment van de dag voor de moeder en de vader duidelijk welke taken al gedaan zijn en welke taken nog moeten gebeuren. Zo kan bijvoorbeeld de vader als hij thuiskomt van het werk zien dat er nog geen eten is of het voorziene eten wat in de frigo staat vervallen is waardoor hij op vrijwillige basis zich inzet om eten voor het gezin te voorzien. Ook kan moeder bijvoorbeeld zien nadat het T-shirt gewassen te hebben er nog steeds een vlek in zit waardoor ze opnieuw het T-shirt in de wasmachine steekt. Deze helderheid over de taken in het huishouden geeft dus de moeder en de vader een signaal om de gedane taken te verbeteren of taken die nog moeten gedaan worden uit te voeren.

Theoretische duiding

Het kapitalisme is een economisch systeem dat ontstaan is vanuit het feodalisme van de late middeleeuwen. Dit economisch systeem werkt op basis van een leenstelsel (Wikipedia, 2014a) bestaande uit een leenheer en zijn leenmannen. De leenheer geeft eigendomsgebieden om landbouw te bewerken in leen aan zijn leenmannen. In ruil voor deze lening krijgt de leenheer van zijn leenmannen opbrengst in natura (oogst) door de schaarste van het geld, trouw aan de leenheer door horigheid waarbij leenmannen zich onmogelijk kunnen losmaken van de leenheer, militaire bijstand bij eventuele aanvallen op de leenheer, en belastinginkomsten. Ook de leenheer moet in dit ‘contract’ iets geven aan zijn leenmannen, namelijk de leenmannen krijgen van de leenheer een garantie van veiligheid en rechtszekerheid (Wikipedia, 2014a).

Uit dit feodalisme vloeit het kapitalisme voort wat volgens de mening van Marx een economisch systeem is, gebaseerd op het investeren van geld voor het produceren van producten om zo winst te maken (Wikipedia, 2014b). Het kapitalisme wordt opgedeeld in twee vormen waarbij er een evolutie optreedt van het handelskapitalisme naar het industrieel kapitalisme. Het handelskapitalisme is ontstaan in de late middeleeuwen (rond 1400). Dit houdt in dat er door middel van handel winst gemaakt wordt, waarbij werknemers thuis in opdracht van kooplieden producten maken (= huisnijverheid). De kooplieden verkopen deze producten die op basis van huisnijverheid tot stand komen en krijgen de winst hiervan. Door de uitvinding van machines vanaf het einde van de achttiende-eeuw is menselijke huisnijverheid voorbij gestreefd. In plaats van huisnijverheid komen arbeiders nu werken in fabrieken. In deze fabrieken wordt winst gemaakt door middel van industrie. Hierdoor maakt het handelskapitalisme plaats voor het industrieel kapitalisme (Plazilla, 2013).

In het economisch systeem van het kapitalisme kan er volgens de mening van Marx, conform het antropologisch materialisme dat het belang van arbeid benadrukt, geen arbeid bestaan zonder een arbeidsverdeling. Deze arbeidsverdeling is doorheen de geschiedenis steeds complexer geworden waardoor er een evolutie heeft plaats gevonden naar een complex netwerk van beroepsdifferentiatie binnen de kapitalistische samenleving. Deze arbeidsverdeling vindt plaats om een hogere productiviteit en efficiëntie binnen bepaalde fabrieken en bedrijven te bekomen (Economische encyclopedie, 2014). Naast arbeidsverdeling wordt er binnen het kapitalisme een onderscheid gemaakt tussen diegene die de productiemiddelen bezitten en diegene die in loonarbeid werken om deze productiemiddelen om te zetten tot een product. Dit heeft tot gevolg dat er toegepast op het kapitalisme een principiële tegenstelling tussen twee klassen ontstaat die eigen is aan elke samenlevingsvorm, namelijk: de kapitaalbezittende klasse en de arbeidersklasse waarbij de arbeidersklasse afhankelijk is voor het uitvoeren van arbeid van de kapitaalbezittende klasse die hen kan tewerkstellen in hun bedrijf of fabriek. Met andere woorden: de kapitaalbezittende klasse bezit geld (kapitaal) en arbeiders worden tewerkgesteld in fabrieken van de kapitaalbezittende klasse in ruil voor een loon waardoor de bezitters van het kapitaal zichzelf ontdoen van arbeid doordat de arbeid uitgevoerd wordt door de arbeidersklasse. Hierbij worden de burgers in de arbeidersklasse uitgebuit door de toe-eigening van de meerwaarde door de kapitaalbezittende klasse. Dit houdt in dat de kapitaalbezittende klasse winst maakt door de toe-eigening van het verschil tussen de hoogte van het gemiddeld loon dat de arbeider ontvangt en de economische waarde die hij in de vergoede arbeidstijd gecreëerd heeft (Laermans, 2012).

Binnen het bovengenoemde economisch systeem van het kapitalisme is er volgens Bauwens een embryo tot ontwikkeling aan het komen dat leidt tot een postkapitalistische samenleving, namelijk het peer-to-peermodel waar taakverdeling centraal staat (Bauwens, 2013). Dit concept wordt met andere woorden in de literatuur enkel in de boven vernoemde betekenis van Bauwens beschreven (zie deel 2), in de betekenis van de arbeidsverdeling binnen de gezinscontext (voorbeeld: zie deel 3) of in de context van arbeidsverdeling binnen bijvoorbeeld het parlement. Hierdoor is het begrip taakverdeling in deze wiki enkel in de betekenis van Bauwens en in de context van het gezin uitgelegd.

Externe links

(1) In deze link wordt het ontstaan van het kapitalisme en de arbeidsverdeling verder uitgelegd: https://www.marxists.org/nederlands/marx-engels/1867/kapitaal/12.htm

(2) In deze link worden de soorten arbeidsverdeling weergegeven: https://nl.wikipedia.org/wiki/Arbeidsdeling

(3) In deze links wordt een begripsomschrijving van arbeidsdeling weergegeven: https://www.marxists.org/nederlands/woordenboek/a/arbeidsdeling.htm

(4) In deze link staat een verdere verduidelijking van het peer-to-peermodel: http://www.dewereldmorgen.be/blogs/jean-lievens/2012/07/24/peer-peer-productie-en-de-komst-van-de-commons

Referenties

Bauwens, M. & Lievens, J. (2013). De wereld redden: Met peer-to-peer naar een postkapitalistische samenleving. Antwerpen, België: Houtekiet

Economische encyclopedie (2014). Arbeidsverdeling. Retrieved from http://www.economische-begrippen.nl/arbeidsverdeling

Laermans, R. (2012). De maatschappij van de sociologie. Amsterdam, Nederland: Uitgeverij Boom.

Plazilla (2013). Overgang van handelskapitalisme naar industrieel kapitalisme. Retrieved from http://plazilla.com/page/4295066584/deel-4-overgang-van-handelskapitalisme-naar-industrieel-kapitalisme

Wikipedia (2014a). Feodalisme. Retrieved from http://nl.wikipedia.org/wiki/Feodalisme

Wikipedia (2014b). Kapitalisme. Retrieved from http://nl.wikipedia.org/wiki/Kapitalisme