Wikibooks

Onderwijs in relatie tot P2P/Wiki

< Onderwijs in relatie tot P2P
← Vereniging voor maatschappelijk nut Onderwijs in relatie tot P2P Wikinomics →

Wiki is een webapplicatie gebaseerd op web 2.0. Dit verwijst naar de ontwikkeling van internet tot een interactief medium waarbij ook doorsneegebruikers informatie kunnen uploaden en niet enkel downloaden. Deze maakt het mogelijk voor mensen om in contact te treden met elkaar (Wikipedia, 2014).

Internet wordt gebruikt als platform voor interactie. Wiki is hier een voorbeeld van en maakt het dus mogelijk dat iedereen virtueel kan meewerken aan hetzelfde onderwerp. Het is een digitale hulpbron die onder een gezamenlijk beheer valt en waarop geen afgebakende rechten bestaan.


Wiki en P2P

bewerken

Bauwens (2013) zegt dat “Peer-to-peer betrekking heeft op de capaciteit van mensen om als gelijken samen waarde te creëren zonder daarvoor toestemming te moeten vragen”(p.21). Wiki creëert een mogelijkheid om dit in de digitale wereld toe te passen. Het is een opensourcemodel, wat wil zeggen dat het voor iedereen beschikbaar is; iedereen kan naar genoegen deelnemen aan de structuur en de inhoud. Het kan bekeken worden als een database waar iedereen toegang toe heeft en ook iedereen de bevoegdheid heeft om iets aan te passen, te veranderen of zelfs te verwijderen. Er moet dus niet aan bepaalde voorwaarden worden voldaan of toestemming worden gevraagd om een bijdrage te mogen leveren. Ook zegt Bauwens (2013) dat “Peer-to-peerprojecten dusdanig zijn ontworpen dat het individueel belang samenvalt met het gemeenschappelijk belang”(p.29). Als een wiki door iemand wordt bewerkt, gebeurt dit omdat er een bepaalde interesse, motivatie of aandacht is voor dit onderwerp. Ondertussen is dit wel toegankelijk voor iedereen en heeft dit een effect op de lezer. Het individuele belang van één persoon kan dus effect hebben op meerdere.

Dit zou op lokaal niveau toepasbaar zijn, dus eerder een plaatselijke activiteit zoals groenten kweken. Maar ook op globaal niveau heeft het zijn voordelen. Je kan over de hele wereld kennis delen, bijvoorbeeld op welke manier je je auto een onderhoud geeft. Men kan dus door het gebruik van wiki, Peer-to-peer een plaats geven in onze maatschappij. Peer-to-peer gaat voor duurzaamheid, de grondstoffen kunnen op geraken. Er is een schaarste van de hulpbronnen die gebruikt worden voor de welvaart. Het is aan deze generatie om ervoor te zorgen dat de toekomstige generatie ook genoeg grondstoffen en middelen heeft. Peer-to-peer veronderstelt een nieuwe samenlevingsvorm die evolueert van een welvaartsstaat, waar de overheid via sociale voorzieningen zorg draagt voor het welvaren van iedereen, naar een partnerstaat. Dit omdat er een drang is naar sociale autonomie en participatie. Wiki biedt de mogelijkheid om alles met elkaar te delen, om samen aan gemeenschappelijke projecten te werken die voordelig kunnen zijn voor iedereen en dit met een duurzaam systeem.

Voorbeeld

bewerken

Wiki wordt vandaag de dag op verschillende manieren en binnen verschillende instanties gebruikt. Informatie kan op Wikipedia worden opgezocht, Wikibooks wordt gebruikt om de inhoud van boeken ter beschikking te stellen. Steeds meer associaties maken gebruik van een wiki-pagina om informatie te delen en te bewerken. Er worden zelfs onderzoeken gedaan naar het gebruik van een wiki binnen universiteiten. In de Northeastern Illinois University hebben studenten een Chem-wiki opgericht. Dit is voornamelijk voor de studenten van chemie, waar vaak individueel in laboratoria wordt gewerkt. Door de Chem-wiki kunnen de studenten hun bevindingen delen, en inbreng geven bij andere studies. Dit had een positief effect. Door de Chem-wiki konden ze hun samenwerking uitbreiden, hun analyse van de studies verbeteren, en ook andere experts konden op hun bevindingen reageren en aanpassen waar nodig (Elliot & Fraiman, 2010).

Meer en meer associaties maken gebruik van wiki en dus ook op educatief vlak. Er bestaat een wiki om te gebruiken in het onderwijs. Hier kunnen studenten van verschillende opleidingen educatieve informatie posten, dit kan gaan van samenvattingen van een cursus tot biografische werken van kunstenaars. Iedereen kan en mag hier dus documenten in toevoegen, aanpassen en zelfs verwijderen als ze niet meer van toepassing zijn op het educatief systeem. Elke student maar ook andere personen die graag informatie verschaffen over educatie vinden hier de nodige bestanden. Hierdoor wordt kennis openbaar en niet enkel beschikbaar voor diegene die naar school kunnen gaan. Ook mensen die niet over het nodige geld beschikken en het zich dus niet kunnen veroorloven om onderwijs te volgen of er geen tijd voor hebben om onderwijs te volgen, kunnen op deze manier kennis opdoen.

Boeken bijvoorbeeld zijn een dure aankoop voor een student en kunnen de eerste drempel zijn die het studeren belet. Met gebruik van wiki kunnen die boeken beschikbaar gesteld worden voor iedereen. Studenten over de hele wereld kunnen samen het onderwijs verbeteren en hun kennis delen. Het is zelfs mogelijk om via een wiki informatie te delen over het maken van bepaalde machines, mechanismes of het in elkaar zetten van een kast. Sterker nog, via Wikispeed heeft een groep zijn project gedeeld over het maken van een duurzame auto, dus alle mensen zouden hun eigen duurzame auto kunnen maken.

Theoretische duiding

bewerken

Vroeger waren er strikte hiërarchische lijnen binnen de verschillende organisaties met controlemechanismen. Iedereen was ondergeschikt aan iemand anders. Er was altijd een organisatie of instantie die de macht had. Zoals Bauwens (2013) zei “moeten we inspelen op de drang naar meer sociale autonomie, maar ook de mogelijkheden voor meer openheid en transparantie, participatie en deliberatie”(p.110). Met de opkomst van web 2.0 (en o.a. wiki's) werd dit mogelijk. Nu kunnen er buiten de machtsinstanties om verschillende platforms gemaakt worden waar iedereen gelijk is. Binnen wiki is er geen strikte hiërarchische structuur, iedereen is gelijk en heeft evenveel recht om zijn kennis te delen. Er is ook geen controlemechanisme op voorhand meer nodig omdat er een constante controle is van de andere wiki gebruikers: als iets niet correct is wordt het aangepast. We kunnen hier spreken over een zelfregulerend systeem, waarbij de groep zichzelf kan aansturen en bijsturen waar nodig (zie ook ‘zelfregulatie’). Mensen nemen uit zichzelf verantwoordelijkheden op vanuit hun interesses en kennis.

Wiki is zeer toegankelijk, dus niet enkel de gespecialiseerde informaticus maar iedereen kan er gebruik van maken. Beter nog iedereen kan zijn eigen wiki aanmaken. Er bestaat zelfs een How-to-start-a-wiki-wiki. Waar stapsgewijs met prenten wordt uitgelegd hoe je je eigen wiki kan aanmaken. Zoals Ebersbach (2008) zegt “A wiki is web-based software that allows all viewers of a page to change the content by editing the page online in a browser. This makes wiki a simple and easy-to-use platform for cooperative work on texts and hypertexts”(p.12).

Wiki’s worden voor verschillende doeleinden gebruikt. Het gaat om het bijdragen aan het gemeenschappelijk belang, vanuit intrinsieke motivatie. Het doel is dus niet het verkrijgen van geld, want het zijn non-profit systemen. Het gaat om het vrijwillig deelnemen vanuit de eigen interesses. Niet iedereen is geïnteresseerd in hetzelfde en daardoor ontstaan er ook zeer diverse wiki’s die allemaal op hun beurt bijdragen aan de maatschappij.

Er zijn meerdere vormen van Wiki’s. Hieronder enkele vermeld:

  • Wikipedia: is een encyclopedie waar iedereen zijn kennis kan uploaden en aanpassen.
  • Wikileaks: ook de klokkenluiderssite genoemd, waar documenten gelekt worden.
  • Wikibooks: om kosteloos leerboeken en ander leermateriaal ter beschikking te stellen en samen te creëren.
  • Wikispeed: project om groene auto’s te maken.
bewerken


Referenties

bewerken

Bauwens, M., & Lievens, J. (2013). Alfabetische woorden- en namenlijst. De wereld redden (p.192). 1st ed. Antwerpen, België: Uitgeverij Houtekiet.

Bauwens, M., & Lievens, J. (2013). De economie van peer-to-peer. De wereld redden (pp.21-30). 1st ed. Antwerpen, België: Uitgeverij Houtekiet.

Ebersbach, A., Glaser, M., Heigl, R., & Warta, A. (2008). The Wiki Concept . In: Springer Science & Business Media B.V. (ed), Wiki: Web Collaboration. (pp.11-34).

Elliott, E.W., Iii , Fraiman, A. (2010). 'Using Chem-Wiki to Increase Student Collaboration through Online Lab Reporting' . Journal of Chemical Education. 87 (1), pp.54-56

Wikipedia (2014). Web 2.0. Geraadpleegd op November 30, 2014, from https://nl.wikipedia.org/wiki/Web_2.0/

Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.