Pools/Les 1

Nederlands    Les 1			Pools Lekcja 1
In deze eerste les Pools worden enige woorden geïntrocuceerd, kennis gemaakt met de onzijdige vorm van zelfstandige naamwoorden, en enige grammaticaregels uitgelegd. Aan het einde van de les staan oefeningen waarmee de kennis kan worden getest.

Nuttige zinnen en uitdrukkingen

Nederlands	Pools
Ik praat geen Pools	Nie mówię po polsku
Hoe gaat het?	Jak się masz?/Jak się czujesz?
Bedankt	Dziękuję
Ja	Tak
Nee	Nie

Zelfstandig naamwoord (onzijdig)

Nederlands	Pools
Het kantoor is groot	Biuro jest duże   Beluister *
De zee is diep	Morze jest głębokie   Beluister *
De pen is nieuw	Pióro jest nowe   Beluister *

• deze geluidsfragmenten zijn uitgesproken met een Nederlands accent

Een van de eigenschappen van het zelfstandig naamwoord (zoals 'kantoor', 'zee' en 'pen') is dat het een geslacht heeft. Het geslacht uit zich vooral in de vorm van het lidwoord dat voor het zelfstandig naamwoord wordt geplaatst, in het Nederlands de of het. In het Pools ontbreken de lidwoorden.

Zelfstandige naamwoorden die in het nominatieve enkelvoud eindigen op -o of -e zijn onzijdig. In het bovenstaande voorbeeld is pen geschreven als pióro en zee als morze waaruit je kan afleiden dat het geslacht onzijdig is. Die kennis is nodig om verbuigingen toe te passen op o.a. bijvoegelijke naamwoorden, zoals later wordt uitgelegd.

Nederlands	Pools
Het raam is groot	Okno jest duże   Beluister
De doos is klein	Pudełko jest małe   Beluister
Het kind is goed	Dziecko jest dobre   Beluister
Het veld is groot	Pole jest duże

Ook in het enkelvoudige vocatief en accusatief worden deze uitgangen gebruikt:

Nederlands	Pools
Kind!	Dziecko!
Oh zee!	O morze!
Ik heb een pen	Mam pióro
Ik sluit de doos	Zamykam pudełko

Wanneer je een adjectief gebruikt met een onzijdig zelfstandig naamwoord dan eindigt het bijvoegelijke naamwoord (adjectief) op -e.

Nederlands	Pools
Een nieuwe pen	Nowe pióro
Een groot veld	Duże pole
Mijn raam	Moje okno

Bij de demonstratieve adjectieve vorm in het enkelvoud (dit, dat) eindigt het naamwoord op -o

Nederlands	Pools
Dit kleine kind	To małe dziecko
Dat raam	Tamto okno
Eén goede pen	Jedno dobre pióro

Meervoud onzijdig zelfstandig naamwoord

Het nominatieve, vocatieve en accusatieve meervoud van onzijdige zelfstandige naamwoorden eindigen op -a in plaats van -o of -e. Het meervoud van sommige woorden is onregelmatig, zoals dziecko - dzieci (kind - kinderen).

Nederlands	Pools
De kantoren zijn klein	Biura są małe
De kinderen zijn groot	Dzieci są duże

Het adjectief voor deze gevallen heeft hetzelfde verbuiging als in het enkelvoud (Duże pole - Duże pola. De demonstratieve adjectieven in het enkelvoud to (dit,dat) en tamto (dat, die) veranderen in te (deze) en tamte (die) bij meervoud in combinatie met een onzijdig zelfstandig naamwoord.

Nederlands	Pools
het raam	okno
het grote raam	duże okno
dit grote raam	to duże okno
dat grote raam	tamto duże okno
de ramen	okna
de grote ramen	duże okna
deze grote ramen	te duże okna
die grote ramen	tamte duże okna

Voor de nummers een en twee bestaan aparte vormen voor het onzijdig. Deze vormen zijn: jedno en dwa.

Nederlands	Pools
Een raam	Jedno okno
Twee ramen	Dwa okna
Een woord	Jedno słowo
Twee woorden	Dwa słowa
Een kleine pen	Jedno małe pióro
Twee kleine pennen	Dwa małe pióra

Oefening

Oefeningen
Vertaal in het Nederlands
To jest moje nowe pióro - Dobre dziecko - To pole jest małe, tamto jest duże - Kocham dzieci - Mam jedno pióro - To jedno pióro jest dobre - Te pióra są dobre - Te dwa pudełka są moje - Te okna są małe, tamte są duże - Moje okno jest małe
Vertaal in het Pools
Deze twee pennen zijn goed - Dit veld is groot - Ik heb kleine kinderen - Ik heb één pen - Mijn goede kinderen! - Dit kantoor is klein - Die ramen zijn klein - Dat kind is goed - Ik sluit het kantoor - Deze drie woorden