Quenya/Datief

Gebruik

We gebruiken de datief voor het meewerkend voorwerp (dit begint meestal met het voorzetsel "aan" of "voor"):

i nér anta i parma i eldan "de man geeft het boek aan de elf"

De woordorde is vrij omdat we het meewerkend voorwerp altijd aan de uitgang herkennen:

i nér anta i eldan i parma "de man geeft de elf het boek"

i eldan i nér anta i parma "aan de elf geeft de man het boek"

i nér i eldan anta i parma

Enkele werkwoorden hebben wel een meewerkend voorwerp maar geen lijdend voorwerp:

i vendi liltar i aranen "de meisjes dansen voor de koning"

Het werkwoord apsen- "vergeven, pardonneren" heeft een lijdend voorwerp in de datief:

i aran apsenë i neren "de koning pardonneert de man"

(dus eigenlijk: schenkt genade aan de man).

Het substantief na het voorzetsel rá "namens" staat in de datief:

i orco tullë rá Sauronden "de ork kwam namens Sauron"

Onpersoonlijke werkwoorden

De datief wordt ook gebruikt voor de ontvanger van een aantal onpersoonlijke werkwoorden:

i seldon óla aiwion "de jongen droomt over vogels"

(zie ook: Quenya/Speciale werkwoorden)

Vorming

We bekijken elk getal afzonderlijk:

Enkelvoud

De basisuitgang is -n na klinkers en -en na medeklinkers.

Bij de meeste woorden gebruik je simpelweg deze uitgang:

aran "koning" → aranen

tári "koningin" → tárin

vendë "meisje" → venden

Woorden met een stamvorm gebruiken deze stamvorm:

nís "vrouw" → nissen (stamvorm niss-)

curo "uitvinding" → curun (stamvorm curu-)

lómë "nacht" → lómin (stamvorm lómi-)

Meervoud

De uitgang is -in:

macil "zwaard" → macilin

elda "elf" → eldain

(merk op: deze uitgang vormt een tweeklank in substantieven die eindigen op -a, -o or -u).

Uitzonderingen:

woorden op -ë laten -ë vallen en krijgen -ín als uitgang:

lassë "blad" → lassín

woorden op -ië laten -ië vallen en krijgen -ín als uitgang:

mornië "duisternis" → mornín

woorden op -i (of met een stamvorm op -i) krijgen ook -ín:

tári "koningin" → tárín

lómë "nacht" → lómín

Duaal

Het duaal is regelmatig:

u-dualen krijgen -n:

aldu "een paar bomen" → aldun (nom.enk.: alda)

bij t-dualen wordt de eind-t vervangen door -nt:

ciryat "een paar schepen" → ciryant (nom.enk.: cirya)

aranet "een paar koningen" → aranent (nom.enk.: aran)

(merk op: deze woorden zijn de enige Quenya-woorden die op meer dan één medeklinker eindigen).

Partitief meervoud

We voegen altijd -n toe aan de nominatief partitief meervoud:

ciryali "enkele schepen" → ciryalin (nom.enk.: cirya)

>> Quenya >> Quenya/Substantieven >> Quenya/Datief