Quenya/Verbogen adjectieven

Gebruik

Adjectieven als substantief

In het Nederlands vertalen we dit door "een" of "de" voor de verbogen vorm van het adjectief te plaatsen:

laica "een slimme";    i laica "de slimme"

carnë "een rode";    i carnë "de rode"

hwarin "een scheve";    i hwarin "de scheve"

Deze adjectieven worden verbogen met de uitgangen van de substantieven:

laicar "slimmen";   carni "roden";   hwarindi "scheven"

Ook duaal en partitief meervoud zijn mogelijk:

laicat "een paar slimmen"   carnit "een paar roden";   i hwarindu "beide scheven"

laicali "enkele slimmen";   carnili "enkele roden";   hwarindeli "enkele scheven"

Deze substantieven kunnen ook de andere naamvalsuitgangen krijgen, bvb.

laicaron (genitief meervoud);   carnillo (ablatief enkelvoud);   i hwarindun (datief duaal) ...

Adjectieven volgend op het substantief

Als een adjectief volgt op het substantief waarbij het hoort, dan gebruiken we de regel van het laatste verbuigbare woord. Dit betekent dat het adjectief de naamvalsuitgang krijgt en dat het substantief deze uitgang verliest:

coa carninna "naar een rood huis" (allative)

coa carnillo "van een rood huis" (ablative)

In het meervoud heeft het adjectief de naamvalsuitgang van het meervoud en staat het substantief in de nominatief meervoud:

coar carninnar "naar rode huizen" (allative)

In het duaal krijgt het adjectief de duale naamvalsuitgang en vinden we de nominatief duaal bij het substantief:

coat carnilto "van een paar rode huizen" (ablative)

Merk op: adjectieven hebben enkel t-dualenb zelfs als ze een t- of d-klank bevatten:

i aldu tiucatsë "in beide dikke bomen" (locative)

De andere woorden die op deze manier verbogen worden, zijn:

• deelwoorden als ze achter een substantief gebruikt worden (zie Quenya/Verbaalvormen)
• aanwijzende voornaamwoorden
• titels volgen ook altijd op een eigennaam, het is dus ook steeds de titel en niet de eigennaam die verbogen wordt:

Elendil Voronda "Elendil de Trouwe"

Elendil Vorondan "aan Elendil de Trouwe" (datief)

Elendil Vorondallo "van Elendil de Trouwe" (ablatief)

Er zijn echter ook twee gevallen waarin deze regel niet gevolgd wordt:

• Als het substantief in het partitief meervoud staat, de naamvalsuitgang blijft in dit geval bij het substantief, het adjectief staat in zijn originele (meervouds)vorm:

coalissë carni "in enkele rode huizen" (locatief)

• De adjectieven op –ëa hebben enkel een meervoudsvorm en geen andere naamvallen, opnieuw blijven de naamvalsuitgangen dus bij het substantief:

coanna laurëa "naar een gouden huis" (allatief)

coannar laurië "naar gouden huizen" (allatief)

Paradigma's

Enkele opmerkingen:

• Deze meervoudsvormen kunnen enkel gebruikt worden als het adjectief op het substantief volgt, niet als het zelf als substantief gebruikt wordt. Maar in dat laatste geval volgen ze de gewone regels voor substantieven (zie Quenya/Verbuigingsparadigma's).
• Adjectieven op -ëa kunnen niet verbogen worden, ze staan bijgevolg ook niet vermeld in deze tabellen. Ze kunnen wel gebruikt worden als substantief maar ze worden in dat geval verbogen als ampa "haak" of alda "boom".
• Het partitief meervoud kan enkel gebruikt worden als het adjectief de rol van substantief vervult, dus het is ook niet in de tabellen opgenomen.

Adjectieven op -a (maar niet -ëa) worden als volgt verbogen (anda "lang"):

	enkelvoud	meervoud	duaal
nominatief	anda	andë	andat
genitief	ando	andëon	andato
possessief	andava	andaiva	andatwa
datief	andan	andain	andant
ablatief	andallo	andallon(r)	andalto
allatief	andanna	andannar	andanta
locatief	andassë	andassen	andatsë
instrumentalis	andanen	andainen	andanten
respectief	andas	andais	andates

Adjectieven op -ë worden als volgt verbogen (ninquë "wit"):

	enkelvoud	meervoud	duaal
nominatief	ninquë	ninqui	ninquit
genitief	ninquio	ninquion	ninquito
possessief	ninquiva	ninquíva	ninquitwa
datief	ninquin	ninquín	ninquint
ablatief	ninquillo	ninquillon(r)	ninquilto
allatief	ninquinna	ninquinnar	ninquinta
locatief	ninquissë	ninquissen	ninquitsë
instrumentalis	ninquinen	ninquínen	ninquinten
respectief	ninquis	ninquís	ninquites

Adjectieven op -n worden als volgt verbogen (melin "lief"):

	enkelvoud	meervoud	duaal
nominatief	melin	melini/melindi	melindet
genitief	melindo	melindion	melindeto
possessief	melinwa	melindiva	melindetwa
datief	melinden	melindin	melindent
ablatief	melindello	melindillon(r)	melindelto
allatief	melindenna	melindinnar	melindenta
locatief	melindessë	melindissen	melindetsë
instrumentalis	melindenen	melindinen	melindenten
respectief	melindes	melindis	melindetes

---

>> Quenya >> Quenya/Adjectieven >> Quenya/Verbogen adjectieven