West-Vlaams/Les 1: Basisconversatie

Om fris te beginnen zullen we eerst een basisconversatie gaan bekijken. Zo krijgt u een eerste inzicht van hoe het er in het Vlaams aan toe gaat.

De sch-klank

Wat ook bijzonder is in het West-Vlaams is het gebruik van sch en de uitspraak ervan. Sommige dialecten spreken van skoen als we het over "schoenen" hebben, anderen over sh-hoen (met de 'sh' zoals in het Engelse 'shower'). Onder andere in Kortrijk spreekt men met de sk. In Wervik combineert men trouwens beide; shkoen. Deze uitspraak is de oorspronkelijke (oude) uitspraak. Let wel: Nergens in het West-Vlaams wordt sch uitgesproken als in het Nederlands, zoals [sg]. Rond de streek van Brugge wordt de h van sh-hoen vervangen door een glottisslag. Indien je dit vertraagd zou uitspreken, lijkt dit op het uitspreken van het woord in kwestie in twee keer "sch'ole"

De stopwoordjes

Wilt u zich echt verstaanbaar maken in het West-Vlaams, dan moet u (minstens om de twee zinnen) een stopwoord gebruiken. Deze zijn, maar lang niet allemaal, wé, wi, é, enni (vooral in de Westhoek).

Dialoog

De volgende dialoog gaat tussen de personen Ben en Sara.

Ben: Hoeien nuh'nt. (Goede ochtend/morgen.)

Sara: Hey, oe est? (Hallo, hoe gaat het?)

Ben: Hoed, e me joen/gie? (Goed, en met jou?)

Sara: Sava, olles ok... (Goed (ça va), alles oké.)

Ben: Wa/Wuk doej vandoahe? (Wat doe je vandaag?)

Sara: Kwee'(n)t noh ni. (Ik weet het nog niet.)

Ben: Ah ok, allee toe nohhe kjè. (Ach zo, oké, tot de volgende keer.)

Sara: Ja tot in'n droj é. (Tot nog eens.)

Opmerkingen

Het weglatingsteken staat voor een glottale stop, dus je zegt eigenlijk bv. nuh, dan stop je en dan zeg je nt.

Uitdrukkingen

• Tetoet (toch wel / geen commentaar)
• Batoet (variant)
• Battendoet (heel zeker niet)
• Jammo Jakkendoe(n) (dat doe ik toch niet)
• Nè wok nie tielik (dat is niets te vroeg)
• Tis te letter (het is te weinig)
• é? (kunt u dat nog eens herhalen aub?)
• Alléhow sèg (alsjeblieft zeg)
• Mohow sèg (variant)
• Giv mo sjette (geef maar gas)
• Go mor ekki (laat je maar eens gaan)
• gi n' uul (jij bent toch een grote ezel)
• zukken kalf (variant)
• luntnzoetekoeke (variant)
• zwinnig (het is leuk)
• go me nekje bakn (heb jij zin in een partijtje tafelvoetbal?)
• geete (gsm/telefoon)
• gettn (drinken)
• jin do de kele joagen (een sigaret roken)
• de kele smèrn (iets drinken)
• jin taffn (een sigaret roken)
• smekkn vangen (vuisten vangen)
• traphoaze (onnozel meisje)
• klutters (euro's)
• beegee (opgewonden zijn)
• boiten (fuiven/feesten)
• skeer (arm)
• vleermuzn (omgekeerd een pint opdrinken)
• na de blarn goan (drinken met de enige bedoeling om morteldronken te worden)
• travakkn (werken)
• vesk! (roept men indien men een nieuwe "verse" pint wil krijgen)

Opmerkingen: vergeet vooral niet het einde van je woorden in te slikken, dit in het bijzonder voor woorden die eindigen op -en, zo wordt werken eigenlijk als wer'u uitgesproken en woorden als woor'u (met een aangeblazen u zodat deze ietwat klinkt als -en)

Probeer ook zo veel mogelijk woorden samen te nemen en er een nieuw woord mee te vormen. Een veel voorkomend voorbeeld hiervan is Oe est. Spreek dit niet uit als oe-est maar kortweg als west.