Geo-visualisatie/Antwoorden

De antwoorden...

Doelstellingen van deze module 'Antwoorden': Hier worden de antwoorden gegeven op de vragen uit Vragen en opdrachten. Daarnaast worden de kaarten uit diezelfde 'vragen en antwoorden' soms van extra commentaar voorzien. Open de antwoorden in ander venster, dan de vragen en antwoorden, zodat je prettiger werkt.

Antwoorden Inleiding

Hier waren geen vragen over.

Antwoorden Deel A: Theorie

Hier waren geen vragen over.

Antwoorden Inleiding GIS

Opbouw van GIS-data

a) Het kruispunt is apart weergegeven omdat het niet zomaar een stuk weg is, maar een deel van de weg dat kruispunt genoemd mag worden. In het GIS-model dat ten grondslag ligt aan de regels voor objectgeoriënteerdheid van dit bestand, is gekozen om dit als een apart object te definiëren; de grenzen met de weg zijn dus te zien. Doordat het object anders is gedefinieerd, kunnen er in de database ook 2 straatnamen aan gekoppeld worden, iets wat bij het object weg nooit mogelijk zou zijn. Een ander voordeel is dat in het GIS-bestand direct naar alle kruispunten gezocht kan worden. Er is snel een kruispunten-kaart te maken door alle objecten, behalve de kruispunten, niet te visualiseren. Het kruispunt kan ook met afwijkende kleuren getoond worden, bijvoorbeeld de omtrek kan niet of grijs (in plaats van zwart) getekend worden; het object is dan nog steed apart te vinden in het GIS-bestand, maar de overgang van de weg naar het kruispunt is dan visueel niet meer storend.
b) Het kan een nadeel zijn. Die talud-streepjs waren een mooie cartografische conventie; een beetje geoefende kaartlezer zag zo snel wat de hoge en lage kant van zo'n talud was. Er is in dit GIS-model vanuit beheersmatig standpunt echter gekozen om te weten hoeveel oppervlakte gemaaid moet worden onder een hellingshoek; In de database kan zelfs de maximale hellingshoek worden ingevoerd, opdat duidelijk is wat voor maaimachine voor dit talud mogelijk is. In ieder geval is op deze manier bekend om hoeveel oppervlakte gemaaid moet worden; het zijn niet allemaal aparte vlakjes, zoals te zien is in de figuur van het CAD-bestand uit het Deel A, Theorie. Het hoogste punt is blijkbaar voor de toepassingscontext niet belangrijk om in te winnen (=duur!) en in het bestand op te slaan. Daarnaast zijn dit soort grenzen / lijnen (vaak zachte topografie genoemd) meestal onnauwkeuriger bepaald dan de rest van het bestand. (Onder harde topografie worden objecten verstaan met eenduidig te karteren (object)grenzen, zoals overgang asfalt - gras.)

Toepassingscontext / Noord-Holland

De titel had bijvoorbeeld kunnen zijn 'Locatie potentiële klantenkring Synnexxion' met extra uitleg in de legenda, zoals bijvoorbeeld. 'Gebaseerd op aantal inwoners in Noord-Holland die wonen binnen 500 meter loopafstand van door Synnexxion geëxploiteerde bushaltes, gegevens 2006.' Hiermee is nog maar weinig misverstand mogelijk.

Antwoorden Vervolg GIS

Hier waren geen vragen over.

Antwoorden Inleiding Cartografie

Italië

Dit qua thematische kaartsoort een zogenaamde bewegingenkaart, op een refentiekaart weergegeven. De reis zelf laat immers via een route (met pijlen) zien langs welke plaatsen (op de referentiekaart) gereisd is.

Germaanse volksuitbreiding

a) Dynamische en niet actief.
b) Het is een (animated) GIF.
c) Er zijn meerdere minpuntjes te bedenken:

De kleur lijkt op (van noord naar zuid uitbreidend?) landijs. Een andere kleur (een licht roze of bruine (huids?) kleur was misschien meer op zijn plaats geweest.
Er staan geen jaartallen bij elke fase.
De uitbreiding gaat voor het gevoel van de kaartlezer waarschijnlijk vrij snel. Gelijktijdig is het fenomeen (de verspreiding van (de cultuur en mensen) van zo'n volk een stuk minder snel dan getoond. Logisch, maar het staat niet in verhouding tot de werkelijkheid. Zo'n tif kan dan beter ook wat (te) langzaam ogen.
Er zijn geen rivieren, steden of andere referentiepunten zichtbaar. De informatiewaarde is daardoor erg laag. Je ziet niet tot hoe ver dit volk nu gekomen is. Het enige dat de animated gif, dus als bewegende kaart toevoegt, is dat je ziet dat het volk van noord naar zuid is uitgebreid. Dat had ook met één zin in een tekst verwoord kunnen worden. Wat de animated gif als kaart toevoegt is wel aardig, namelijk, waar het volk zich exact bevond (in die begin- en eindtijd.)

Zou - gezien de laatste drie minpuntjes - een stilstaande beginlijn en eindlijn van de uiterste grens van deze Germaanse stam op één kaart niet een rustiger en leesbaarder beeld opleveren?

De conclusie is misschien dat een cartograaf blijkbaar veel kan vertellen aan een inhoudelijk specialist (hier: geschiedkundige) daar waar het gaat om voor - in dit geval - goede geschiedkundige illustraties (kaarten) maken. De inhoud (jaartallen, titel) komt misschien van de vakspecialist, maar 'kaartenmaker' blijkt toch echt een apart vak, of op zijn minst iets waar je ervaring in kan gebruiken en de tijd voor moet nemen.

Wereldbevolking

a) Dit is een choropleet.
b) Een choropleet dient genormaliseerd te zijn. Deze choropleet is niet genormaliseerd. Normaliseren wil zeggen dat de gevisualiseerde aantallen, dus de aantallen die in een bepaald gebied voorkomen, gecorrigeerd zijn voor de grootte van dat gebied. Op de in dit voorbeeld (verkeerde) gevisualiseerde wijze (ongenormaliseerd) worden grote landen die bijvoorbeeld 10 miljoen inwoners kennen, veel te veel indruk boven kleine landen die evenveel inwoners kennen. Aantallen (voorkomens) mogen nooit met een choropleet worden weergegeven, dichtheden wel. Een gegeven als bevolkingsdichtheid had dus wel op deze wijze weergegeven kunnen zijn. De bevolking wordt dan door de oppervlakte genormaliseerd (aantallen mensen per land delen door aantal vierkante kilometers per land). Een figuratieve kaart (met twee o.a. grote cirkels in India en China) zou wel correct geweest zijn. Minder belangrijk commentaar: blauw is een vreemde kleur voor het maken van kaarten over inwoners. Oranje of rood heeft een betere associatie met het thema bevolking. Blauw associeert men eerder met diepte, veel water, zee of koude temperaturen.

Bevolkingsdichtheid Europese landen

a) Dit is een figuratieve kaart.
b) Er is véél commentaar op deze veel te snel, zonder aandacht gemaakte kaart te geven.

Over de kleur: De kleur (groen) valt niet genoeg op. Bij een thema als bevolking(sdichtheden) horen rode kleuren. De visuele hiërarchie is ook niet mooi: groen op blauw valt niet op.
De klasse-indeling is slecht, Monaco is zeer groot weergegeven, maar daardoor vallen alle andere klassen (landen) niet op. Ook is er geen onderscheid meer te zien. Het absurd hoge aantal van Vaticaanstad (of is het Monaco?) verstoort de (automatisch gegenereerde) klasse-indeling. Bij het classificeren dient altijd rekening gehouden te worden met dergelijke uitschieters. Dat is hier niet gebeurt.
Het ergste van deze kaart is echter het volgende. Er had géén figuratieve kaart gemaakt mogen worden van bevolkingsdichtheden. Deze dichtheden dienen met een choropleet in beeld gebracht worden. Normaliseren (dichtheden berekenen) hoeft alleen wanneer je een choropleet gaat maken. Was er gekozen voor bevolkingsaantallen, in plaats van - dichtheden, dan was deze kaartsoort wel een aardige keuze geweest.

Door deze tekortkomingen is duidelijk dat deze kaart geen enkele publicitaire / toegevoegde waarde heeft. De kaart zal eerder tot verwarring leiden.

Uitbreidingen Europese Unie

a) Een choropleet. Normaal als gebieden (landen) ingedeeld worden, gegroepeerd, zou je misschien eerder een chorochromatische kaart verwachten, omdat het om geclassificeerde regio's, bij elkaar behorende groepen van landen gaat. Echter, het gaat hier om de uitbreiding in tijd. Een chorochromatische kaart had waarschijnlijk verschillende kleuren van een zelfde lichtheid/saturation gehad. Er is hier echter terecht gekozen voor een langzaam steeds lichter wordende kleur (groen). Donkergroen staat voor de oude groep landen van het eerste uur (de harde kern), en is ds terecht donker. De jongste ('jeugdige') EU-leden zijn lichter.
b) Het had best een Animated GIF kunnen zijn, omdat dit waarschijnlijk nog steeds een rustig, steeds verder uitdijend beeld zou geven. Het doel van de kaart moet dan zijn het langzaam uitbreiden van de EU. Wanneer de lezer echter heel precies de landen en jaartallen moet kunnen lezen, zou een Animatid GIF misschien toch weer lastig zijn. Een evaluatie / testje bij een select deel van de doelgroep zou kunnen uitwijzen of een Animated GIF plezier is of niet. Kijk maar eens naar dit voorbeeld:

Uitbreiding van de Europese Unie, van 6 landen (1952) in naar 27 in (2007)

Overigens, ook had er nog voor gekozen kunnen worden om al deze plaatjes los van elkaar te laten zien, waarbij elke keer de nieuwe landen gelabeld worden, en de oude niet. Dat zou een serie kaarten opleveren die voor iedereen zeer leesbaar is. Als je er uitgebreid op in wilt gaan en je hebt de ruimte, dan is dat een aardig alternatief. De animated GIF is - uiteraard - alleen op websites mogelijk.

c) De kleur groen is goed gekozen; deze is neutraal, staat voor groei en het leven. Witte gebieden zijn terecht sober, leeg en wit gehouden; het zijn duidelijk landen die (nog) niet lid zijn van de EU.
d) De legenda en de labels zijn aan de kleine kant. Het reliëf is onterecht gebruikt, en stoort daarmee het kaartbeeld. Bij een fysisch-geografisch thema (erosie, rivieren, klimaat) had was zo'n toevoeging misschien wel relevant geweest. In dit geval zorgen de grijstinten van de gebergtes ervoor dat het groen lichter of donkerder wordt, en dat de labels (nog) minder goed zichtbaar worden. Aan de andere kant; de labels maken de kaart op het eerste gezicht wel visueel aantrekkelijk. In die zin is dit laatste nadeel misschien een twistpunt. Opnieuw zou een testje bij een aantal kaartlezers hulp kunnen uitwijzen of dit storend is. Bij twijfel: géén extra informatie toevoegen!

Antwoorden Vervolg Cartografie

Verwoestijning

a) Wanneer wordt ingezoomd op (de beschrijving in het midden van) de kaart, is te lezen dat het om een (cilindrische) Miller projectie gaat. Ook 'goed' is wanneer deze (onterecht) wordt aangezien voor een Mercator projectie. Van belang is dat geconstateerd wordt dat de grootte van objecten richting de polen sterk is vervormd; het is geen oppervlaktegetrouwe projectie. Bij de Miller projectie is dit overigens minder erg dan bij de Mercator-projectie.
b) Zou het een Mercator-projectie zijn geweest, dan was dit een slechte keuze. Het is gelukkig een (aan de Mercator-projectie verwante) Miller projectie, waarbij de oppervlaktes richting de polen iets minder erg zijn vergroot. Feit blijft, dergelijke cilindrische projecties laten landen nabij de polen relatief te groot zien ten opzichte van (even grote) landen nabij de polen. Bij deze kaart wordt gepoogd de lezer een objectief beeld te geven van de ernst van desertificatie / verwoestijning. Het is daarbij van belang dat gebieden waar veel of juist weinig (kans op) verwoestijning is, even groot worden weergegeven. In de tekst was al eerder te lezen: thematische kaarten dienen oppervlakte getrouw te zijn. Nu wordt het beeld te veel bepaald door de situatie rondom de polen omdat die gebieden te groot worden afgebeeld. De (mogelijke) ernst van de situatie rondom de equator is juist te klein afgebeeld. Wellicht is dit de reden geweest om niet voor de Mercator projectie, maar voor de Miller Projectie te kiezen. Hierdoor is het probleem iets minder erg. Te zien is echter dat het probleem nog steeds een rol speelt

Suïcide

Hieronder is die kaart voor het gemak nogmaals weergegeven.

a) Ja. Waarschijnlijk een Robinson Projectie. Deze is gangbaar voor het afbeelden van de wereld. Dergelijke, qua oppervlak nauwelijks vertekenende projecties, zijn zeker van belang wanneer een op de kaart weergegeven grootheid is weergegeven die uitgedrukt is in percentages van het oppervlak. Hoewel het hier om percentages van de bevolking gaat is het minder van belang, maar nog steeds aan te bevelen.
b) 1) grijs is niet in legenda weergegeven. 2) kleuren lijken goed (onderscheidend), maar, welke groen is nu beter, die van Noord-Amerika of die van Australië? 3) gevoelsmatig lijkt het correct en logisch, maar is groen beter dan blauw? Oftewel: waarom niet één kleur gebruikt en dan van donker naar licht! Dus in grijswaarde variëren van een bepaalde kleur. En neem dan niet blauw (neutraal, als of je het goedkeurt) of rood (te bloederig) of groen (ook alsof je het goedkeurt), maar iets als paars of bruin. Bruin is verstandig als je het (zoals betamelijk in Nederland) het begrip suïcide niet als iets te normaals wil neerzetten; potentiële zelfmoordenaars / twijfelaars, zouden het niet te mooi / 'valt wel mee' mogen ervaren. De omgeving en nabestaanden kunnen er zeer veel last van hebben. Zie ook meer over kleurkeuze.

Overigens, er zijn onnodig veel klassen weergegeven in de legenda. De eindgebruiker van deze kaart is niet in staat om zoveel klassen weer te onderscheiden (maximum is 8, beter en eenvoudiger is 5). De cartograaf lijkt hier gekozen te hebben voor meer verschillende kleuren. Namelijk blauwtinten in de onderste regio (kil gebied), groen (nog wel goed) via geel naar rood (fout of misschien zelfs bloederig). Hierdoor neemt inderdaad de onderscheidbaarheid van de ene klasse naar de andere klasse toe, maar niet het overzicht (welke delen van de wereld zitten in hoge klassen, welke juist niet). Ook er uitspringende landen zijn er moeilijk uit te halen, zoals: zijn er landen waar de omgeving extreem of gemiddeld scoort, waar één in de buurt liggend land afwijkend scoort. Voor het overzicht is minder klassen noodzakelijk: vijf bijvoorbeeld. Een divergerende legenda, dus met een waardeoordeel, van twee kleuren groen, via geel naar twee kleuren rood) is dan denkbaar, maar neutraler (maar ook wat saaier) is een legenda met één kleur (paar of bruin, zie hierboven) met een oplopende grijstint veel beter.

TIP: Wil je uit een kaart per land waarden kunnen aflezen, misbruik dan niet de kaart door er veel klassen en dus veel kleuren in aan te brengen, maar plaats labels in de kaart, of publiceer er naast (of alleen, dat kan ook!) een tabel met waarden. En doe dat dan niet op alfabet, maar op volgorde van de grootheid in kwestie (hier: percentages suïcide). En zou je voor labels kiezen, kies van voor enkele labels, bijvoorbeeld die van de top 3 hoogste, top 3 laagste, enkele belangrijke landen en je eigen land. Wil je echt meer vertellen, dan is dus weer een tabel een veel beter medium. Of een lap tekst. Met een kaart moet je niet alles willen zeggen, maar het belangrijkste, of, datgene wat alleen (of het beste) geografisch kan worden weergegeven. Dus waar uitschieters voorkomen, clustering, of juist waar bepaalde zaken niet of heel weinig voorkomen...

c) Behalve de zeer matige (of slechte) legenda is er nog een probleem? Het is geheel onduidelijk wat het jaar en de bron is van de data. De kaart is weliswaar in 2009 gemaakt (op het moment van schrijven van dit boek...), maar verder is er geen informatie over de kaart; ook niet op Wikimedia Commons in de 'summary'. Hier zou je nooit naar willen refereren! Ook wat 'rate' is, blijft duister. Rate als percentage is natuurlijk onmogelijk; het zal eerder iets zijn van aantallen op de 100.000 inwoners per jaar. Niet gebruiken dus!

Antwoorden Communicatie

Hier zijn geen vragen over.

Antwoorden Deel B: Geo-visualisatie

Talen in Noord-Amerika

Een leeskaart. Er is alleen te zien waar welke taal gesproken wordt. Er is géén groepering aangebracht in de veelheid van klasses. Misschien was dat inhoudelijk gezien onmogelijk.
Positief zijn:

De lichtgrijze kleur voor 'unclassified' (niet geclassificeerd). Minder is echter dat er ook donkergrijs is gebruikt. Onduidelijk is ook het verschil tussen genummerde talen rechts en (groepen?) talen links? Zijn er twee legenda's. Duidelijk is dat de kaart een toelichting behoeft; die staat dan ook vermeld als je op de kaart klikt. De kaart oogt onder andere door de uitgebreide toelichting goed (gedocumenteerd).
De witte kleur voor onbekend - niet gekarteerd - gebied. Een andere kleur was niet mogelijk geweest, dit legenda-item weglaten was een 'cartografische zonde' geweest.
De kleuren zijn op basis van een kwantitatief kleurenschema gekozen. Dat is terecht, want het gaat om een chorochromatische kaart. De ene taal is niet meer of minder dan de ander. Onduidelijk is echter wel wat de verschillende grijze texturen (schuine lijnen naar links aflopend en elders schuine lijnen naar rechts aflopend) betekenen. Deze suggereren visueel dat deze bij elkaar horen, maar dat wordt niet uitgelegd. Wellicht is dit ten onrechte gebruikt.

Afrikaanse samenwerkingsverbanden

De kaart is slecht leesbaar omdat sommige landen tot wel drie organisaties behoren. Het oog/brein kan géén beeld onthouden van welke organisaties nu hoe verspreid liggen over Afrika. Het is daarmee - in de ogen van Bertin - géén 'kaart om te zien', maar een 'kaart om te lezen'. Dat wil zeggen, het is alléén mogelijk om te zien, per land, tot welke organisatie het behoord. Dit kan verbeterd worden door Meerdere kaarten te maken van Afrika, waarin 1, misschien twee of drie organisaties per kaart in beeld komen. Deze kaart toont aan dat je niet onbeperkt méér klassen / informatie in één kaart moet zetten wanneer je er cartografisch (met je GIS-software) toe in staat bent. Er is ongetwijfeld géén evaluatie gedaan bij het opleveren / maken van de kaart.

Steden in Afrika (1)

Hieronder drie mogelijke verbeteringen, waarbij de eerste twee wellicht te complex zijn voor de doelgroep.

Grootste 50 steden in Afrika, uitgebreide versie (1) "Grootste 50 steden van Afrika, en of deze in de Top50, Top20, Top10 of Top3 horen"

Grootste 50 steden in Afrika, eenvoudigere versie (2) "Grootste 50 steden van Afrika, inclusief de Top3".

Grootste 50 steden in Afrika, simpelste versie (3) "Grootste 50 steden van Afrika"

Algemeen: De kaart beoogt een kaart te zijn "om te zien" (zie theorie Bertin), echter, de originele versie uit de opdracht is 'slechts' een kaart "om te lezen". Dat wil zeggen, de spreiding van de grootste 50 steden over Afrika is wel goed te beoordelen, de spreiding van (bijvoorbeeld) de grootste 20 steden (de oranje stippen) is niet te zien. De oorzaak dat de lezer dit moeilijk kan beoordelen is volgens de theorie van Bertin gelegen in het feit dat de meetschaal ('grootte' van de steden) niet overeenkomt met de visuele schaal. De visuele schaal is kleur(onderscheid), terwijl dat de grootte van cirkel zou moeten zijn: de grootte van een visueel object (gekozen is voor een cirkel) verhoud zicht tot de grootte van een aantal (inwoners van een stad). Anders gezegd: zo komt de visuele indruk (de gootte) van elk punt overeen met de meetwaarde (de grootte van de stad). Hiernaast drie voorbeelden van goede oplossingen, de simpelste is het laatst genoemd.
De classificatie op basis van rangorde (in kleuren weergegeven) kan dan nog steeds gebruikt worden. De punten zouden sowieso groter moeten om beter op te vallen.

De drie figuren rechts tonen mogelijke oplossingen.

De eerste toont alle classificaties (top 50,20,10 en 3) die ook in het uitgangskaartje stonden. Het blijkt dat er sowieso vrij veel informatie op de kaart staat in de eerste versie;
Vandaar de tweede versie met alleen de top 3.
De derde versie is het simpelst; deze toont alléén de grootte; het maakt voor de spreiding niet uit in welke top3, 10 of wat dan ook zit; de volgordelijkheid is immers al te zien. In het tweede voorbeeld is de top 3 getoond omdat die er toch echt wel uitspringt.
Rekeninghoudend met de doelgroep en de boodschap kan gekozen worden voor één van deze drie versies. De eerste toont veel informatie, is overzichtelijk voor de geïnteresseerde onderzoeker. Voor een krant (een vluchtige lezer) zou zelfs de tweede versie te veel kunnen zijn, en is de derde waarschijnlijk genoeg. Zie verder opdracht C.1.

Bevolkingsdichtheid Afrika

De vraag was om onderstaande kaart van de Bevolkingsdichtheid van Afrika te bespreken op cartografische aspecten.

Het volgende commentaar is mogelijk:

De kleurenopeenvolging is niet sequentieel (opeenvolgend) maar divergerend, er is gebruik gemaakt van twee kleuren die naar elkaar toe lopen. Een dergelijke divergerende schaal mag alleen gebruikt worden als de data ook 'divergeert', zoals een diepte / hoogte kaart van de wereld, of temperaturen die zowel onder als boven de nul liggen. Dit is ook te merken wanneer de kaart echt gebruikt wordt: voor het oog en zelfs voor de ratio is het onmogelijk om - zonder steeds weer naar de legenda te kijken - of het ene land nu een hogere of lagere dichtheid heeft dan het buurland. De kleur blauw is ongelukkig. Er had één hoofdkleur (bijvoorbeeld rood of oranje) gebruikt moeten worden, die van zeer licht (desnoods licht geel) naar donker (verzadigd) rood loopt. Door de kleuren niet allemaal even licht (zoals in de figuur) te laten zijn, maar steeds donkerder, en meer verzadigd, wordt een dergelijke oplopende kleurenschaal nog beter. Via de Colorbrewer kan je onder andere betere opeenvolgingen van kleuren uitzoeken. Input is onder meer het aantal klassen en of een kleuren verdeling een sequentiële, divergerende, of kwalitatieve dataset moet representeren.
De klassengrenzen zijn niet afgerond.

Indeling wijken Bagdad op grond van geloof

Dit is een chorochromatische kaart. Het gaat immers om kwalitatieve data.

Links zie je de 'originele' kaart nogmaals, rechts zie je een verbeterde kaart.

Mogelijke verbeteringen zijn namelijk:

Een beperkt aantal wegen, labels van specifieke wijken en een schaalstok zouden moeten worden toegevoegd (NB: in het origineel in het NRC was dat ook keurig het geval).
Het belangrijkste is dat er iets mis is met de kleuren. Stel dat de originele legenda goed is(!). De contrasterende kleuren zijn lichtpaars en groen. Je ogen zijn gespitst op deze twee tegenstellingen. Kijk je naar de legenda, dan zou het zo moeten zijn dat je je ogen spitst op de tegenstellingen tussen Sunnitische en Shi'itische wijken. Dat zijn volgens de legenda de kleuren geel en lichtpaars. De zeer lichte kleur geel is echter geen contrasterende kleur. In de gewijzigde tweede versie zie je de verbeterde versie. Hier zijn de twee (overigens op zich zeer goed gekozen!) contrasterende kleuren gebruikt voor de legenda-eenheden die daadwerkelijk moeten contrasteren. De gele kleur is daar gebruikt voor de gemengde wijken. Die vallen daardoor minder op.
In het origineel was het onduidelijk waar de wijken ophouden. Is dat niet gekarteerd gebied, is dat onbewoond, of zijn daar andere wijken met nog een derde overheersend geloof? In de gewijzigde tweede versie zie je dat deze mogelijke vragen van de kaartlezer beantwoord worden, door in de legenda deze (witte) kleur op te nemen en de stadsgrens ook aan te geven.
Merk op dat de twee versies een totaal ander beeld geven van de spreiding. Zelfs zonder legenda, onder te bedenken om welk thema of stad het ook gaat, de kaarten laten verschillende beelden achter in de hersens. De hersens kunnen met je verstand dit visuele beeld niet herstellen. Vandaar dat de tweede versie beter is: de twee contrasterende kleuren zijn hier juist gebruikt bij de twee contrasterende legenda-eenheden.

Antwoorden Classificatie

Duitse postcodes

Het is een nominale meetschaal. Geen ordinale meetschaal, want 10 is niet beter of meer dan 20. De getallen verwijzen slechts naar een gebied(snaam).
Het is een chorochromatische kaart.
Er is gegroepeerd op het eerste getal van de voorkomende nummers (ruwe data).
Omdat zo een overzichtelijke kaart ontstaat van de ligging van nummers; nummer 31 - bijvoorbeeld - is zo snel op te zoeken. Zouden alle nummers in de legenda een verschillende kleur krijgen, dan was dit onmogelijk om snel op te zoeken. Door deze classificatie is de ruwe data inzichtelijk en informatief geworden.
Het is een kwalitatief kleurschema. De kleuren zijn niet volgordelijk, maar behoren tot een bepaalde groep (herfst) tinten. Hierdoor wordt visueel aangegeven dat het verschillende gebieden zijn, maar dat het ene gebied niet meer of beter is dan de ander.

Aardbeving in China

Een divergerend kleurenschema. Hoewel de Schaal van Richter een ratio-meetschaal is, is niet voor een volgordelijk kleurenschema gekozen, maar voor een divergerend kleurenschema. Daardoor vallen ook plekken op waar lage waarden zijn. Lage en hoge waarden zijn ook weer goed te onderscheiden, omdat er een regenboog-kleurenspectrum is gebruikt. Dat is vrij gebruikelijk bij divergerende kleurenschema's. De rode kant geeft dan vaak veel (erg, warm of hoog) aan, terwijl de groene kant dan vaak weinig (niet erg, koud of laag) weergeeft.
De ster in het midden is waarschijnlijk geen stad of dorp, maar de locatie van de (diepe) aardbeving (het epicentrum). De kaart heeft waarschijnlijk als doel om te laten zien het merkwaardige feit dat de zwaarte van de aardbeving (door ligging van breuken) niet per definitie dicht bij het epicentrum hoeft te liggen. Daarom is het essentieel dat de locatie (het epicentrum) van de aardbeving ook in de kaart moet worden gezet. Echter: het vreemde is dat deze niet in de legenda staat... Andere (minder belangrijke) minpuntjes die genoemd zouden kunnen worden is dat er geen schaal bij staat. Met zo weinig referentiepunten (grenzen of steden) is een schaal niet in beeld brengen bijna een zonde. Overigens is het duidelijk dat deze kaart bedoeld is voor binnen een publicatie van een (semi) wetenschappelijk artikel; de titel staat er onder, en er wordt een aantal wetenschappelijke termen gebruikt. Dat hoeft niet fout te zijn, als deze afbeelding (op Wikicommons te verkrijgen onder een CC-licentie!) maar niet zomaar voor elke brede doelgroep gebruikt wordt.
Strikt genomen bestaat deze kaart uit een rasterbestand; immers het bestand is gepubliceerd op het internet, en is als PNG ter beschikking gesteld als bestand. De kaart zelf is totstandgekomen door een combinatie van zowel een rasterbestand (de gekleurde grove blokken) als enkele vectorbestanden. De blauwe vectoren zijn rivieren en Peking komt ook uit een vectorbestand. Peking is namelijk een punt, dus komt ook uit een 'vector' bestand (waarbij de vectoren uit één punt / coördinaat bestaan). (Overigens, het gekleurde rasterbestand is van origine een zogenaamd intelligent rasterbestand, waarbij van elke cel (met een grootte van vele kilometers in het vierkant) een bepaalde waarde heeft meegekregen,, als resultaat van een geografische analyse / ruimtelijk model uit de seismologie.)

Wereldkaart Bruto Binnenlands Product

Er ontbreken nog al wat (grote) eilanden. Hoewel de rest van de kaart goed gegeneraliseerd is (Fjorden in Groenland en Noorwegen zijn niet storend, kleine details & zeer kleine eilanden zijn weggehaald) zijn deze eilanden hopelijk niet bewust weg gegeneraliseerd, maar per ongeluk tijdens een conversieslag (?) van de kaart verdwenen.
De witte kleur geeft landen weer waarvan niets bekend is. Dat is correct kleurgebruik (geen informatie = wit).
Een divergerend kleurenschema (correct bij deze meetschaal / data), alhoewel... zie volgend antwoord!
Het is omgekeerd gebruikt! Meestal is rood veel, en blauw is weinig. Misschien is dat bewust gedaan; rood is opvallend. Misschien wilde de kaartmaker deze kaart bij een artikel voegen waar vooral de arme landen benadrukt dienen te worden. Meestal zou je dit kleurenschema andersom gebruiken. Wellicht is dit divergerende schema blauw te grof aanwezig; het gaat hier niet om dieptes/hoogtes, waarbij een dergelijke divergerende schaal met regenboogkleuren goed zou kunnen werken. Het gaat hier om een kwantitatieve dataset, waarbij deze net zo goed met een volgordelijk kleurenschema in beeld had kunnen worden gebracht. Bijvoorbeeld van lichtrood (=rijk) naar donkerrood (=arm). Wanneer bepaalde landen onder een bepaald minimum bestaansgrens zouden die (meest) rode kleuren extra verzadigd kunnen worden weergegeven.

Hieronder worden de overige kaarten over het BBP, op wikicommons aangetroffen, besproken:

Een divergerend kleurenschema; goed, omdat dit kleurenschema de waarden van laag naar hoog goed weer geeft en goed onderscheid maakt naar boven (groen=goed) en onder (rood=slecht) het gemiddelde.

Zetten we deze figuren om in zwart-wit, om het kleurenschema te kunne beoordelen, dan kunnen we de volgende conclusies trekken:

Homo-wereldkaart

Dit is overigens een leuke, goede kaart, die inzichtelijk maakt wat een tabel nauwelijks zou kunnen. De kaart geeft de politieke omgang / beleid een kleur, en toont daarom iets dat anders onzichtbaar zou zijn. Op straat zie je die kleuren niet..., maar als homo heb je er wel mee te maken. De kaart toont goed hoe op wereldschaal gedacht wordt. Voor de tolerante, Nederlandse (of westerse) cultuur is zo'n kaart misschien een hele openbaring of misschien zelfs een schok. Met deze kaart wordt zo neutraal mogelijk aangegeven dat er verschillend nagedacht wordt over de behandeling van / omgang homoseksualiteit. Hiermee is wellicht aangetoond dat cartografische ondersteuning bij gevoelige onderwerpen op een neutrale wijze – zonder stelling te nemen – een onderwerp niet alleen goed inzichtelijk kan brengen, maar juist ook bespreekbaar kan maken. De feiten staan zo goed op een kaart en zijn daarmee in beeld.

Een divergerende kleurenschaal; rood aan de negatieve kant van de omgang met homoseksualiteit, blauw aan de positieve kant van de omgang met homoseksualiteit. Het is qua kleuren een westerse georiënteerde kaart. In (de meeste van) onze ogen neutraal en juist. In een extreem moslim-fundamentalistisch land zouden de rode en blauwe tinten misschien wel moeten worden omgedraaid...
Grijs ontbreekt. Misschien had grijs wel in het midden van de legenda moeten staan. het ontbreken van dit legenda-item is erg, omdat de kaartlezer op geen enkele (andere) wijze wordt verteld hoe de overige niet rood en niet blauw gekleurde landen omgaan met homoseksualiteit. Betekent grijs nu: 'onbekend' of betekent dit 'ze gaan er neutraal mee om'. Dat is nog al een verschil.
Donkerrood valt misschien wel te zwart uit, waardoor de volle kleur rood misschien méér aandacht trekt. Het was beter geweest wanneer de meest negatieve omgang rood (is al 'bloederig' genoeg, zie eventueel Kleurgebruik en kleurassociaties) was geweest, en de iets minder negatieve omgang licht rood (maar niet te lichtrood of oranje, zo van: dat die omgang vinden wij normaal / mag soms).
Nee. Tinten blauw en tinten rood zijn dan niet meer van elkaar te onderscheiden. Wel zou zo de donkerrode kleur (negatiever van rood) donkerder en dus juister overkomen dan op een gekleurde versie (zie vorig antwoord).

Bruto Nationaal product Europese Unie

a) Normaliseren. Meestal gebeurt dat op basis van de grootte van de oppervlakte van een land, hier op basis van het aantal bewoners. Daardoor wordt niet het 'totale inkomen van een land' maar het 'inkomen per persoon' zichtbaar gemaakt.?
b) Door de kleuren en indeling in een aantal bij elkaar horende landen verwacht je misschien een chorochromatische kaart; dat is echter fout. Het is choropleet, waarbij gebruik gemaakt is van twee divergerende kleuren. Dat komt omdat het hier gaat om afwijking t.o.v. het gemiddelde (100%). Armer is met rood weergegeven. Deze kleur is gekozen omdat deze kleur associaties heeft met fout, onder de norm, negatieve cijfers). Rijker is met groen weergegeven. Deze kleur staat voor 'goed' en 'groei'. Hoe sterker afwijkend van 100%, hoe donkerders (hogere grijswaarde) de kleur. De data is dus divergerend, daardoor heeft deze choropleet ook een divergerende kleurschaal. Zou er niet met percentages gewerkt worden in de legenda, maar met euro's, dan had er één kleur gebruikt moeten worden, die van donker naar licht gaat.
c) Er is misschien wel sprake van een geleidende schaal, maar gelijktijdig is er is sprake van 'onder en boven de nul', namelijk, onder de 100% en boven de 100%.

Moskeeën in Noord-Holland en Flevoland

Zuid-Holland, Gelderland, Overijssel en Friesland zijn niet meegenomen bij de kartering. Er wordt zo niet de indruk gewekt dat deze provincies (al of niet toevallig) ook in beeld zijn wat betreft het aantal moskeeën. Zijn er daar net toevallig plaatsen in beeld mét één moskee of meer moskeeën, dan nog worden die niet gevisualiseerd. Zou de ondergrond (ook) (lichtgroen) zijn gekleurd, dan zou er bij de kaartlezer de indruk kunnen worden gewekt dat daar helemaal geen moskeeën zijn?
In principe had voor elke willekeurige kleur gekozen kunnen worden, als deze maar goed opvalt ten opzichte van de achtergrond. Er is echter voor (donker)groen gekozen, omdat dit de kleur is van de islam. Uit die keuze spreekt misschien respect, maar in ieder geval wordt deze kleur door moslims, maar steeds vaker ook autochtone, westers georiënteerde personen met de islam geassocieerd. Rood oogt als een gevaar. Rood zou dus op deze (neutrale!) kaart niet gepast zijn. Paars wordt door de islam soms geassocieerd met prostitutie. (Zie ook de paragraaf over kleurassociaties in deel C.)

Antwoorden Symbologie

Hier zijn nog geen vragen over.

Antwoorden Deel C: Kaartopmaak

Bosnië

De kleur rood is vanuit Westers perspectief (wereldbeeld) wellicht logisch, figuurlijk gesproken levert dit echter een gekleurd beeld op. Rood wordt geassocieerd met zowel communistisch (georiënteerd) (dat zou goed zijn), maar helaas ook met 'fout'. Daarnaast worden de Kroaten met blauw (een VN kleur nota bene, de als onpartijdig te boek staande partij, de uitgever van deze kaart!) weergegeven. Normaal zou het een prima kleur zijn. Echter, niet in een context waarin het land of bevolkingsgroep met een ander land in (staat van) oorlog is. De moslims groen kleuren is daarentegen weer wel een aardige keuze.

NB1: Merk overigens op dat er - door het simpelweg naast elkaar plaatsen van deze kaarten - tegenstellingen worden gecreëerd. Dat kan bewust of onbewust gebeuren.
NB2: Er moet gezegd worden dat drie van dergelijke kaarten, naast elkaar, heel goed weergeven wat de problematiek is. Als serie geeft het een aardig objectief beeld van de complexe situatie. Dat komt deel doordat een niet te hoog aggregatieniveau is gekozen; er zijn relatief kleine gebieden in beeld. Toch is door de simpele legenda per kaart én goed te zien waar de desbetreffende bevolkingsgroep veel voorkomt, en waar die flink gemixt is met andere bevolkingsgroepen.

Frontlijn Duitsland - Frankrijk

Het antwoord zal waarschijnlijk zijn één van onderstaande twee:

Er valt mij niets op, want alles is even overheersend.
Alles is even overheersend.

Er is géén visuele hiërarchie op deze kaart. De kaart is daardoor slecht leesbaar. Hoewel de kaart als illustratie wel erg verzorgd is, is er niet met een cartografisch oog getekend. Bijna alle lijnen en symbolen zijn even dik, de kaart is overal even druk en even gevuld. Waar het echt om draait zou uit de titel of de legenda moeten volgen. Het feit dat dit een zwart-wit publicatie is doet hier niets aan af; juist dan zou misschien een kaart des te duidelijker moeten zijn in waar het écht om gaat. Eerlijkheid gebied te zeggen dat deze illustratie met zeer veel gevoel voor detail getekend is. let eens op de handmatige (!) geschreven teksten (waar bij nader inzien wel degelijk enige hiërarchie in zit), de schrapjes die het reliëf suggereren, de passen de loop der rivieren. Allemaal prachtige details waardoor de illustratie met recht een plaats verdient in een boek. Een cartograaf zal dit met wat pijn en moeite alleen goed willen noemen wanneer hij weet dat het (lezers)publiek van dat boek waar het in verschijnt zelf al zeer geïnteresseerd is, en al die details die op de kaart te vinden zijn wel wil vinden.

Titel / Verenigde Staten

De titel is véél te klein weergegeven. hij zou minimaal driemaal zo groot moeten zijn als de grootste lettergrootte uit de kaart. Daarnaast zou die titel veel mooier mogen opvallen; de titel is nu wat weggestopt tussen allerlei (gekleurde) regels.
De w van 'Wanneer' en de 'W' van 'Wat' (het onderwerp). De enige 'W' die de titel bevat is 'Waar': De Verenigde Staten. Dat een jaartal ontbreekt is niet storend. In dit geval begrijpt de lezer dat de kaart (en de Verenigde Staten zoals die zijn weergegeven) dermate stabiel is dat die niet veranderd. Zou het onderwerp zijn dat er steeds staten bij zouden komen (situatie Verenigde Staten in 1750 of 1900?) dan zou er wél een jaartal genoemd moeten worden. Het onderwerp is nu de bestuurlijke indeling. Het Wat ontbreekt en dat is wel fout, op zijn minst zullen sommige lezers dit missen. Zou de titel geweest zijn iets dergelijks als "Bestuurlijke indeling Verenigde Staten", of "Politieke kaart Verenigde Staten", dan was dat beter geweest.

Mondiaal colaverbruik

De linker (Nederlandse) versie is echt veel minder dan de originele (Franse) versie. Gezien het commentaar raken kaartlezers soms blijkbaar echt gefrustreerd van een slechte legenda, of het weghalen van verhelderende tekst. De spreiding is prachtig in beeld gebracht, met mooie (cola!) kleuren! Het is daarom een aantrekkelijke kaart. Als minpunten gelden:

Het is onduidelijk waar n voor staat. Een legenda dient verhelderend te zijn. Gebruik gewoon woorden. Juist dit thema en deze kaart leent zich bij uitstek om deze informatieve kaart te delen met een breed publiek ("wie wil dit nu niet weten?"). Dat betekent dat een simpele kaart gemaakt moet worden (zie ook 'Doelgroepen' in Deel A).
De bron ontbreekt (staat wel op de originele versie).
Het jaartal ontbreekt. Had misschien niet in de titel hoeven te staan (zo vaak zal het misschien niet wijzigen), maar wel ergens in de kaart.
Er is geen onderscheid gemaakt tussen n=0 en n<50. N=0 (géén colaconsumptie) zou wit moeten zijn.
N tussen de 0 en 50 (beter: tussen de 1 en de 50) zou een (lichte, bruine) colakleur moeten hebben gekregen, hij heeft hier een grijze kleur gekregen. Dat is cartografisch onjuist, om twee redenen. 1) Grijs wordt geassocieerd met 'onbekend'. 2) Er is wel degelijk een bepaalde cola-consumptie, al is het weinig. Zorg dus voor een lichte (cola) kleur. De data is namelijk op een ratio-meetschaal (aantal consumpties per dag) ingewonnen, de visuele schaal dient hier mee in overeenstemming te zijn. Zie ook over meetschalen.
NB: waarschijnlijk was het ook al opgevallen dat de legenda (althans, in maart 2008) (door knip en plakwerk?) verkeerde teksten bevat bij de verschillende kleuren. Waarschijnlijk zijn de teksten bij de twee middelste bruine kleuren verwisseld... Er is waarschijnlijk niet aan kaart-evaluatie gedaan...

Conclusie: enkele 'details' zomaar weglaten maakt een redelijke kaart al snel tot een slechte kaart. Blijkt dat juist een visueel aantrekkelijke, bij een groot publiek interessant gevonden kaart, op te roepen tot vragen, dan haakt de kaartlezer af, en heb je als illustrator / cartograaf meer gebroken dan gemaakt.

De zeereis van de 'Beagle'

Het is een bewegingenkaart.
De zee uit de opgave was wel erg donker. Qua visuele hiërarchie had dit beter gekund: de reis en alle locaties die Darwin aan doet, hadden beter uit kunnen komen wanneer de zee minder donker in beeld was geweest. Bijvoorbeeld zoals op deze, verbeterde versie:

De originele kaart was cartografisch misschien iets te verbeteren, hij is wel aantrekkelijk qua opmaak. De labels zijn misschien wat 'fancy', maar maken de kaart wel geschikt voor publicatie bij een bredere doelgroep. Als illustratie is het een publiekstrekker te noemen. De labels in de 'verbeterde' versie zijn bescheidener, maar daardoor storen ze minder het beeld van hoe de route verloopt. De reis over de Grote Oceaan komt in deze tweede versie ook beter uit; bij de eerste versie uit de opgave was de Grote Oceaan niet goed (te klein, afgesneden) weergegeven. Ook de grote lange reis door een leegte - zonder misschien eilanden die zijn aangedaan - maakt deel uit van het werkelijke verhaal van Darwin. Sterk van beide versies is dat zaken die er niet toe doen (gebergten, labels van continenten) niet zijn aangegeven. Dit zorgt voor een rustige kaart, en de aandacht gaat 100% uit naar de gevaren route.

NB: De kaart uit de opgave, is verbeterd tot de kaart uit de antwoorden. Dit is eerder op verzoek van iemand uitgevoerd, via de zogenaamde 'Wikigraphists' of the 'Atelier graphique'. Je kan bij dit Franse 'wiki-initiatief' kaarten aanbieden om qua beeldkwaliteit of cartografische inhoud te verbeteren. Dit virtuele atelier is te benaderen op [Atelier graphique]. Voor zover bekend is er geen Nederlandse versie van dit bijzondere fenomeen.

John Snows kaart van de choleragevallen

1) Gilberts versie toont van het stratenplan een beperktere set, waardoor de pompen en choleragevallen en waterpompen (het onderwerp!) beter opvallen. 2) Gilbert versie toont door stippen i.p.v. streepjes direct naast elkaar liggend, de choleragevallen apart opvallender en dus beter. 3) Gilberts verse toont een geheel afwijkend symbool voor de pomp. Deze is daardoor beter te onderscheiden / ontdekken dan de piepkleine pompen van Snows versie.
Gilberts versie. Reden: zie hier boven; het onderwerp komt beter uit.
Dit was even een beetje een strikvraag; gezien bovenstaande is Gilberts kaart al een hele verbetering ten opzichte van die van Snow. Misschien mis je een titel, of vind je dat de legenda nog groter had gekund. Of vind je dat de pompen en choleragevallen in kleur hadden moeten worden weergegeven (op de zwarte achtergrond). Bedenk dan dat dit waarschijnlijk een zwart-wit uitgave moest zijn, en dat de titel al in het onderschrift (net als in dit handboek) staat. Feit blijft dat de tekening een hele verbetering is t.o.v. het origineel. Feit blijft ook dat het origineel natuurlijk de historische kaart is die voor het eerst een ruimtelijke analyse visualiseerde, en daarom als zowel cartografisch als wetenschappelijk een authentieke, bijzondere en historische afbeelding is.
John Snow heeft de kaart zelf gemaakt. Hij was zelf (eind) verantwoordelijk voor het verzamelen van de ruwe data; die heeft hij op het complete (!) stratenplan ingetekend. Voor Snow was dit misschien een legitimatie richting de kaartlezer dat hij nauwkeurig te werk is gegaan. Toch lijkt het meer op een inventarisatiekaart. Voor de presentatie hadden veel straten er uitgehaald kunnen worden, zoals dit bij de kaart van Gilbert is gebeurd.

Uitgangen van landsnamen

De gebruikte geo-informatie (de wereldkaart) is niet optimaal geschikt gemaakt (gegeneraliseerd) voor deze kaartschaal. Landsgrenzen van landen op hoge breedtgraden, zoals die van Noorwegen en Spitsbergen, zijn zo slecht te zien. Bovendien blijft er weinig 'inkleurruimte' over. De geo-informatie had zeker gegeneraliseerd moeten worden indien het een wat belangrijkere publicatie zou zijn (dagblad, onderzoeksrapport, of kaart waarmee beleid zou worden gemaakt).
De legenda
Classificatievoorbeeld van kleine landen op een kleinschalige kaart. Ook van Lichtenstein, Andorra, Vaticaanstad, Malta, Monaco en San Marino is de classificatie nu te zien!
laat zien dat ook eiland(en) als uitgang is geclassificeerd (en met oranje is gesymboliseerd). Deze kleur is echter niet te zien! Dat is een zeer groot minpunt van deze kaart! Er zijn enkele oplossingen aan te dragen. 1) De enige goede is eigenlijk kleine oppervlakten (oppervlakten zodanig klein dat de kleur niet te zien is) niet als vlak maar als punt(symbool) te visualiseren. Dit gebeurt vaker bij eilanden. 2) De landsgrens (nu overal grijs) zou dezelfde kleur moeten krijgen als het vlak. Dit is echter een schijnoplossing; nóg kleinere eilanden blijven wellicht onzichtbaar. Bovendien verdwijnen de landsgrenzen daar waar je ze wél zou willen zien! Een schijnoplossing dus. 3) Generaliseren. En dan wel zodanig dat kleine eilanden niet weg worden gegeneraliseerd! Dit is niet echt een oplossing voor het probleem. Al heeft het er wel mee te maken. Kortom: steek allereerst moeite in deze kaart om te kleine vlakjes zichtbaar te maken. Alle landen zijn in dit verband even belangrijk; alle landen dienen ingekleurd (geclassificeerd) in beeld te komen. Hier rechts boven een klein voorbeeldje waarop kleine landen toch zichtbaar gemaakt kunnen worden (met puntsymbolen). (Ook is daar te zien dat de landen nu wél gegeneraliseerd zijn.)
Het kleurschema - een kwalitatief kleurenschema - is goed gekozen; het is immers een chorochromatische kaart. Eén kleur lijkt echter te veel aandacht naar zich toe te trekken: de donker blauwe landen met als uitgang "-en". Overige kleuren zijn aardig goed gekozen, zoals: Grijs voor 'overig', zachte, neutrale kleuren voor uitgangen die vaak voor komen, en rood en geel voor de meest uitgesproken uitgangen; dat zijn in dit geval uitgangen die zeer geconcentreerd voorkomen (geel voor "-stan") en of vrij beperkt voorkomen voor een verzameling wat kleinere landen; rood voor eindigend op "-ije" en paars voor eindigend op "-rijk".

Antwoorden Labels

Groningse dialecten

De labels zijn geen labels, maar verwijzingen naar een legenda. Het voordeel van deze keuze - alléén voor de cartograaf! - is dat er weinig werk hoeft te worden verzet om een legenda snel te maken, ook zonder een GIS. Waarschijnlijk heeft hij er ook voor gekozen omdat hij te weinig plaats in de kaart had om de lange namen van de dialecten in de gekleurde gebieden kwijt te kunnen. Het nadeel - voor de kaartlezer - is echter huizenhoog: alle kaartlezers moeten steeds heen en weer van de legenda naar het nummertje en van weer een ander nummertje weer naar de legenda, enzovoorts. De namen hadden best als label geplaatst kunnen worden in de gebieden. Bij kleinere gebieden (zoals bij 1) hadden aanhaallijnen gebruikt kunnen worden.
De volgende tekortkomingen kunnen genoemd worden:

De legenda mist een rode lijn met daarachter de uitleg: Provinciegrenzen.
Ook ontbreekt überhaupt een landsgrens. Bij dit onderwerp (talen) hadden landsgrenzen toegevoegd moeten worden.
In de legenda, onderaan de kaart, hadden de nummers beter door kleuren vervangen kunnen worden; nummers suggereren een volgorde (en daarmee een rangorde). Daarnaast zijn kleuren beter te onthouden dan nummers. Er moet steeds door de kaartlezer een vertaling van (gebieds)kleur naar nummer naar dialectnaam gemaakt worden, waarna met het nummer weer het gekleurde gebied moet worden opgezocht in de kaart. Zouden er kleuren in de legenda hebben gestaan, dan was dit een stuk makkelijker geweest: Je ziet een (groot of klein) gekleurd gebied in de kaart, kijkt naar de overeenkomstige kleur in de legenda, en weet gelijk aan welke dialect deze kleur is gekoppeld.
De labels (teksten) in de kaart zijn aan de kleine kant.
De zwarte kleur is erg zwart. Hierdoor vraag je je af of je daar niet een nummertje mist. Het gebied contrasteert (te?) zwaar met de (overige?) Groningse dialecten. Waarschijnlijk is dit de bedoeling geweest; het zullen gebieden met Friese dialecten betreffen. Dit staat echter niet in de legenda, waardoor dit (onbedoeld) extra vragen bij de kaartlezer oproept.

Antwoorden Oplevering van de kaart

Noord-Holland

Typefouten uit de input halen (spellingsfout en hoofdletter bij namen van steden), zodat labels vanzelf goed komen.
Legenda is relatief groot, het woord Legenda mag worden toegevoegd
Andere titel (zie antwoord op 'vraag Noord-Holland' deel A)
Schaalstok e/o schaal moeten worden toegevoegd
Extra uitleg kan worden toegevoegd, zoals bron en hoe die getallen zijn berekend (zie antwoord op 'vraag Noord-Holland' deel A). Deze extra uitleg is nodig indien de doelgroep / het medium die informatie willen lezen, bijvoorbeeld als de doelgroep is aandeelhouders, en het medium is een website. Niet toevoegen indien doelgroep een snelle, jonge lezer is die niet op detailinformatie zit te wachten. Wel klein lettertype gebruiken.
Noordpijl is niet nodig, te simpele kaart, zou aandacht afleiden van beperkte informatie.
Overweeg het toevoegen van overige (oningekleurde) provincies, voor beter kaartbeeld.
Overweeg andere kleur voor Noord-Holland. Blauw zit te dicht op rood, de kleur zou in ieder geval lichter moeten. Levert betere visuele hiërarchie. Blauw kan bovendien associaties met de zee oproepen.
De symbolen zijn niet proportioneel. De oppervlakten moeten naar verhouding kloppen met de getallen. Het symbool voor 370.000 heeft bijvoorbeeld een tweemaal zo groot oppervlak als het symbool voor 75.000. Een lezer kan dit niet met de cijfers in overeenstemming zijnde, scheve visuele beeld niet corrigeren, ook al staat de legenda er bij. De lezer van de kaart zal Haarlem half zo belangrijk vinden als Amsterdam, terwijl dat niet de bedoeling zal zijn.

Aantallen GIS-treffers / evaluatie

a) Nee. Liever niet. Het is misschien wat je uit zo'n kaart zou willen lezen. Echter het meten van populariteit van GIS (a) is iets subjectiefs. De grootte van het land, het aantal websites is hier op van invloed. Wanneer je het aantal GIS-treffers deelt door het aantal beschikbare pagina's kom je misschien in de buurt, echter, de titel en de kaart worden dan aanvechtbaar. Bij een titel als 'aantal GIS-websites' (b) speelt iets soortgelijks, want hoe weet je of een websites waarin (misschien maar héél kort) GIS genoemd wordt, ook een echte GIS-website is. Moraal: de titel dient kort, krachtig, maar vooral kloppend te zijn.
b) Omdat het - zeker onder het surfende publiek - een populair kaartje zou kunnen zijn, maar het relatief ingewikkelde onderwerp zich leent voor verkeerde conclusies. Daarnaast wordt al eerlijk vermeld dat er valkuilen zijn, zoals mirror-sites en andere verschijnselen, waardoor er geen harde conclusies, maar blijkbaar slechts algemeenheden uit de figuur mogen worden afgeleid.
c) Die doen alle geheel niet ter zake bij dit figuur. De lezer zal bijvoorbeeld niet geïnteresseerd zijn in de absolute afstand tussen Italië en Spanje.
d) Om te onderstrepen dat rechts een ander deel is (een kaart met topleveldomeinnamen gerelateerd aan landen) dan links (een deel waarbij generieke ropleveldomeinnamen niet gerelateerd kunnen worden aan een land). Overigens, om de 'overheersendheid' van .com in de figuur te versterken is .com als label letterlijk en figuurlijk boven de rest geplaatst.
e) Omdat een zwarte titel te veel lijkt op de zwarte labels. Visueel schreeuwen dat zowel de zwarte labels als de titel om dezelfde aandacht. Nadat de titel is gelezen, moet deze label vergeten kunnen worden, en dienen de labels in de kaart / het kaartframe zelf onderling de juiste verdeling weer te geven. Een zwarte titel verstoort dit op te bouwen beeld bij de kaarlezer. Ander oplossingen hadden kunnen zijn: Alle labels een andere donkere (groene of blauwe) kleur meegeven. Misschien zou dat de kaart ook net iets minder zakelijk of bombastisch en wat vrolijker kunnen maken.
f) Nee, die is groot genoeg. De labels worden hier niet zozeer als labels om alleen maar te lezen gebruikt, maar - heel uniek, apart en toch doeltreffend - om de grootte van een variabele (het aantal treffers in dit geval) weer te geven. Normaal gaat de genoemde regel natuurlijk wel op, alleen dat geldt niet dat de titel te klein zou zijn, maar dat de labels gewoon te groot zijn.
g) Zie ook het antwoord hierboven. De labels komen bij de doelgroep (het relatief met GIS en Internet en bekende publiek) over het algemeen vrijwel meteen duidelijk over. Wanneer de boodschap van de kaart eenmaal is overgekomen (bijvoorbeeld commerciële sites over GIS (al of niet uit de VS) zijn talrijker dan die uit Duitsland, die van Nederland talrijker dan die van België), dan is de kaartlezer gelijk geholpen; hij kan gelijk die domeinnamen (het onderwerp!) gebruiken. Een abstracte of figuratief symbool, zoals een cirkel of een computer, zou ook proportioneel weergegeven kunnen worden, echter, dat was a) minder leesbaar geweest, b) minder origineel en bovenal c) minder begrijpelijk, omdat - nogmaals - internet het onderwerp is.
h) Misschien een beetje, voor de kaartlezer die er iets langer naar kijkt. Echter, elke toevoeging zou ook de voorstelling van zaken nog drukker kunnen maken. Misschien had er ergens in de ondertitel of begeleidende tekst moeten staan dat het om 'relatieve aantallen' gaat. Echter, de boodschap moet zijn dat .com nu bijna 100 keer zoveel GIS-treffers kent als Nederland. Een echt goed beeld van deze enorme aantallen websites (In de VS / bij .com 1,34 miljoen tegenover Nederland 150.000) kan een gemiddeld mens toch niet goed maken. Hoeveel is 150.000? En zijn dat echt allemaal GIS-sites? Het aantal groeit ook nog...

Steden in Afrika (2)

Het doel van de kaart moet (zie ook Deel A, theorie) niet alleen verzameling van data zijn, maar - waar mogelijk - ook informatie verschaffen. Bijvoorbeeld - wellicht kan dat maar beperkt - de kaart moet aangeven wáárom de spreiding zo is. Dat betekent dat ondersteunende verklaringen voor die spreiding in beeld zouden kunnen komen. Een goede toevoeging daarom is in dit voorbeeld de zwarte rand rondom de symbolen; deze is niet storend voor de interpretatie van de spreiding van de grootste steden in Afrika; het geeft wel aan waarom bepaalde steden zo groot worden. Naar Engels en Frans voorbeeld profiteren juist de hoofdsteden van het zogenaamde 'multiplier-effect'; eenmaal een grote (hoofd)stad, wordt deze vanzelf steeds groter. Leuk om te zien is dat dit voor de (olie en andere mijnbouwproducten) exporterende landen ten zuidwesten van de Sahara niet geldt. Op deze wijze kan een kaart een theorie echt ondersteunen, en is het een kaart om te zien geworden, in plaats van sec een kaart om te lezen.
Mooier is om Afrika een lichte achtergrond kleur te geven, zodat de landen en de zee van elkaar kunnen worden gescheiden. In de opgave is het beide wit weergegeven. Het zou een evenwichtiger verdeling geven. Een mogelijke oplossing is bij het antwoord van B.1. gegeven.
NB: nog het controleren waard is de onderlinge overlap; Zo overlappen Alexandrië en Caïro in de derde versie. Dit zou nog te verbeteren zijn door de punten kunstmatig uit elkaar te trekken. Het zou het kaartbeeld op deze schaal niet storen; het gaat hier immers niet om de cartografische juistheid van de ligging van de individuele steden. Of de cirkels hadden zwarte omtrekken moeten krijgen, omdat de kleinere cirkels vóór de grotere cirkels gezet kunnen worden, zoals in de eerste twee versies.
Tot slot: de labels hebben de kleur gekregen van de symbolen, waardoor goed te zien is waar die bij horen. Overigens, bij deze GIS is te zien dat er qua labels en kaartopmaak nóg meer verbeterd zou kunnen worden. Tegenwoordige GIS-pakketten kunnen dat, al of niet in combinatie met opmaakprogramma's als Illustrator; dit kost wel veel tijd en dus geldt.

Export-formaten

De eerste twee figuren zijn in jpg bewaard en kennen het effect 'dithering'. Dat zie je met name daar waar de contrasten sterk zijn. Je ziet allerlei ruis en gekke kleurschakeringen rondom huisjes (tweede plaatje) en bij grenzen (eerste plaatje). De beide plaatjes komen daardoor bij verschillende formaten op het scherm en op papier niet mooi over. Het is ook onnodig zulke kaartjes af te leveren. De derde kaartje, die van de houtkap, is bijvoorbeeld wel scherp. Deze laatste is gesaved onder het exportformaat png, dat géén informatieverlies kent bij het saven, er is géén dithering toegepast. De kaart van Nederland in het Eemien en de kaart met het gevaar van de zendmast is gesaved is jpg format. Dat is eigenlijk niet geschikt voor kaarten en afbeeldingen met teksten, omdat daar scherpe overgangen op voorkomen. jpg is wél geschikt voor foto's.

Branden in VS en wereldwijd

Over onderstaande figuren.

Over de eerste kaart: dit is een perfecte kaart als het gaat om het gebied. Er zijn maar weinig branden dat jaar. Toch is niet ingezoomd op het gebied met branden, maar héél de VS is in beeld. En net zo belangrijk: het is ook zeer belangrijk om te zien waar géén grote branden zijn. Bijvoorbeeld omdat zo geconcludeerd kan worden dat al die andere staten wel goed hun best hebben gedaan, of omdat het daar minder droog was. In ieder geval zet zo´n kaart de kaartlezer aan het denken. Minder belangrijk: labels in kaartframe en de teksten in de legenda zijn qua font en fontgrootte erg verschillend, het lijkt er op alsof legenda en titel later zijn toegevoegd. Het lijkt er op alsof de achtergrond van deze kaart eigenlijk voor meer (nauwkeurigere) doeleinden gebruikt is. Die labels in de kaart hadden groter gekund en er zouden minder details op de achtergrondkaart te vinden moeten zijn, of de titel en de legenda hadden wat minder groot kunnen zijn. Dat hangt af van de doelgroep en of de kaart ook voor die details bedoeld moet zijn, of dat het een overzicht had moeten zijn. In dat laatste geval zouden ook de VS minder details moeten kennen, lichter gekleurd moeten zijn, zodat de branden beter zichtbaar zijn. Had jij bijvoorbeeld die brand in Missouri wel gezien? Oftewel: die zwarte / ongekleurde symbolen voor branden zijn te onopvallend. De achtergrond moet dus fletser/witter en de labels van de staten moeten grijs e/o kleiner. Ook de grenzen van de staten zijn grijzer ook nog zichtbaar en zouden dan ook het overzicht verbeteren.
Het zijn abstracte symbolen. Waren vlammetjes misschien niet leuker, attractiever, waardoor de kaart langer bijblijft bij de doelgroep? Alleen voor brandweerlieden die dergelijke kaarten dagelijks te zien zouden kunnen krijgen, is een abstract symbool gerechtvaardigd. (Hoewel dit ook wel een beetje een kwestie is van smaak.) De legenda laat niet alleen nummers zien, maar vooral (en dat is opvallender en dus goed!) kleuren. De nummers zijn dus geclassificeerd. De meetschaal van de dataset (en ook de legenda) is dus (terecht, gelukkig) kwalitatief. Een mogelijk verbeterpunt zijn de afkortingen. Een gemiddelde Amerikaan zou die afkortingen wel eens niet bekend voor kunnen komen. Voor een bredere of gemixte doelgroep: kies sneller voor algemenere (maar nog wel steeds juiste) termen in legenda's en titels. Afkortingen kunnen bij het publiek / de doelgroep snel afstotend werken (Reactie van de doelgroep, al of niet uitgesproken: "waarom denken ze niet aan mij? Ben ik dom? Ik vind de kaartmaker dom").
De legenda ontbreekt. Dat is (vaak) een 'doodzonde'. In ieder geval bij deze kaart. Wat is geel? Minder erg dan rood? Hoe vaak is vaak / rood. Is dat een brand die maanden brand, of heel heftig was, of meerdere branden? De legenda is zeer waarschijnlijk (maar dat weet je dus niet zeker) kwantitatief, en misschien ook wel normatief. Overigens, ook voor deze tweede kaart geldt dat de achtergrond witter/leger/fletser gemaakt had mogen/moeten zijn.
De eerste is wèl opgemaakt, in tegenstelling tot de tweede. De eerste kan je in dat opzicht beduidend professioneler (bedachtzamer geproduceerd) noemen dat de tweede. (Hoewel het inwinproces van de tweede misschien wel véél meer professie en werk nodig had.) De tweede is dus alléén goed te gebruiken (zoals op internetpagina's) wanneer er een onderschrift bij komt, met titel. Dat is de enige reden wanneer een titel mag ontbreken. Het probleem is dan wel: deze illustratie / gif / dit bestand kan door iedereen waar dan ook gebruikt worden, ook gezien zijn open licentie. Wees er dus op bedacht dat dit kan gebeuren. Titel, eventuele toelichting en de legenda zijn gewoon onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zet je een bestand op Internet: zorg dus voor een fatsoenlijke kaartopmaak, met deze elementen er in. Met een titel (ook voor op internet) zorgt voor minder misverstanden bij (her) gebruik door derden. Heb jij gezien over welk jaar deze rechter kaart gaat? Misinterpretaties liggen dus inderdaadbij een zo opgeleverde kaart op de loer!

Vragen en opmerkingen over dit handboek?

Vragen en opmerkingen over dit handboek kunnen gepost worden op Vragen en opmerkingen; klik op het plusje rechts van het tabblad 'Bewerk'.
In het laatste deel Overige Informatie vind je sites om je verder te verdiepen, ideeën op te doen, geo-informatie te kunnen vinden of meer te weten te komen over GIS-software.