Kaartspel/Hartenjagen

Hartenjagen is een kaartspel. Het is een spel voor meestal vier personen, maar er bestaan ook versies voor meer of minder spelers.

De kaart met (meestal) de hoogste waarde bij het hartenjagen.

In Amerika wordt hartenjagen al tientallen jaren gespeeld. Daardoor is het naast poker een van de meest gevarieerde kaartspellen ter wereld. In Nederland zijn vooral Amerikaans hartenjagen en Nederlands hartenjagen bekend.

Amerikaans hartenjagen

Begin

Amerikaans hartenjagen (Black Lady) is een spel voor vier spelers waarin gebruik wordt gemaakt van het gehele kaartspel (52 kaarten), zonder de jokers. De rangvolgorde (van hoog naar laag) van de kaarten is: aas, heer, vrouw, boer, 10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2.

In het begin worden de kaarten gelijk verdeeld onder de vier spelers. Vervolgens kiezen alle spelers drie kaarten uit en geven die door aan een andere speler.

In de eerste ronde wordt doorgegeven aan de speler links.
In de tweede ronde wordt doorgegeven aan de speler rechts.
In de derde ronde wordt doorgegeven aan de speler tegenover
In de vierde ronde worden geen kaarten doorgegeven.
Vanaf ronde vijf begint de cyclus weer opnieuw met doorgeven naar links.

Speelwijze

De bedoeling is om te voorkomen dat men strafpunten krijgt toegespeeld. De strafpunten bij hartenjagen zijn alle harten (elk één strafpunt) en de schoppenvrouw (dertien strafpunten).

De speler die na het uitdelen en doorgeven van de kaarten klaverentwee heeft moet beginnen door hiermee uit te komen. Met de klok mee moeten de overige spelers een kaart bijleggen. Dit moet in eerste instantie een kaart zijn van dezelfde kleur (harten, schoppen, ruiten en klaveren). Als een speler geen kaarten heeft van die kleur mag een kaart van een andere kleur worden gespeeld.

Als alle spelers een kaart hebben bijgelegd moet de speler die de hoogste kaart bijgelegd heeft de vier kaarten pakken en zelf met een nieuwe kaart uitkomen. Bij kaarten van dezelfde kleur geldt het rangensysteem om te bepalen welke de hoogste is, met de aas dus als hoogste kaart. Een kaart van een andere kleur dan de gevraagde (bijvoorbeeld een ruiten terwijl de startkaart klaveren is) heeft altijd een waarde van 1 en kan dus nooit de hoogste van de vier zijn.

Als alle kaarten op zijn is er één ronde gespeeld en tellen alle spelers hun strafpunten op. In totaal zijn er per ronde 26 strafpunten te verdelen. Echter, als een speler erin slaagt alle 26 punten te verzamelen (in het Engels “Shooting the Moon” genoemd, in het Nederlands “een doorslag halen”) krijgen zijn drie tegenstanders 26 strafpunten en hij of zijzelf niets.

Gentleman’s rules

Amerikaans hartenjagen kent een aantal zogenaamde “Gentleman’s rules”. Deze regels worden niet altijd toegepast in hartenjagen. De Gentleman's rules zijn:

Bij de eerste slag (waarin de speler met klaveren twee begint) mogen er nog geen strafkaarten worden gespeeld, tenzij een speler echt niets anders heeft (een uiterst zeldzame situatie). De Windows-versie van hartenjagen hanteert deze regel ook.
Een speler mag een slag niet met harten beginnen totdat een andere speler tijdens een eerdere slag een harten heeft bijgelegd of de speler die de slag moet beginnen echt niets anders heeft. De Windows-versie van hartenjagen hanteert deze regel ook.
De speler die schoppenvrouw heeft moet deze kaart bij de eerste de beste gelegenheid waarbij hij/zij de kaart zelf niet krijgt spelen (voorbeeld: als een andere speler schoppen aas of schoppen heer opgooit, of er een kleur gevraagd wordt die de speler met schoppenvrouw niet (meer) heeft).
In sommige gevallen wordt vooraf afgesproken dat klaverentwee en schoppenvrouw niet mogen worden doorgegeven aan het begin van een ronde.

Einde van het spel

Vooraf spreken de spelers een maximaal aantal strafpunten af dat een speler mag hebben. Op het moment dat een speler op dit aantal komt, of er overheen gaat, is het spel afgelopen. De speler die op dat moment de minste punten heeft wint.

Nederlands hartenjagen

Begin

Nederlands hartenjagen maakt gebruik van slechts 32 kaarten. Van elke kleur doen alleen de 7, 8, 9, 10, Boer, Vrouw, Heer en Aas mee. Net als bij Amerikaanse variant worden de kaarten verdeeld onder vier spelers. Er worden bij Nederlands hartenjagen geen kaarten doorgegeven.

Speelwijze

Bij Nederlands hartenjagen zijn eveneens alle harten 1 strafpunt waard. Verder is de schoppenvrouw 5 strafpunten en de klaverenboer 2 strafpunten. In totaal zijn er dus 15 strafpunten te verkrijgen tijdens een ronde.

De manier waarop een ronde wordt gespeeld is gelijk aan Amerikaans hartenjagen. Een speler begint met het opgooien van een kaart, waarna de rest volgt.

Einde van het spel

Anders dan bij Amerikaans hartenjagen bestaat Nederlands hartenjagen uit twee delen.

Het eerste deel is gelijk aan Amerikaans hartenjagen. Er wordt gespeeld totdat een van de spelers over het vooraf afgesproken puntenmaximum gaat. Ook geldt dat als een speler alle 15 punten verzameld heeft, zijn tegenstanders 15 strafpunten krijgen en hijzelf niets. Dit staat bekend als "kapot spelen".

Op het moment dat een van de spelers het aangegeven puntenmaximum heeft bereikt draait de puntentelling om. Vanaf dan worden alle punten die een speler haalt van zijn totaalscore afgetrokken. Als een speler nu alle 15 punten haalt in één ronde, dan mag hij zelf 15 punten van zijn totaalscore aftrekken (de punten gaan dus niet meer naar zijn tegenspelers). De speler die het eerst een totaalscore van nul heeft, heeft gewonnen.

Andere varianten

Traditioneel hartenjagen

Bij traditioneel hartenjagen krijgen alle spelers een aantal fiches. Het uiteindelijke doel is dat een speler alle fiches weet te verzamelen. Voordat een ronde wordt gespeeld leggen alle spelers een gelijk aantal fiches in. Er worden in deze variant geen kaarten doorgegeven aan het begin van de ronde. Als aan het eind van een ronde een speler geen harten heeft gekregen mag hij/zij alle ingelegde fiches pakken. Indien er twee spelers zonder harten zijn worden de fiches verdeeld over de twee. Als alle spelers harten hebben, of een speler alle harten heeft, dan blijven de fiches op tafel liggen.

Split Pass

Een variant op “Black Lady” hartenjagen. Bij deze variant bestaat er nog een vierde manier van doorgeven. De eerste drie rondes geven de spelers drie kaarten aan de speler links, rechts of tegenover hen. In de vierde ronde kiezen alle spelers drie kaarten. Daarvan geven ze er één aan de speler rechts, één aan de speler links en één aan de speler tegenover. De vijfde ronde worden geen kaarten doorgegeven en vanaf de zesde ronde begint de cyclus opnieuw.

Aldergrove Pass

In deze variant op “Black Lady” moeten spelers in de vierde ronde twee kaarten aan de speler links van hen geven, en twee kaarten aan de speler rechts van hen. In deze variant bestaan geen rondes waarin geen kaarten worden doorgegeven.

Hartenjagen voor drie spelers

Normaal: deze vorm van hartenjagen is gelijk aan Black Lady hartenjagen. Alleen wordt de 3♣ of de 2♦ verwijderd uit het spel zodat er 51 kaarten overblijven. Die kunnen eerlijk worden verdeeld over drie spelers. Ook wordt er in deze variant niet doorgegeven aan de speler “tegenover”.

Kitty Hartenjagen: de 52 kaarten worden verdeeld over de drie spelers, maar één kaart wordt met de afbeelding naar beneden midden op de tafel gelegd. Deze kaart heet de “Kitty”. Alle spelers krijgen 17 kaarten. De speler die de eerste slag wint (in sommige varianten “de eerste slag waarin strafpunten zijn gespeeld”) moet ook de Kitty pakken. Alleen die speler mag zien welke kaart de Kitty is. In deze variant is het niet altijd verplicht dat de speler met klaverentwee begint.

Hoog-Laag Joker Hartenjagen: in deze variant voor drie spelers worden er twee jokers toegevoegd aan het kaartspel zodat het totaal aantal kaarten op 54 komt. Iedere speler krijgt 18 kaarten. De jokers tellen hierin als harten en zijn dus ook 1 strafpunt waard. De eerste joker die wordt gespeeld is de “Hoge Joker” die in kaartwaarde meer waard is dan het Aas. De tweede joker die wordt gespeeld is de “Lage Joker” waarvan de kaartwaarde gelijk is aan 1. In deze variant is de schoppenvrouw 15 strafpunten, aangezien er ook 15 harten in het spel zijn.

Hartenjagen voor vijf spelers

Normaal: de 3♣ en 2♦ worden uit het spel verwijderd waardoor er 50 kaarten overblijven. Iedere speler krijgt 10 kaarten. De manier van doorgeven is: L1- R1- L2- R2 – vasthouden. Hierin betekent L2 dat een speler kaarten moet doorgeven naar de tweede speler aan zijn linkerkant en R2 idem voor rechts.

Kitty Hartenjagen: hetzelfde als Kitty hartenjagen voor drie spelers, maar dan met twee Kitties. Of de speler die de eerste slag wint moet beide pakken, of de eerste twee spelers die een slag winnen moeten er elk 1 pakken.

Hartenjagen voor zes of meer spelers

Bij meer dan vijf spelers wordt een variant gebruikt die “Cancellation Hearts” wordt genoemd. Hierin worden twee spellen door elkaar geschud waardoor er 104 kaarten in omloop zijn en in totaal 52 strafpunten kunnen worden verdeeld. Echter: als in een slag twee identieke kaarten worden opgeworpen (zoals twee keer schoppenvrouw) heffen deze elkaar op. Dit opheffen houdt in dat ze beide een waarde van 1 krijgen en dus niet meer de hoogste van bijgelegde kaarten zijn. Ze houden daarbij wel hun strafpuntwaarde.

Als alle bijgelegde kaarten worden opgeheven door een andere kaart, en er dus geen hoogste kaart is, blijven de kaarten liggen en moet de speler die de slag was begonnen weer als eerste op tafel komen. Dit gaat door tot er een slag komt waarin wel een duidelijke winnaar is. Die moet dan alle kaarten van die slag, en de vorige onbesliste slagen pakken. Als de laatste slag van een ronde in gelijkspel eindigt tellen die kaarten niet mee voor de eindscore.

Naarmate er meer spelers zijn moeten er meer spellen worden gemengd en de doorgeefrondes aangepast. Als de kaarten niet gelijk kunnen worden verdeeld onder de spelers, wordt het “Kitty”-systeem van hartenjagen voor drie en vijf spelers toegepast. Indien er met drie spellen wordt gespeeld (voor een potje hartenjagen met 11 – 12 spelers) bestaat er de kans dat drie dezelfde kaarten worden bijgelegd. Als dat gebeurt heffen de eerste twee elkaar op, maar houdt de derde zijn waarde.

Chinees hartenjagen

In deze variant heeft ook de schoppen 10 een rol. Het aantal strafpunten van de speler die schoppen 10 krijgt wordt verdubbeld. Als de speler die schoppen 10 krijgt geen strafpunten heeft mag hij/zij vijf punten van zijn/haar score aftrekken. De schoppen 10 heeft alleen invloed op de speler die ermee blijft zitten.

Extreem hartenjagen

Extreem hartenjagen (Extreme Hearts) is een variant voor acht spelers. Twee spellen worden door elkaar geschud en verdeeld over de spelers (met 13 kaarten per speler). Aangezien de kans bestaat dat er twee spelers zijn met 2♣ moet de speler met 2♣ die het dichtst bij de speler die de kaarten heeft verdeeld zit beginnen. Als twee dezelfde kaarten worden gespeeld, is de eerste altijd meer waard dan de tweede.

Black Maria

Dit is de Britse variant op Black Lady hartenjagen. De versie verschilt als volgt van de Amerikaanse versie:

Er wordt altijd doorgegeven aan de persoon rechts.
Op de eerste ronde na mogen harten op elk moment worden gespeeld.
De schoppendame is 15 punten, hartenaas 5, hartenkoning 4, harten dame 3, hartenboer 2 en alle andere harten 1 punt.

Vals spelen bij hartenjagen

Er zijn niet veel manieren waarin bij hartenjagen kan worden vals gespeeld. Er bestaan twee veel voorkomende manieren. De eerste is dat een speler eerst kijkt welke kaarten hij/zij van een tegenstander krijgt doorgegeven alvorens zelf kaarten door te geven.

De makkelijkste (en meest onsportieve) manier van vals spelen is niet de kaart spelen die je gedwongen wordt te spelen. Voorbeeld: een speler heeft alleen nog schoppenvrouw vast en zijn drie medespelers hebben elk een lage schoppen opgegooid. Dan is het verleidelijk om net te doen alsof je geen schoppen hebt en een andere kaart bij te gooien. Deze manier van vals spelen wordt bij hartenjagen gezien als een zware misdaad en indien het wordt ontdekt, wordt de speler in kwestie over het algemeen direct gediskwalificeerd.

Een andere manier om vals te spelen is ongezien een slechte kaart uit je hand om te wisselen voor een betere kaart uit een slag die je hebt gehaald.

Kaartspel

Barbuse - Belotten - Bezique - Bieden - Blackjack - Boerenbridge (Chinees poepen) - Bonken - Bridge - Canasta - Crapette - Cribbage - Doerak - Duizenden - Eenendertigen - Eenentwintigen - Eenenvijftigen - Ezelen - Freecell - Hartenjagen - Heugen - Jokeren - Kingen - Klaverjassen - Liegen - Manillen - Miezemauzen - Pandoeren - Patience (solitaire) - Pesten - Poker - Presidenten - Rikken - Rummy - Schutjassen - Skat - Shithead - Toepen - Vechten - Whist - Wiezen - Wippen - Zenuwen - Zwartepieten - Zwartevrouwen - Zwikken