Tarot/Geschiedenis van de tarot

Kaartspelen werd in Europa gebruikelijk in de late 14de eeuw, waarschijnlijk gaat het om de uit Mamlukkaarten uit Egypte, met kleuren die erg lijken op de kleuren van de tarot: Zwaarden, Staven, Bekers en Munten (ook bekend als schijven of pentakels). Deze kaarten worden nog steeds gebruikt in traditionele Italiaanse, Spaanse en Portugese kaartspellen. Het eerste bewijsstuk van het bestaan van de tarot is een verbod op het gebruik ervan in 1367, in het Zwitserse Bern. Een wijd verspreid gebruik van speelkaarten in Europa kan met enige zekerheid vanaf 1377 worden gesitueerd.

De Visconti-Sforza Tarot met een 20e-eeuwse reproductie van de Duivel-kaart die in het originele 15e eeuwse spel niet werd teruggevonden

De eerste bekende tarotkaarten zijn gemaakt tussen 1430 en 1450 in Milaan, Ferrara en Bologna in het noorden van Italië, toen extra troeven met allegorische voorstellingen werden toegevoegd aan het gebruikelijke kaartspel met 4 kleuren. Deze nieuwe tarotdecks werden oorspronkelijk carte da trionfi, triomfkaarten genoemd, en de extra kaarten werden bekend als trionfi, dat "troeven" betekent in het Nederlands. Het eerste gedocumenteerd bewijs van het bestaan van carte da trionfi is een schriftelijke verklaring uit 1442 in het archief van de rechtbank van Ferrara. De oudste overgeleverde tarotkaarten komen uit vijftien onvolledige decks uit het midden van de 15e eeuw, geschilderd voor voor de Visconti-Sforza familie, de heersers van Milaan. Voor divinatie met behulp van speelkaarten in 1540 is bewijs gevonden in een boek getiteld De orakels van Francesco Marcolino da Forli waarin eenvoudige orakels door middel van het trekken van een kaart worden beschreven, al wordt aan de kaart zelf geen voorspellende betekenis toegekend. Maar manuscripten uit 1735 (Het Vierkant van Zevens) en het uit 1750 daterende document (Pratesi Cartomancer) geven reeds rudimentaire betekenissen en systemen voor het leggen van de kaarten voor waarzeggerij. Giacomo Casanova schreef in zijn dagboek dat in 1765 zijn Russische minnares veelvuldig gebruikgemaakt van een kaartspel voor divinatie.

Vroege versies

Kaartspellen met afbeeldingen van personages en taferelen werden voor het eerst genoemd door Martiano da Tortona waarschijnlijk tussen 1418 en 1425, want de schilder die hij noemt, Michelino da Besozzo, keerde in 1418 terug naar Milaan, terwijl Martiano zelf overleed in 1425. Hij beschrijft een tarotdeck met 16 geïllustreerde kaarten met afbeeldingen van de Griekse goden en kaartkleuren die vier soorten vogels uitbeelden in plaats van de gebruikelijke schoppen, harten, klaveren en ruiten. Het is duidelijk dat hij die zestien kaarten als "troeven" beschouwde, net zoals vijfentwintig jaar later, Jacopo Antonio Marcello het een Ludus triumphorum, of "spel van troeven" zou noemen. De speciale afbeeldingen die aan de kaarten werden toegevoegd tonen filosofische, sociale, poëtische, astronomische en heraldische motieven zoals Romeins / Grieks / Babylonische helden. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de Sola-Busca-Tarocchi (1491) en het Boiardo Tarocchi gedicht (gemaakt op een onbekende datum tussen 1461 en 1494).

Le Bateleur uit de Tarot van Marseille

Kracht, een troefkaart uit de Minchiate Tarot

18e eeuwse 'Tiertarock' (dierentarot)

Twee tarots uit Milaan, de Brera-Brambrilla en Cary-Yale-Tarocchi, - onvolledig overgeleverd - werden omstreeks 1440 gemaakt. Drie documenten daterend van 1 januari 1441 tot juli 1442, maken gebruik van de term trionfi. Het document van januari 1441 wordt beschouwd als een onbetrouwbare referentie; maar dezelfde schilder, Sagramoro werkte in opdracht van dezelfde patroon, Leonello d'Este zoals in het februari 1442-document werd vermeld. Het spel leek aan belang te winnen in het jaar 1450, een jubileumjaar in Italië, met vele festiviteiten die heel wat pelgrims aantrokken. Drie midden 15e eeuwse sets werden gemaakt voor de leden van de familie Visconti. Het eerste deck wordt de Cary-Yale Tarot (of Visconti-Modrone Tarot) genoemd, door een anonieme schilder voor Filippo Maria Visconti gemaakt tussen 1442 en 1447. De kaarten (slechts 66) bevinden zich tegenwoordig in de Yale University Library van New Haven. De beroemdste versie is geschilderd in het midden van de 15e eeuw, ter ere van Francesco Sforza en zijn vrouw Bianca Maria Visconti, dochter van hertog Filippo Maria. Waarschijnlijk zijn deze kaarten geschilderd door Bonifacio Bembo. Van de originele kaarten zijn er vijfendertig in de Pierpont Morgan Library, zesentwintig zijn aan de Accademia Carrara dertien bevinden zich in het Casa Colleoni en twee, 'De Duivel' en 'De Toren', zijn verloren of anders nooit gemaakt. Deze "Visconti-Sforza" tarot, die op vrij grote schaal is gereproduceerd, weerspiegelt de traditionele iconografie van de tijd in aanzienlijke mate. Handbeschilderde tarotkaarten bleven een voorrecht van de hogere klassen en, ondanks de onvermijdelijke preken vanaf de 14e eeuw tegen het kwaad dat kaarten zouden kunnen veroorzaken, werd het gebruik van deze vroege tarotspellen door de overheid niet echt vervolgd. In sommige rechtsgebieden werd voor tarotkaarten zelfs een uitzondering gemaakt op het verbod om met kaarten te spelen. Omdat de vroegste tarotkaarten met de hand geschilderd zijn, was de productie van deze tarots vrij bescheiden.

Pas na de introductie van de drukpers midden 15e eeuw werd massaproductie mogelijk. Tarotspellen uit deze periode werden gevonden in verschillende Franse steden, waarvan de bekendste die van Marseille zijn, waarvan de naam tarot de Marseille afkomstig is uit de gelijknamige Zuid-Franse havenstad. Omstreeks dezelfde tijd dook ook de naam tarocchi op.

Tarot, tarock en tarocchi kaartspellen

Het oorspronkelijke doel van tarotkaarten was het gewone kaartspel, waarvan de eerste regels in het manuscript van Martiano da Tortona nog voor 1425 werden geformuleerd. Er zijn veel mogelijke variaties bekend van het tarot kaartspel. De eerste basisspelregels voor het Tarocco verschijnen nog vóór 1425 in het manuscript van Martiano da Tortona. De volgende komen uit het jaar 1637. In Italië verliest het spel aan populariteit. Een versie genaamd Tarocco Bolognezer: Ottocento wordt nog gespeeld en nog andere worden in Piemond gespeeld, maar buiten Italië is het aantal kaartspellen aanzienlijk groter. De Franse tarot is het populairst in zijn eigen land en er zijn regionale tarotspellen bekend als tarock, tarok, of tarokk die op grote schaal gespeeld worden in Midden-Europa.

---