Trotski voor beginners/Wat had Trotski tegen het imperialisme

Lenin schreef al dat imperialisme het belangrijkste onderdeel is van het kapitalisme. Het kapitalisme is sowieso de grootste vijand van het communisme – omdat ze theoretisch en praktisch lijnrecht tegenover elkaar staan.

Ook Trotski was tegen het kapitalisme; hij zei dat het kapitalisme nooit echt ‘zuiver’ democratisch is geweest, maar dat zij al gauw een regime van openbare verdrukking voerde; en dat een zuiver financieel kapitalisme dus nergens bestaat. Hij schreef ook dat als het kapitalisme overheersend is, het klassen gaat verdrukken die vervolgens in opstand komen, wat leidt tot een socialistische revolutie. Dan zijn we aangekomen bij het imperialisme. Hij had dus een afkeer van het imperialisme om het uit het kapitalisme is ontstaan, maar óók omdat het de oorzaak was van vele oorlogen. Hij noemde de strijd tegen het imperialisme in één adem met de strijd tegen de oorlog; een pacifistische formule dus. Volgens Trotski zijn er meer landen slachtoffer van het imperalisme, dan dat er landen imperialistisch zijn. Hij vindt dat men de massa moet helpen, met criteria, leuzen en eisen het concrete karakter van de bedrieglijke abstracties te herkennen. Die 'bedrieglijke abstracties' zaten volgens hem verborgen achter de standpunten van onder andere ontwapening, neutraliteit en verdediging van het vaderland. "In het oorlogsvraagstuk bedriegen de bourgeoisie en haar agenten meer dan in enig ander vraagstuk het volk met abstracties, algemene formules en pathetische frasen als: neutraliteit, collectieve veiligheid, bewapening ter verdediging van de vrede, nationale verdediging, strijd tegen het fascisme, enz., enz. Al deze formules lopen tenslotte daarop uit, dat het vraagstuk van de oorlog, d.w.z. het lot van de volkeren, aan de imperialisten, aan hun regeringen, diplomaten, generale staven, met al hun intriges en complotten tegen de volkeren, ter beslissing blijft overgelaten."Al met al is het hoofdstuk Strijd tegen imperialisme en oorlog uit Het overgangsprogramma een aanklacht tegen het imperialisme en de bewoordingen die zij gebruiken om hun werkelijke bedoelingen te maskeren. Trotski waarschuwt wel dat er verschil bestaat tussen pacifisme "van een diplomaat, professor, journalist en het pacifisme van een timmerman, boerenarbeider of een wasvrouw."Zo ook het pacifisme van de burgerlijken (de bourgeoisie) en het proletariaat. Iedereen heeft zijn eigen definitie van pacifisme, en heeft daar ook zo zijn doelen bij. En daar moet geen misbruik van worden gemaakt volgens hem.