Onderwijstechnologie/Educatieve software/hardware/websites

Educatieve software

Inleiding

Allereerst vragen we ons af waarom er educatieve software nodig is buiten het basispakket van gedrukt educatiemateriaal. Welke meerwaarde kan deze software bieden aan de kennisverwerving van de leerling? Wat is het verschil met een gewoon handboek? Daarna zullen we het ook hebben over de technische aspecten.

Theoretische situering

Het onderzoek naar de cognitieve processen is voldoende gevorderd zodat het de meest effectieve processen voor kennisverwerving kan ondersteunen of helpen ontwerpen. Elk van onze zintuigen is aanwezig in de hersenen. Toch zijn ze op verschillende wijze gerepresenteerd. Zo kunnen we het zicht zien als primair zintuig, waarmee bedoeld wordt dat het de grootste invloed heeft. Het gehoor is het tweede belangrijkste zintuig. Wanneer er bijvoorbeeld een contradictie is tussen het beeld en het geluid, zullen de hersenen het interpreteren zoals het wordt doorgegeven via de visuele cortex. In verschillende cognitieve modellen over leren blijkt echter dat een combinatie van de twee het meest effectief is. Dit wordt onder andere ondersteund door het spatial contiguity principe, wat inhoudt dat de leerprestaties het grootst zijn wanneer overeenstemmende beelden en woorden dicht bij elkaar staan. Dit zorgt ook voor een diepere verwerking van de leerstof. Educatieve software kan dus ingezet worden om gebruik te maken van beide sensorische kanalen om zo tot een betere verwerking van de leerstof te komen.

Vereisten

Allereerst heb je de nodige ondersteuning nodig om de software te kunnen gebruiken. Al te vaak veronderstelt men dat elke leerling toegang heeft tot een computer (en het internet). Helaas is dit nog niet zo en scholen hebben een chronisch tekort, zoals de infrastructuur die de toegang tot computers mogelijk maakt. De ontwikkeling van de digitale middelen groeit dan ook enorm snel terwijl het budget voor onderwijs hetzelfde blijft. Er moet uiteraard rekening gehouden worden met de licentie. Open-source software mag gratis gebruikt worden. Er zijn echter vele programma’s die slechts tegen betaling te verkrijgen zijn. Vele leerlingen en scholen hebben het budget er niet voor. Om een product te gebruiken, dient de docent na te gaan of en hoe het programma een meerwaarde kan geven aan het didactisch materiaal. De software kan enkel gebruikt worden indien de docent het kan inpassen in zijn jaarplan en de betrouwbaarheid van het product voldoende hoog is. Het is aan de docent om de normen te stellen en eventueel de nodige informatie in te winnen over de meerwaarde van de software.

Meerwaarde

Het product dient uiteraard een duidelijke meerwaarde te kunnen bieden t.o.v. traditioneel gedrukt didactisch materiaal. Zo kan de software zorgen voor een demonstratie en verdieping van de leerstof door met meerdere media te werken (zowel auditief als visueel). Het kan ook zijn dat de programma's gericht zijn op de zelfstudie van de leerlingen. Zo kunnen programma's het mogelijk maken zelf te oefenen en direct feedback te krijgen. Hier kan je ook een moeilijkheidsgraad inbouwen om zo te zorgen dat iedereen op zijn eigen niveau kan oefenen en je de leerlingen gemotiveerd kunt houden voor je leerstof.

Technische aspecten

Voor een programma geïnstalleerd kan worden, dient men rekening te houden met de vereisten van het programma. De meeste educatieve programma's hebben gelukkig lage vereisten. Voor een goede bruikbaarheid van het programma is er een zekere toekomstzekerheid nodig dat een goed onderhoud en regelmatige updates vereist.

Licentie

We moeten een onderscheid maken tussen open source programma’s die vrij te gebruiken zijn, ook voor het onderwijs. Het is volledig gratis. Wanneer het een programma is volgens het principe van GPL (General Public License) wordt er niet meer gevraagd dan naar de kost van de broncode. Daarnaast heb je software die onder gebruiksrecht staat en dan moet er dus betaald worden voor het gebruik. Deze prijs wordt bepaald door de verkoper van het product. Voor scholen zullen er echter speciale pakketten worden voorzien. Deze programma's zijn echter vrij duur om thuis te installeren zonder het schenden van de auteursrechten.

Betrouwbaarheid

Wanneer je een programma downloadt, dien je steeds na te gaan of het veilig is. In de code van de programma's kunnen virussen, spyware of malware aanwezig zijn. Wanneer je een programma downloadt, doe je dat dus beter vanaf een officiële site. Met de komst van web2.0 is de mogelijkheid gekomen voor gebruikers om commentaar achter te laten voor anderen. Dat kan nuttig zijn bij de evaluatie van software op gebied van gebruiksvriendelijkheid, veiligheid, etc.

Bij open source programma's heeft iedereen toegang tot de broncode. Dit laat toe dat gebruikers zelf aanpassingen kunnen maken aan de software, om bijvoorbeeld een oplossing op maat te bekomen. Zulke aanpassingen dienen echter steeds gecommuniceerd te worden naar de oorspronkelijke auteur. Het aangepaste programma mag daarop ook niet verkocht worden. Het vrijgeven van de broncode heeft een belangrijk gevolg op gebied van veiligheid. Iedereen kan de broncode nakijken en de gebruikersgemeenschap zal verborgen malware snel opsporen en elimineren.

Ook het opzoeken van wat achtergrond over de auteur, kan heel wat informatie geven over de betrouwbaarheid van het product.

Lay-out

Wanneer je een programma gebruikt, is het beter overzichtelijk en begrijpelijk. Er dient dus een duidelijke structuur in aanwezig te zijn. Kleuren kunnen daarbij helpen. Men heeft de mogelijkheid om zo het geheel duidelijker en aangenamer te maken, zonder er voor te zorgen dat het te onoverzichtelijk wordt door te veel verschillende kleuren. Ook het inlassen van tekeningen, filmpjes en auditief materiaal ter ondersteuning maakt het voor de leerlingen aangenamer om te studeren en zorgt voor een diepere verwerking van de leerstof.

Auditief materiaal

Als laatste hebben we het over het gebruik van geluiden. Het gebruik van gepast auditief materiaal moet aangespoord worden, omdat het een diepere verwerking tot stand kan brengen. Men kan echter geluid op verkeerde manieren brengen waardoor het gaat interfereren door bijvoorbeeld tegenstrijdige informatie te geven of te overheersende geluiden (knal, ontploffing,...). Hierdoor kan de aandacht van de inhoud van de leerstof worden afgeleid. Ook is het belangrijk dat wanneer men een stem gebruikt om iemand te begeleiden, deze niet te snel, noch te traag spreekt en zeer duidelijk verstaanbaar is. De mogelijkheid tot aanpassing van het volume is zeker geen overbodige luxe wanneer men frequent gebruik maakt van geluidsfragmenten.

Tips voor het kiezen van educatieve programma's

De leraar kan volgende criteria hanteren:

Inhoudelijke aspecten

• Is de inhoud juist en de instructiemethode correct?
• Sluit het programma aan bij de eindtermen, het leerplan, de leerstof?
• Wordt er voldoende gevarieerd in de opdrachten?
• Biedt het programma mogelijkheden tot differentiatie (naar inhoud, tempo, moeilijkheidsgraad…)?
• Is het taalgebruik aangepast aan het niveau van de leerling?
• Voorziet het programma goede feedback? Wordt er uitleg gegeven over gemaakte fouten?
• Houdt het programma een foutenanalyse bij?
• Kan de voortgang van het programma door de leerling worden gestuurd?

Organisatorische aspecten

• Kan het programma in het leerproces worden ingeschakeld en wanneer dan?
• Is het organisatorisch haalbaar (qua werkvorm, inpassing in klasgebeuren…)?
• Hoeveel tijd is er nodig om het programma te doorlopen?
• Wat is de kostprijs van dit programma?

Gebruiksvriendelijkheid

• Kan het programma gemakkelijk worden geïnstalleerd?
• Kunnen aspecten als inhoud en moeilijkheidgraad van de oefeningen gemakkelijk worden ingesteld?
• Zijn de verschillende onderdelen (toetsen, menu’s) duidelijk voor leraar en leerling?
• Kunnen de resultaten worden geregistreerd en afgedrukt?
• Kan het programma gemakkelijk worden opgestart, onderbroken en afgesloten?
• Spreekt de lay-out aan?

Besluit

Het gebruik van educatieve software is dus een aanrader indien het in te passen is in het jaarprogramma en indien het een meerwaarde kan geven voor de verwerking van de leerstof. Toch dient er rekening gehouden te worden met de betrouwbaarheid van het programma en de toegankelijkheid voor leerlingen.

Voorbeelden educatieve software

Mind map

Oorsprong

De Britse populaire psycholoog Tony Buzan claimt in de jaren ’70 het moderne mindmappen te hebben uitgevonden. Hij maakt gebruik van inzichten over de werking van de beide hersenhelften. Buzan is actief als adviseur van bedrijven, atleten en overheden.

Toch zijn er verschillende bronnen die stellen dat Tony Buzan niet de uitvinder is van het mindmappen, maar dat hij gewoon een reeds bestaande techniek een naam heeft gegeven. Volgens sommigen zou de techniek op zich reeds 100'en jaren bestaan. Verschillende genieën zouden er gebruik van gemaakt hebben, zoals Da Vinci, Darwin, Beethoven enz. Wetenschappers uit de jaren ’60 die rond deze thematiek werkten zijn Allan Collins en M. Ross Quillian.

Wat is het?

De definitie die Tony Buzan geeft aan een mind map is de volgende: “A mind map is a thinking tool that reflects externally what goes on inside your head.”

Om een mind map aan te maken, begin je in het centrum van een bladzijde met een kernbegrip. Bij dat centrale idee plaats je volgens de theorie best beeld(en) of tekening(en). Vervolgens ga je rond het kernbegrip aansluitende begrippen plaatsen, en deze verbinden met takken. De takken moeten gebogen lijnen zijn, geen rechte dus, deze laatste zouden namelijk saai zijn voor ons brein. Bij de aansluitende begrippen kan je vervolgens weer nieuwe takken plaatsen met begrippen, en zo met verschillende niveaus werken. Ideaal is om één woord per lijn te gebruiken, dit geeft meer vrijheid aan het brein en bevordert als dusdanig de creativiteit. Daarnaast zorgt het ook voor duidelijkheid. Je gebruikt in je mind map best ook afbeeldingen en kleur, deze maken het leuker voor ons brein en helpen ons beter te onthouden via associaties die gemaakt worden.

Je kan een mind map gewoon met de hand tekenen, maar er bestaat heel wat (gratis en betalende) educatieve software waarmee je leuke mindmappen kan aanmaken. Het voordeel hiervan is dat je makkelijker dingen kan veranderen dan wanneer je met de hand werkt. Je kan takken verslepen, toevoegen, begrippen wijzigen, afbeeldingen en kleur gebruiken enz..

Samengevat kunnen we dus stellen dat een mind map een schemavorm is met kernwoorden, kleur en beelden, waarbij één onderwerp centraal staat en er info op de takken te zien is.

Waarom gebruiken?

Het principe van de mind map is gebaseerd op de werking van ons brein. De sterke kanten van de beide hersenhelften zouden worden aangesproken bij het gebruik van een mind map. De linkerhersenhelft omdat deze gericht is op woorden, analyse en helderheid; en de rechterhersenhelft omdat deze focust op beelden, synthese en kleur. Door het gebruiken van een mind map zou er dus meer rendement zijn, zowel om iets te moeten onthouden, als om te brainstormen, als om overzicht te creëren enz.. Het bevordert ook de creativiteit door het brein vrijheid te geven, dit wordt onder andere bereikt door het gebruik van gebogen lijnen en geen rechte. Het brein maakt associaties tussen de begrippen en beelden.

Waarvoor gebruiken?

Een mind map kan voor verschillende doeleinden gebruikt worden, zoals bij het organiseren, het oplossen van problemen, het nemen van beslissingen enz.. Ook voor leerlingen en leerkrachten kan een mind map een handige tool zijn. In de klas kan er bijvoorbeeld een mind map gebruikt worden om te brainstormen over een bepaald thema. Leerlingen kunnen de mind map gebruiken bij het studeren, zoals voor het maken van samenvattingen en om dingen te onthouden. Ook wanneer ze bijvoorbeeld een opstel of spreekbeurt moeten maken, kan de mind map gebruikt worden om een eerste structuur uit te werken en ideeën te ordenen. Daarnaast kan de mind map voor leerlingen natuurlijk ook op persoonlijk vlak nuttig zijn, zoals om iets te organiseren of een dagboek bij te houden.

Referenties

Buzan, T. (1991). The mind map book. New York: Penguin.

www.mind-mapping.org

Gratis educatieve software

Informatica

RoboMind

ROBO is een eenvoudige educatieve programmeertaal die leerlingen met informatica leert kennismaken door ze zelf een robot te laten programmeren. Leerlingen krijgen een inleiding tot populaire programmeermethoden, inzicht in de verschillende domeinen van de robotica en kunstmatige intelligentie.

Deze software is gratis en open source.

Website: https://www.robomind.net/nl/index.html

Talen

LanguageTool Open Source language checker

Dit is een open Source taal checker die gebaseerd is op het gebruik van regels. Deze checker is geen spellingsdetector, hij zal dus geen spelfouten aanduiden, maar kan wel grammaticale fouten zoals their/there en now/know detecteren. Deze software is beschikbaar voor verschillende talen zoals Nederlands, Engels, Duits, Pools en een aantal andere talen.

Website: https://www.languagetool.org/

GNU Aspell

GNU Aspell is een Open Source programma dat dienst doet als spellingchecker. Spijtig genoeg is de software enkel beschikbaar in het Engels.

Website: https://aspell.net/

Ispell

Ispell is een OSS spellingchecker. Het programma is beschikbaar in verschillende talen zoals Afrikaans, Albanees, Wit-Russisch, Catalaans,...

Website: Engels: https://ficus-www.cs.ucla.edu/geoff/ispell.html Verschillende talen: https://ficus-www.cs.ucla.edu/geoff/ispell-dictionaries.html

Lingucomponent project

Deze software is een onderdeel van het Openoffice programma. Deze Open source software heeft als doel zo veel mogelijk materiaal aan te bieden voor zo veel mogelijk talen. Deze zijn vooral gericht op het schrijven, een aantal voorbeelden hiervan zijn: spellingchecks, grammaticachecks, woordenboeken,...

Website: https://lingucomponent.openoffice.org/

Charlearn

Dit is een programma dat beginnende taalleerders Chinees helpt bij het herkennen van de vreemde tekens. Het leren hiervan duurt slechts enkele minuten per dag. Het programma herinnert zich ook welke Chinese tekens je onlangs gebruikt hebt en waar je moeilijkheden mee had.

Website: https://directory.fsf.org/project/charlearn/

Gradint

Gradint is een open source software programma voor het leren van vreemde-taal woordenschat. Aan de hand van deze software kan je je eigen audio tapes maken, die je kan gebruiken voor je voor te bereiden op spreekoefeningen, ...

Website: https://directory.fsf.org/project/gradint/

Hanzim

Hanzim (Hanzi Master) is een open source software woordenboek voor het leren en herkennen van verbanden tussen Chinese karakters.

Website: https://directory.fsf.org/project/hanzim/

Kanjidrill

Dit programma leert mensen de Japanse Kanji tekens kennen. Het begon als een meerkeuze quiz voor de beginnende leerders, maar ondertussen zijn er ook al verschillende andere functies (zoals een woordenboek,...) bijgekomen.

Website: https://directory.fsf.org/project/kanjidrill/

Learn French Vocabulary

Met dit programma wordt Franse woordenschat aangeleerd. Het concept is gebaseerd op het spelprogramma “Who Wants To Be A Millionaire?”, met woorden en foto’s in plaats van algemene kennis vragen. Het niveau van het programma kan aangepast worden aan de gebruiker. Het programma is enkel verkrijgbaar in het Engels. Het programma is gratis te downloaden op de officiële website van Roschach Software. Hiervoor moet je je echter registreren. Het is ook verkrijgbaar bij algemene software sites zoals www.dowload.com

Website: https://www.rorschachonline.com/ror/software.aspx Website: https://www.download.com/Learn-French-Vocabulary/3000-2279_4-10194588.html?tag=mncol

Pythoneol

Pythoneol is een alles-in-één programma om Engelstaligen Spaans te leren. Het programma bevat onder andere een woordenboek, een thesaurus, vervoeging van de werkwoorden,...

Website: https://directory.fsf.org/project/pythonol/

Reciteword

Dit programma is ontworpen om Chinese leerders Engels te onderwijzen. Er wordt vooral veel aandacht geschonken aan de uitspraak. Dit programma is geschikt voor zowel secundair onderwijs als volwassenonderwijs.

Website: https://directory.fsf.org/project/reciteword/

Step into Chinese

Aan de hand van dit programma kunnen Engelse taalleerders Chinees leren.

Website: https://directory.fsf.org/project/stepintoC/

Webvocab

Webvocab is een eenvoudig programma voor beginners dat woorden in je webbrowser vervangt door hun equivalenten in een andere taal naar jouw keuze. Aan de hand van dit programma wordt je dus op eenvoudige wijze blootgesteld aan nieuwe woordenschat.

Website: https://directory.fsf.org/project/webvocab/

Wiskunde

Geogebra

Geogebra is een zeer eenvoudig te gebruiken programma, dat een grote meerwaarde kan bieden aan de lessen wiskunde (zowel in het basis-, secundair- als hoger onderwijs). Het is een dynamisch wiskundepakket, waarin zowel meetkunde, algebra als analyse een plaatsje hebben gekregen. Het programma maakt het mogelijk zogenaamde 'applets' of deelprogramma's te creëren. Deze applets nets zijn zeer overzichtelijk en interactief: leerlingen krijgen een duidelijk beeld van de leerstof die ze aan het bestuderen zijn, en kunnen zelf manipulaties doen die hun toelaten de leerstof beter te verwerken. Op het internet zijn reeds een heel aantal applets ter beschikking. Na het doornemen van de handleiding is het bovendien heel eenvoudig zelf nieuwe toepassingen, aangepast aan het lesonderwerp en het niveau van de leerlingen, aan te maken.

Deze software is gratis en open source.

Website: https://www.geogebra.org

Applet toevoegen op website

Stel dat je een Geogebra-applet maakte met bestandsnaam "applet.ggb", dan kan je deze in een website inbedden met volgende html-code [1]:

<applet code="geogebra.GeoGebraApplet"
    archive="https://www.geogebra.org/webstart/geogebra.jar"
    width=500 height=300>
  <param name="filename" value="applet.ggb"/>
  <param name="framePossible" value="false"/>
Please <a href="https://java.sun.com/getjava">install Java 1.4</a> (or later) to use this page.
</applet>

Het bestand "applet.ggb" moet dan wel in de directory van de html pagina geplaatst zijn.

Graph 4.3

Met dit programma kunnen grafieken berekend worden. Verschillende grafieken kunnen in verschillenden kleuren kunnen worden weergegeven en er kan tekst bij de grafieken worden gezet. De grafieken kunnen ook worden opgeslagen als een afbeelding en kunnen worden gekopieerd naar een ander programma.

Website: https://www.padowan.dk/graph/

Visumath

Visumath, een samentrekking van de woorden “Visualiseren” en “Mathematica”, is een eenvoudig programma dat gebruikt kan worden in het kader van wiskundige visualisatie, bovendien gratis te downloaden en open source. Het programma is te downloaden op de website van Visumath, onder ‘Downloads’. Eens het programma gedownload is kan een keuze gemaakt worden in de taal Nederlands – Engels. Deze tool kan gebruikt worden in verscheidene wetenschappelijke disciplines, en dit voor de beschrijving van processen. Een groot voordeel van Visumath is het feit dat het mogelijk is om objecten in de ruimte alsook in het vlak visueel voor te stellen, dit met behulp van functies in één, twee of meerdere veranderlijken. Visumath beschikt over 3 mogelijke opties: (a) 2-dimensionale, (b) 3-dimensionale voorstellingen, en (c) kegelsneden. Hieronder wordt elk van de opties kort beschreven.

2-dimensionale optie wordt gebruikt voor de grafische voorstelling van curven in het vlak. Deze curven kunnen onder andere beschreven worden door een functie in één veranderlijke, een impliciete vergelijking,…. Daarenboven is Visumath in staat de eerste en tweede afgeleide te berekenen van een functie in één veranderlijke. Naast het berekenen en voorstellen van de afgeleiden; kan in het kader van integralen de onder-, boven- en Riemannsom berekend worden. Gezien het feit dat afgeleiden en integralen deel uitmaken van de leerstof in het secundair onderwijs, is deze tool perfect integreerbaar in de lessen wiskunde.

Om het geheel nog wat spectaculairder te maken, bestaat er binnen het programma ook een 3D-tool. Om het object vanuit een ander oogpunt; met andere woorden rotatie, translatie en zoom; te kunnen bekijken wordt gebruikgemaakt van OpenGL. Binnen deze optie staan verschillende kleurschema’s ter beschikking van de gebruiker, dit maakt het mogelijk een oppervlak in te kleuren volgens de eigen wensen. Daarnaast is het mogelijk om bijkomende niveaulijnen aan te brengen op de figuren.

Een laatste beschikbare optie is de visualisatie van kegelsneden. Deze dienen op een ‘andere’ manier ingegeven te worden, dit door middel van het type kegelsnede en hun topvergelijking in combinatie met een orthogonale transformatie en translatie.

Website: https://www.visumath.be/

Aardrijkskunde

Stellarium

Stellarium 0.9.1 is een open-source software dat een 3D model van ons zonnestelsel genereert. Het toont de baan van de planeten rond de zon en geeft bovendien ook informatie over de planeten, eclipsen en zonne-energie. Je kan met dit programma ook een realistische sterrenhemel bekijken, inclusief vallende sterren.

Website: https://www.stellarium.org/ Website: https://www.stellarium.org/wiki/index.php/Main_Page

Muzikale opvoeding

Power Tab Editor

Dit programma is ontworpen voor het schrijven van partituren. Deze kunnen dan uitgeprint of afgespeeld kunnen worden.

Website: https://www.download.com/Power-Tab-Editor/3000-2133_4-10502034.html?tag=mncol

Algemeen

Overhoor

Met het gratis programma Overhoor kan je als leerling jezelf overhoren. Je kan zelf overhoorlijsten aanmaken door vragen en bijhorende antwoorden zelf in te typen, maar je kan ook voorgemaakte overhoorlijsten downloaden op de website.

Voor de overhoring kan je kiezen uit drie opties. Bij training neem je het antwoord in gedachten en controleer je jezelf door op de spatie te duwen. Bij meerkeuze krijg je drie mogelijke antwoorden te zien en wordt jouw keuze nagekeken. Bij invullen moet je het antwoord invullen, er kan ook op spelfouten gecontroleerd worden.

Website: https://www.efkasoft.com/overhoor/overhoor.html

Javanti

Javanti is een open Source software programma waar je interactieve slides mee kan maken. Je kan op elke slide zelf dynamische of statische elementen toevoegen. Een aantal voorbeelden hiervan zijn tekst, audio, video,...

Website: https://www.javanti.net/en/index.php

Audacity

Audacity is een gratis programma waarmee je geluidsfragmenten kan opnemen. Dit is bijzonder nuttig voor talen om de correcte uitspraak te horen. Je stuurt het geluidsfragment op naar je student via e-mail. Het lijkt dus erg sterk op 'Overhoor', maar heeft minder mogelijkheden.

Informatie over Audacity: https://audacity.sourceforge.net/about/?lang=nl

FreeMind

FreeMind is een gratis open source programma waarmee je conceptmappen kan maken. Verschillende werkvormen in de klas maken gebruik van conceptmappen. Met dit programma kan je je leerlingen met de computer een conceptmap laten opstellen.

Website: https://freemind.sourceforge.net/wiki/index.php/Main_Page

eMindMaps

Met deze freeware kan je mindmappen aanmaken. Leerlingen kunnen hier gebruik van maken bij het studeren, om te brainstormen, om dingen te organiseren enz..

Website: https://leercoach.be/downloads.html

HotPotatoes

HotPotatoes is een gratis programma waarmee interactieve oefeningen kunnen aangemaakt worden. Hierbij heb je de keuze tussen invuloefeningen, kruiswoordraadsels, combineeroefeningen, sorteeroefeningen of een quiz met korte antwoorden of meerkeuze antwoorden. Op KlasCement zijn reeds verschillende HotPotatoes oefeningen beschikbaar voor verschillende vakken.

Website: https://hotpot.klascement.net

WISE

WISE (Web-based Inquiry Science Environment) is een hulpmiddel – met het internet als informatiebron - bedoeld voor exacte vakken. Voor het WISE-platform zijn er een aantal projecten (lessenreeksen) gemaakt die de voordelen van de computer helemaal benutten. Ieder project bevat een aantal links naar relevante sites, zodat er niet meer gezocht hoeft te worden. Na het bekijken van deze links kunnen leerlingen hierover discussiëren, vergelijkingen maken en hun eigen conclusies formuleren. Ieder project heeft een duidelijke opbouw, te beginnen met het activeren van de bestaande kennis over het onderwerp zodat de nieuwe kennis gemakkelijker geïntegreerd kan worden. Deze is zo interactief mogelijk gepresenteerd en tussendoor worden er vragen gesteld over problemen en discussiepunten die bij het onderwerp komen kijken. Nadien volgt er discussie online of klassikaal.

WISE is een hulpmiddel dat op basis van de constructivistische leertheorie gemaakt is. Leuk detail: WISE is helemaal gratis. Voor meer info surf naar https://wise.berkeley.edu

Qedoc

Waarom?

QEDOC [2] beschikt over een eigen wikipage. Het is een voorbeeld van digitaal leermateriaal dat vooral gefocust is op het maken van een quiz. Dankzij het concept van de wiki blijft dit programma zeer actueel. Het kan door iedereen worden gebruikt en heeft tot doel zo veel mogelijk verschillende quizzen op te stellen in een educatief perspectief. Als toekomstige leerkracht is men altijd op zoek naar iets vernieuwend en "dat mee gaat met zijn tijd". Ik denk dat dit programma een ideale invulling kan geven zowel voor een alternatieve evaluatie mogelijkheid van de leerlingen, maar ook studiemateriaal. Het voordeel van dit programma is ook onder andere dat één module verschillende type vragen kan hanteren.

Gebruik?

Qedoc gebruikt twee afzonderlijke modules (maker en player). De player laat toe modules te gebruiken die men kan afhalen van internet. De maker laat toe nieuwe modules aan te maken en deze door te sturen voor review naar de site die na een bestudering van het materiaal de quiz al dan niet zal publiceren.

Maker

Eerste stap: moet je naar contributorID om een vrij contributorID aan te vragen, een code wordt u opgestuurd via mail en zal het mogelijk maken de module door u aangemaakt aan u te linken.

- Vraag aanmaken: Load: keuze “local” of “online”. Online zijn er momenteel zo’n 1500 modules beschikbaar. Je kan er een bestaande module downloaden en aanpassen of een nieuwe module aanmaken. Interface preview: maakt het mogelijk om algemene informatie te geven: titel, wie je bent, contact, keywords,… Interface question bank: maakt het mogelijk vragen toe te voegen, te wijzigen of te deleten. Klik op New: een popup verschijnt en geeft 88 mogelijke vraagopstellingen. Wij hebben gekozen voor “multiple choice with radio buttons” en dan “ok”. Een blanco row wordt aangemaakt. Onder “instructions to learner” wordt de vraag getypt door de leerkracht. In de rubriek “question: response” heb je standaard vier antwoorden die je kan invullen. “R/W” evenals “Feedback” kan je aanpassen naar keuze. “Preview” is dan mogelijk om te zien hoe de vraag er zal uitzien. Eens de vragen zijn aangemaakt, druk je op “save”.

- Export: Klik op “Export” en klik op de eerste optie “Transfer module to quiz player”, na een aantal popup schermen wordt de module opgestuurd en wordt je in de lijst van “recent submissions” geplaatst in afwachting van publicatie.

Player

De leerling wordt uitgenodigd om een profiel aan te maken met een naam en eventueel paswoord. De leerling kan dan kiezen om een lokale of online module te raadplegen. De leerling dubbelklikt op een module dat dan zal worden geload op de computer. De leerling beantwoordt de vragen en klikt op “submit” om de quiz te beëindigen. “View results” maakt het dan mogelijk om de punten te zien die je dan eventueel op facebook kunt uploaden.

Eigen ervaring

Van het programma heb ik kennis genomen dankzij de examenopdracht voor het vak onderwijstechnologie aan de Vrije Universiteit Brussel gedoceerd door de heer F.Questier. Als men naar onderwijstechnologie zoekt op het internet zijn er tal van mogelijkheden. Het moeilijke is juist om het bos door de bomen te zien. Door het te veel aan informatie worden mensen volgens mij tegenwoordig overspoeld met onnutige informatie waardoor ze geen tijd meer hebben om het pertinente te onderzoeken. Dit is één van de redenen waarom ik de software zo bondig en eenvoudig mogelijk heb proberen voor te stellen opdat je als het ware in een oogopslag de essentie kon waarnemen en verwerken indien nodig. Het programma zelf is volgens mij zeer gebruiksvriendelijk. Je maakt het zo "ingewikkeld" als je dat wenst. Indien je het simpel wenst te houden, wat ik in het geval van de examenopdracht heb gedaan, is het mogelijk om in een paar minuten al meteen op weg te zijn. Voor de leerlingen is het zeer eenvoudig, eens ze de test aanklikken kunnen ze meteen starten.

Betalende educatieve software

Talen

Rosetta Stone

Rosetta Stone is een handig programma voor het leren of aanleren van vreemde talen. Het is intussen beschikbaar voor 31 talen en bestaat in drie versies: Rosetta Stone Personal, Rosetta Stone Organisations en Rosetta Stone Schools.

Voor gebruik in het onderwijs kan Rosetta Stone Schools een handig hulpmiddel zijn. De oefeningen zijn voornamelijk gebaseerd op het correct linken van woorden en zinnen met afbeeldingen. Er kunnen profielen worden aangemaakt voor elke student waarbij de evolutie door de leraar kan worden opgevolgd en bijgestuurd. Ook voor oefeningen op de juiste uitspraak van talen bevat dit programma handige toepassingen op stemherkenning.

Prijs: ± 430 euro per taal (oktober 2008)

Website: https://www.rosettastone.com/schools/overview

Transposia

Transposia is computerspelletje dat ideaal is voor het aanleren van een vreemde taal aan kinderen, het is in het Nederlands beschikbaar voor Duits, Engels, Frans en Spaans in de twee niveaus: Beginner en Gevorderde. De instructies staan in het Nederlands om zo de kinderen toe te laten het spel helemaal zelf te ontdekken. De handleiding is ook op het kind afgestemd, deze is namelijk in de vorm van een interactief filmpje dat na elke instructie pauzeert en pas naar het volgende element over gaat wanneer er op het groene pijltje geklikt wordt. Er zijn ook twee versies van de handleiding beschikbaar, namelijk één die 10 minuten duurt en één die 5 minuten duurt. Het spel is geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar.

Het concept van het spel is dat je op reis bent in ‘Doki-stad’ [3], daar heb je restaurants, supermarkten, een taxi, een bar, een ziekenhuis enzovoort. Het voordeel is ook dat er onderaan ook een lijst is met deze verschillende opties, zodat het zeker duidelijk is voor de gebruiker. Naargelang op welk gebouw of op welk figuurtje de gebruiker klikt, komen er verschillende opties met betrekking tot dit specifieke thema op het scherm, de gebruiker kan dan kiezen welke activiteit hij of zij wilt doen. Als je bijvoorbeeld op een gebouwtje met vanboven een ‘A’ en een ‘Z’ klikt, kom je bij het alfabet uit. Daar zijn er dan drie opties: – Je kan het alfabet horen door op een letter van het alfabet te klikken; – Je kan je kennis van het alfabet testen, dan laat het programma een letter horen en moet je de juiste letter aanklikken; - Je kan je kennis van het alfabet testen op een meer gevorderde manier testen, dan krijg je een bord met letters voor je en hoor je een woord gespeld worden, je moet dan het woord zoeken in het bord en de letters aanklikken.

Aangezien het programma zeer uitgebreid is en op het tempo van de leerling gaat, is het niet enkel geschikt voor gebruik in het onderwijs, maar ook voor ‘zelfstudie’. Bovendien zijn de systeemvereisten voor dit programma zeer haalbaar voor de meeste computers, al draait het enkel op Windows en niet op Open Source besturingssystemen. Het werkt op Windows 98, Windows Millenium, Windows 2000, Windows XP en Windows 7. Het programma heeft trouwens ook maar 65 MB vrije schijfruimte nodig. Uiteindelijk is het programma niet enkel kind- en gebruiksvriendelijk, het is ook kleurrijk en stimuleert niet enkel de leesvaardigheid, maar ook de luistervaardigheid.

Prijs: • €9,95 via de site van Transposia (2010) • Op sommige beurzen, zoals het Boekenfestijn [4], zijn ze te koop voor prijzen vanaf €1,50.

Website: https://www.transposia.nl/

Road to IELTS. A preparation course (2007).

De software ‘Road to IELTS’ biedt een grondige voorbereiding op het International English Language Testing System wereldwijd afgenomen door de British Council. De IELTS-test toetst uitgebreid de 4 taalvaardigheden – lezen, luisteren, spreken en schrijven- en is bedoeld voor mensen die willen studeren of werken in een Engelstalig land.

Het programma bevat meer dan 120 uur aan leermateriaal dat zich toespitst op de 4 geteste modules in de IELTS test. De opdrachten rond Words, Listening, Writing, Reading en Speaking zijn zeer uitgebreid en onderverdeeld in thema’s gaande van Leisure & Entertainment tot Work & Business. De opdrachten zijn duidelijk omschreven en stapsgewijs opgebouwd. Na elke oefening kan ook de ‘Progress’ bekeken worden zodat men precies weet welke oefeningen men al gemaakt heeft, wat de score was en hoe lang men er over deed. De oefening zijn van academisch niveau en zeer interactief. Zo kunnen er bij ‘Speaking’ video clips bekeken worden en voor ‘Listening’ audiofragmenten en komen de teksten voor ‘Reading’ uit authentieke magazines zoals The Economist, Amnesty International USA, etc.

Road to IELTS is uitgegeven door de British Council onder Clarity- English Language Teaching Software. Het programma is beschikbaar online of voor netwerken.

Prijs: ₤149 (+/- 165 Euro, januari 2009)

Website: https://www.clarityenglish.com/RoadToIELTS/

Wiskunde

Cabri

Net zoals de niet-betalende educatieve software 'geogebra' (zie beschrijving hierboven), kan men in Cabri duidelijke visuele voorstellingen maken van (ruimtelijke) concepten die door de leerlingen vaak moeilijk gevat worden. Er bestaan verschillende versies van het programma (Cabri 3D, Cabri II Plus en Cabri Jr.), waarvan de laatste gebruikt kan worden in combinatie met een grafisch rekentoestel. Bij sommige handboeken voor het secundair onderwijs wordt een cd-rom met cabri-bestanden toegespitst op de leerstof en bijhorende oefeningen bijgeleverd. Een evaluatie-versie van de verschillende programmaversies is beschikbaar op de website. Om het programma gedurende langere tijd te kunnen gebruiken, moet men evenwel betalen.

Prijs: afhankelijk van versie en type licentie (prijzen terug te vinden op website)

Website: https://www.cabri.com/

Graphmatica

Graphmatica, tot voor kort nog gratis te downloaden is vanaf heden betalend. De software is enorm gebruiksvriendelijk en is in staat functies, relaties, ongelijkheden… grafisch voor te stellen. Daarnaast kan Graphmatica ook raaklijnen en integralen afbeelden alsook kunnen deze numeriek opgelost worden. Op een scherm kunnen maximaal 999 grafieken weergegeven worden. Door de gebruiksvriendelijkheid van dit programma, is het perfect te integreren in de lessen wiskunde in het secundair onderwijs.

Prijs: afhankelijk van de licentie (prijzen zijn terug te vinden op de website)

Website: https://www8.pair.com/ksoft/

Biologie

Visible Body

Visible Body is een visualisatie tool van het menselijk lichaam. Eenmaal geregistreerd kan je vanop gelijk welke computer (installatie is niet nodig) inloggen. Op de site vind je 3D modellen van het menselijk lichaam met al zijn systemen en organen. De 3D modellen werden gecontroleerd door een panel van experten en continu verbeterd. Visible Body wordt op dit ogenblik aanzien als één van de meest complete 3D modellen van het menselijk lichaam. De site is zeer gebruiksvriendelijk. De gebruiker kan de verschillende organen opzoeken en lokaliseren door de naam in te typen, het model kan in verschillende aspecten worden bekeken (roteren, doorkijken, stukken verbergen zodat andere beter zichtbaar zijn, ...), het model kan ook worden verplaatst in de 3D ruimte door er op te klikken of via een virtuele joystick, men kan inzoomen en uitzoomen en ook kiezen tussen een vrouwelijk of mannelijk model.

Prijs: Individueel gebruik: $14.95/maand (€11/maand) of $119.95/jaar (€88/jaar) Zakelijk gebruik: $29.95/maand (€22/maand) of $239.95/jaar (€175,50/jaar) Student/Leerkracht: $17.95/trimester = 5maand (€13/trimester) OR $35.95/jaar (€26/jaar)

Website: https://www.visiblebody.com/

Muzikale Opvoeding

Sibelius

Sibelius is een programma dat zowel wordt gebruikt door professionele- en amateurgebruikers. De drempel om dit programma te gebruiken ligt voor de amateurgebruiker vaak in de hoge aankoopkost (629 euro). De naam Sibelius is afkomstig van de Finse componist Jean Julius Christian Sibelius, maar heeft buiten het feit dat ze beiden componeren geen verdere affiniteit met elkaar. Ondertussen is het programma al aan zijn zesde versie toe. De laatste versie is ook toepasbaar op een Mac-computer. De maandelijkse updates zorgen er voor dat de gebruiksvriendelijkheid en de verschillende instrumenten van het programma up te date kunnen gehouden worden.

Amateurmuzikanten kunnen het programma het beste gebruiken om muziek te analyseren en/of ontleden. Op het eerste zicht staat het internet boordevol muziek, welke ons doen denken aan polyfonische beltonen. Deze files worden MIDI-bestanden (Musical Instrument Digital Interface) genoemd en zijn vaak door gelijkaardige programma’s, zoals Sibelius, gemaakt. Het voordeel van Sibelius is dat deze MIDI-bestanden kunnen geladen worden, waarbij de noten gedisplayed komen. Door het bestand af te spelen kan je daarbij de opbouw van de muziek degelijk analyseren. Het programma leert daarnaast de amateurgebruiker kennis te maken met muzikale basisbegrippen, zoals staccato, crescendo, pianissimo… via het leerproces van trail and error. De amateurgebruiker kan bijvoorbeeld klanken proberen te herkennen om het muzikale gehoor zo aan te scherpen. Gebruikers die beschikken over het hele programma kunnen kennis maken met een extra tool. De meeste partituren die online beschikbaar zijn, worden verspreid in PDF-formaat (Portable Document Format). Na het inladen van het programma, kun je deze bestanden afspelen. Amateurmuzikanten die enige moeite ondervinden met het lezen van partituren, kunnen zo gemakkelijker op weg geholpen worden. Zodra je de melodie onder de knie hebt, valt de partituur beter te begrijpen.

Dit programma kan geanalyseerd en gebruikt worden door zowel ASO-leerlingen als professionele muzikanten. Naast het analyseren en ontleden van muziek, componeert Sibelius natuurlijk ook. Het hedendaags componeren van muziek gebeurt minder via levende muzikanten, maar wordt eerder gemaakt door dergelijke programma’s. Het maken van muziek kan bijgevolg op twee manieren. Enerzijds wordt de muziek wordt manueel aangemaakt door het eenvoudige toepassen van enkele muisklikken. Dit is echter zeer omslachtig. Het is anderzijds gemakkelijker een digitale piano aan te sluiten op de computer. De gebruiker kan zijn of haar muziek spelen en rechtstreeks opnemen. Hierna kan de muziek zelfs aangepast worden of kan men de partituur spelen met een ander instrument. Verschillende muziekpartijen kunnen zo aangemaakt en naast elkaar worden gelegd. Zodoende creëert de gebruiker volwaardige muziek (voorbeeld in link). Indien een professionele gebruiker musiceert voor een muziekensemble kan hij dit componeren en controleren op fouten. Achteraf kunnen de partituren zowel individueel worden afgedrukt voor elk instrument of collectief zodat de dirigent de partituur kan leiden.

Prijs: 629 euro

Website: https://www.sibelius.com/

Algemeen

Steeds meer nieuwe handboeken bevatten links naar de website van het leermateriaal waarop je als eigenaar van het boek ook extra didactisch materiaal kunt vinden. Soms krijgt de leraar en/of leerling er ook een cd of dvd bij die een uitbreiding kan zijn op het aangekochte papieren leermateriaal.

eloV (Elektronische LeerOmgeving Vlaanderen)

EloV staat voor 'elektronische leeromgeving Vlaanderen', het is een digitaal platform dat via een centrale server scholen in heel Vlaanderen bedient en iedereen met iedereen verbindt. Sinds september 2003 lanceert en ondersteunt het VVKSO e-leren in Vlaamse scholen met Blackboard. De ervaring leert dat e-leren op scholen vaak pas goed op gang komt na een opleiding door eloV-projectmedewerkers. EloV-cursussen worden continu geüpdatet met aan de praktijk getoetste voorbeelden en nieuwe ideeën. Binnen het leerplatform krijgen leerlingen alle mogelijkheden om hun eigen leren te sturen, om eventuele tekorten weg te werken, om autonoom bij te leren dankzij oefeningen op maat, met gerichte feedback en puntenanalyse.

Uitwisselen documenten • registers, klas- en vakafspraken, afgewerkte leerstof, tips leren leren, werkbladen, extra oefeningen, oefenkaartjes,... • bewaren / inleveren /delen zelfstandig- en groepswerk

Zelfstandig leren • door o.a. leerpaden, oefentoetsen met feedback, ... • adaptieve cursusinhoud die pas zichtbaar wordt als aan bepaalde voorwaarden voldaan is: na een andere opdracht te hebben volbracht, na het doornemen van bepaalde cursusitems, afhankelijk van een toetsresultaat, na een bepaalde tijd, ...

Uitgebreide communicatiemogelijkheden • Vakgebonden mededelingen per cursus • Discussiëren in een forum: problemen oplossen door erover te discussiëren • Versturen E-mail naar andere cursusleden, mail komt terecht in (school)mailbox (buiten eloV) • Versturen berichten naar andere cursusleden: blijven in de eloV-omgeving.

Collega's en cursussen zoeken

Collega's die hetzelfde vak geven kunnen elkaar vinden op eloV via de cursuscatalogus of via de digitale vakcommunity's. Zoeken via trefwoorden in het zoekvak levert meestal meer resultaten op dan zoeken per categorie omdat de leraar zelf de toewijzing van een cursus aan de categorie moet uitvoeren

Voor meer informatie, surf naar https://elov.vvkso.be en klik op de tab Info.

Gebruik maken van Open Source Software

Omdat Open Source Software gratis ter beschikking wordt gesteld via internet, kan dit een goed alternatief zijn voor de vaak dure programma's die gebruikt kunnen worden in de klas.

Open Source Software

Bij open source software (OSS) heeft de gebruiker de beschikking over de broncode van de software, dit in tegenstelling tot het geval van closed source software (CSS) waar de broncode is afgeschermd. Open source software wordt doorgaans beschikbaar gemaakt volgens een licentiemodel waarin het intellectuele eigendom en het (her)gebruik van de software en bijbehorende broncode zijn geregeld: in principe mag de licentienemer de broncode inzien, gebruiken, verbeteren, aanvullen en distribueren.

OSS: De voordelen

1. Open Source Software is grotendeels gratis.

Heel wat OSS wordt gratis aangeboden op de websites van de makers. Dat maakt het gebruik van OSS veel goedkoper dan het gebruik van andere software.

2. Open Source Software is voortdurend in ontwikkeling.

Dit vloeit voort uit twee belangrijke kenmerken van OSS, m.n. zij is licentievrij en de broncode is bekend. De gebruikers van OSS kunnen de software die ze gebruiken bijgevolg constant aanpassen aan de noden die ze hebben. Ze voegen functies toe of werken functies beter uit, naar hun eigen wensen en noden. Iemand die het programma aanpast, kan zijn versie achterlaten bij de hoofdbeheerder ervan. Die beslist dan al dan niet om eventuele wijzigingen over te nemen in de algemeen verspreide versie van het programma. Dat zorgt er voor dat OSS vaak veel beter aangepast is aan de noden van de gebruiker dan andere software. Bij 'gesloten' softwareproducenten wordt er vaak gewerkt met deadlines, daardoor worden de programma's niet nagekeken en dus met fouten onmiddellijk in productie gebracht. Pas maanden later worden de fouten opgespoord en verbeterd. Het duurt dus maanden voor de software aangepast wordt.

3.De mogelijkheden van Open Source Software zijn onbegrensd.

Ontwikkelaars van OSS kunnen bijna van ieder bestaand programma een OSS-tegenhanger ontwikkelen. Dat zorgt er dan ook voor dat je bijna elke toepassing kan terugvinden op het internet, of het nu een tekstverwerker is, een virusscanner of een leerplatform.

4. Open Source Software is compatibel met 'closed software'.

Wanneer je een bestand van een bepaald formaat wil openen (dat je bijvoorbeeld hebt ontwikkeld in een Windows-programma), is dit mogelijk met OSS. Tegelijkertijd kan je met de OSS ook bestanden opslaan in formaten die ontwikkeld zijn voor andere programma's.

Wie bijvoorbeeld Open Office Writer gebruikt, kan bestanden van het .doc-formaat openen, maar kan ook zijn bestanden opslaan als .doc.

5. Open Source Software staat ter beschikking voor iedereen. Aangezien de gebruiker hierin een belangrijke rol speelt, is Open Source Software erop gebrand alle gebruikers in principe in hun eigen taal te woord te staan. Dit houdt met andere woorden in dat elke website met betrekking tot Open Source Software beschikbaar is in verschillende talen.

6. Met Open Source Software is je computer veiliger voor spyware en virussen. Aangezien de broncode steeds gecontroleerd wordt, kan er dus ook niemand enig virus in verwerken.

Open Source Software: De Nadelen

1. Veelheid aan OSS

Het feit dat iedereen zijn programma op het net kan gooien, zorgt er mogelijk voor dat je 'door het bos de bomen niet meer ziet', en dat er gelijktijdig verschillende programma's voor dezelfde functies worden ontwikkeld. Dit kan problemen geven als de verschillende makers hun programma's niet op elkaar afstemmen.

2. Specialistenwerk

Enkel de mensen die kennis hebben van programmatuur, kunnen het programma aanpassen aan hun noden.

3. Relatieve compatibiliteit met Windows

Dit is in feite een nadeel verbonden aan Windows, maar dient desalniettemin vermeld te worden. Zoals vermeld onder ‘voordelen’ stelt OSS de gebruiker in staat om ook bestanden te openen die werden gemaakt met een Windows-programma. Omgekeerd is dit echter niet per definitie het geval: Wie bijvoorbeeld met Open Office Writer werkt, heeft weliswaar de mogelijkheid om zijn bestanden in .doc-formaat op te slaan, maar wanneer hij/zij hier niet voor kiest, zijn de bestanden voor een Windows-gebruiker niet raadpleegbaar.

Websites met beschikbare OSS

https://www.Opensourceforge.net is een zeer geavanceerde OSS- zoekmachine. Je vindt er software voor allerlei toepassingen, van tekstverwerking tot data-analyse en antivirussoftware.

https://www.opensourcewindows.org geeft een aantal basisprogramma's, die vergelijkbaar zijn met de bekende commerciële tegenhanger ervan. Deze site specialiseert zich in het linken naar software ontwikkeld voor Windows.

https://opensource.startpagina.nl is een OSS-portaal dat links geeft naar OSSprogramma's en OSSforums.

https://www.campussource.de/org/ is een site waar OSS zoals moodle, ILIAS, CommSy,... worden aangeboden.

https://directory.fsf.org/ biedt een aantal free software programma's aan. Hierbij wordt er een onderscheid gemaakt tussen verschillende categorieën: audio, games, educatie, wiskunde,...

Bekende OSS

Veel mensen hebben nog nooit van Open Source Software gehoord, maar maken er toch regelmatig gebruik van.

- Mozilla Firefox is wellicht één van de bekendste OSS-toepassingen. Firefox is een webbrowser, en is een belangrijke tegenhanger van Internet Explorer. Mozilla ontwikkelde ook het e-mailprogramma Mozilla Thunderbird.

Mozilla Firefox biedt zijn gebruikers extra mogelijkheden aan. Omdat het vrije software is en alle gebruikers bijgevolg aanpassingen kunnen doorvoeren die zij noodzakelijk achten om up-to-date te blijven met de steeds evoluerende technologische wereld, zorgt deze webbrowser er dan ook voor dat er tegemoet gekomen wordt aan de noden van de gebruiker.

Een eerste punt waar aandacht aan besteed wordt, is beveiliging. Doordat de broncode beschikbaar is en iedereen aanpassingen kan doorvoeren, beschikt Mozilla Firefox over veiligheidsexperts (en gebruikers) die ervoor zorgen dat scam, spam, virussen, … nog weinig kans krijgen om de eindgebruiker te treffen.

Ook productiviteit is een functie die Mozilla Firefox hoog in het vaandel draagt. Zo is er de mogelijkheid om op de pauzeknop te klikken tijdens het downloaden. Wanneer Firefox door onvoorziene omstandigheden afgesloten zou worden, dan hoeft de gebruiker zich ook geen zorgen te maken. Mozilla Firefox is uitgerust met een sessieherstel. Dit betekent dat de gebruiker gewoon kan verderwerken zonder gegevens te verliezen.

- Ubuntu en Linux zijn stuurprogramma's. Zij werken als besturingsprogramma zoals Windows of Apple. Het is zelfs mogelijk om twee of drie stuurprogramma's op één computer te installeren.

Ubuntu is een hyponiem van Linux. Ubuntu is met andere woorden gebaseerd op Linux en GNU software. Wat zo speciaal is aan dit besturingssysteem is dat het alle nodige applicaties bevat. De gebruiker hoeft enkel maar de goedkeuring te geven om deze te installeren.

Dat Ubuntu aandacht besteedt naar gebruiksvriendelijkheid toe, is te merken aan het aantal Ubuntu-versies op de markt. Zo is er naast Ubuntu zelf, ook nog Kubuntu waar de aandacht gevestigd is op het sterke grafische karakter. Edubuntu is dan weer speciaal ontwikkeld voor mensen in het onderwijs en omvat verschillende educatieve programma’s. Tot slot is er ook nog Xubuntu. Xubuntu werd gecreëerd voor gebruikers met een iets oudere computer. Alle programma’s worden hier vooral heel basic gehouden met het oog op minder krachtige computers.

- Open Office is dan weer de tegenhanger van Microsoft Office. Ook hier kan je aan de slag met een tekstverwerkingsprogramma, een presentatieprogramma, een rekenblad,...

- GIMP is de tegenhanger van Photoshop. De afkorting GIMP staat voor GNU Image Manupilation Programme.

- VLC Media Player is voor het afspelen van videobestanden het meest gebruikte open source-alternatief. Het speelt zowat alle gangbare videoformaten af in zowel Windows, Mac, BeOS en Syllable.

Educatieve Open Source Software

Ook voor educatieve software kan je op zoek gaan binnen de OSS-zoekmachines. Opensourceforge.net heeft ook een educatieve afdeling, waar je allerlei soorten programma's kan vinden. Dit gaat van eerder ondersteunende programma's tot vakspecifieke programma's, die je kan inschakelen bij Wiskunde, Chemie, Fysica, Aardrijkskunde, Talen,...

1. Ondersteunende Software

Ubuntu heeft ook een educatieve versie van zijn stuurprogramma ontwikkeld; Ubuntu Education. Deze software kan gebruikt worden voor zowel de desktop als de server.

2. Digitale leeromgevingen

Wie een digitale leeromgeving wil ontwikkelen, kan hiervoor gebruik maken van OSS zoals Dokeos of Claroline. Voor kleinere leeromgevingen, die zich bijvoorbeeld beperken tot een klas of een leerjaar, kan je aan de slag met CoFFee.

3. Examensoftware

Heel wat programma's bieden de mogelijkheid om via computer toetsen en taken te ontwikkelen.

4. Taalsoftware

Voor taalvakken vind je allerlei woordenboeken (bijvoorbeeld 'Open Translation'), maar kan je ook zeer specialistische software vinden. Linguistic Tree Constructor gaat in op de syntaxis van taal.

5. Wetenschappen

Programma's als Jmol en Protomol maken het mogelijk om chemische modellen te visualiseren. Pathos Web specialiseert zich in 'anatomische pathologiën'.

Een laatste noot

De voorgaande voorbeelden zijn slechts voorbeelden. Wie voor zichzelf het meest optimale OSS-pakket wil samenstellen, dient reviews van programma's te lezen, dient te zoeken naar de meest gebruikte programma's, maar moet ook zelf aan de slag gaan met deze programma's. Op die manier kan je de mogelijkheden van allerlei programma's onderzoeken. Trial and Error is ook hier op zijn plaats. Open Source Software omvat heel wat kwalitatieve programma's, maar evengoed omvat het een heel aantal programma's die nog in volle opbouw zijn.

Referenties

Stichting Surf, Open Source Elektronische Leeromgevingen Over de gebruiksmogelijkheden in het Nederlandse hoger onderwijs , Utrecht, 2007

Educatieve hardware

One Laptop Per Child

Delen van deze beschrijving zijn overgenomen onder de Creative Commons 2.5 licentie.

Omschrijving van het project

Het is een project dat in 2002 opgestart is door Nicholas Negroponte, een professor aan MIT. Het mission statement van het project vat het doel kort samen:

To create educational opportunities for the world's poorest children by providing each child with a rugged, low-cost, low-power, connected laptop with content and software designed for collaborative, joyful, self-empowered learning. When children have access to this type of tool they get engaged in their own education. They learn, share, create, and collaborate. They become connected to each other, to the world and to a brighter future.

Beschrijving van de hardware

Bij het ontwerpen werden steeds een aantal factoren in acht genomen: de laptop mocht niet groot, zwaar, fragiel, lelijk, gevaarlijk of saai zijn. Een andere imperatieve voorwaarde was de uiterlijke herkenbaarheid. Een aanzienlijk doel is dat het uiterlijk van de XO de beoogde gebruikers (kinderen) aanspreekt. Een andere reden voor het kenmerkende design is dat onofficiële verkoop ontmoedigd zou worden. Het toestel kan niet verward worden met een ander, en het is duidelijk voor wie het bedoeld is.

De XO is ongeveer zo groot als een leesboek, en lichter dan een lunchtrommeltje. Dankzij het flexibele ontwerp en de "transformer" scharnier, kan de laptop eenvoudig in verschillende posities opgesteld worden: voor standaard laptopgebruik, als e-book reader, en voor spelletjes.

De laptop heeft afgeronde vormen. Er zit een handvat aan op kindermaat, met in dezelfde stijl een afgesloten rubber toetsenbord. Het nieuwe extra brede touchpad ondersteunt twee functies: als muis en om te tekenen of schrijven.

De XO voldoet aan de Europese RoHS richtlijn. Er zijn geen gevaarlijke stoffen in verwerkt. De LiFePO4- of NiMH-batterijen bevatten geen giftige zware metalen, en is daar bovenop uitgerust met een verbeterd stroombeheer waardoor hij minder vaak moet worden herladen en een langere levensduur heeft. Hij kan ook goed overweg met verschillende stroombronnen zoals autobatterijen. Kinderen kunnen ook een tweede batterij krijgen om tijdens groepslessen te laten opladen terwijl ze hun laptop gebruiken.

De ervaring wijst uit dat harde schijven en interne verbindingen het meest vatbaar zijn voor slijtage. Daarom heeft de XO geen harde schijf die kan crashen en slechts twee interne kabels. Als extra stevigheid is de plastic behuizing 2mm dik, in tegenstelling tot de standaard van 1,3mm. De antennes voor draadloze verbindingen, die superieur presteren aan typische laptops, zijn tevens externe beschermingen voor de USB-poorten die ook intern beschermd zijn. De display is eveneens beschermd door internet 'schokdempers'.

De geschatte levensduur van de laptop is minstens vijf jaar. Om de duurzaamheid van de producten te verzekeren, worden de machines tot het bittere eind aan fabriekstesten onderworpen, en eveneens ook aan testen door kinderen. De laptop zou $100,00 kosten.

Educatieve websites

Algemeen

SchoolTV Beeldbank

Op de website van SchoolTV-Beeldbank werden meer dan 2300 clips verzameld over verschillende onderwerpen. De site is zo opgebouwd dat men op verschillende manieren kan zoeken naar de geschikte clip: niveau, vakgebied, thema, onderwerp, trefwoorden, enzovoort... De clips zijn in het Nederlands en dus zeer geschikt als aanvulling op de lessen in het secundair onderwijs. Naast clips staan op de site werkbladen, een aantal quizzen en links voor de verschillende onderwerpen.

Website: https://www.schooltv.nl/beeldbank/

Biologie

Bioplek

Biopelk is een open source website die in 1998 werd ontwikkeld door twee Nederlandse leerkrachten Biologie. De site bevat een heleboel informatie zoals animaties, theorie, practica, links en vacatures ter aanvulling van de lessen Biologie in het secundair onderwijs. Vooral de animaties op deze site zijn zeer bruikbaar in de lessen Biologie. Ze bestaan uit korte fragmenten waarvan je zelf kan bepalen wanneer je naar de volgende stap gaat.

Website: https://www.bioplek.org/

Mendelweb

Mendelweb is een open source website in het engels waarop alle aspecten van de klassieke genetica worden aangehaald en uitgelegd. Daarnaast staan er ook een aantal oefeningen op de site.

Website: https://www.mendelweb.org/

Fysica

Walter Fendt

De site van Walter Fendt is van Duitse origine maar kan men bekijken in 28 talen. Op de site staat een verzameling van applets wat een uitstekend alternatief is voor scholen waar weinig materiaal aanwezig is om proeven uit te voeren

Website: https://www.walter-fendt.de/ph14nl/