Leer jezelf ecologisch tuinieren/Veenmos

Sphagnum (Nederlands: veenmos) is een geslacht van mossen bestaande uit meer dan honderd verschillende soorten uit de Veenmossenfamilie.

Bij het grote publiek is veenmos bekend om het gebruik in decoratieve bloemstukjes, maar het wordt vanwege de sterk wateropnemende eigenschappen ook gebruikt in de vorm van turfstrooisel om de structuur van de bodem te verbeteren en als substraat voor huisdieren die in vochtige omstandigheden moeten worden gehouden, zoals amfibieën. In sommige streken wordt veenmos gebruikt als isolatiemateriaal, bijvoorbeeld om kieren in blokhutten te dichten.

Sommige veenmossoorten kunnen twintig keer hun drooggewicht aan water opnemen in de cellen, waardoor het erg geschikt is als structuurverbeteraar in grond, bijvoorbeeld zandgrond en kleigrond. Veenmos kan de bodem verzuren door mineralen als calcium en magnesium op te nemen en waterstofionen af te geven. Deze eigenschap heeft er onder anaerobe omstandigheden toe bijgedragen dat de zogenaamde veenlijken (overblijfselen van prehistorische menselijke lichamen) zo goed bewaard zijn gebleven. Een goed voorbeeld daarvan is het meisje van Yde.

Soorten

• 
  Gewoon veenmos (Sphagnum palustre)
• 
  Hoogveen-veenmos (Sphagnum magellanicum)
• 
  Uitgebeten veenmos (Sphagnum riparium)

Nog niet beschreven

In het Landschap De Liereman vonden biologen tijdens een excursie in 2008 een groot aantal exemplaren van het Uitgebeten veenmos. De plant komt normaal gezien vooral in Centraal- en Noord-Europa voor. Het Uitgebeten veenmos werd voor zover bekend nooit eerder in Vlaanderen gevonden. In Wallonië is deze soort uiterst zeldzaam, en in Nederland, waar toch meer heide en veen voorkomt dan in Vlaanderen, staat deze soort op de Rode Lijst als 'bedreigd'. België ligt aan de zuidwestgrens van het Europese verspreidingsgebied van deze soort. In Centraal-Europa is het hoofdzakelijk een gebergtesoort, die graag op vochtige hellingen groeit. In het laagland wordt dit veenmos soms in berkenbroekbossen gevonden.