Schilderen/Kleur
Het is uiteraard mogelijk om een schilderij te maken zonder kleur, met alleen zwart en wit, of in één kleur (monochroom). Maar voor de meeste schilders is kleur een essentieel element voor het schilderen. Als je de eerste keer gaat beginnen met het gebruik van kleur, doe dan bijvoorbeeld de oefening in mengen. In het hoofstuk kleurenpalet kan je vinden hoe je een beperkt palet met kleuren samenstelt. Teveel verschillende kleuren gebruiken in een schilderij kan tot een onrustig resultaat leiden.
Omschrijving van de kleur
bewerkenDe totale indruk van een kleur wordt in drie termen omschreven:
- Tint. Dat is een term als rood of paars. Men zegt dat er hondervijftig verschillende tinten te onderscheiden zijn. Vooral in de rode tinten kunnen de meeste mensen veel subtiele nuances zien.
- Verzadiging. Hiermee wordt de intensiteit van een kleur weergegeven. Als de kleur minder verzadigd is, is hij bijvoorbeeld grijzer.
- Helderheid. Dit is de lichtheid van de kleur. De donkere of lichte tonen van een kleur maken vooral een illusie van een driedimensionale vorm op het platte schilderij.
Gevoel en sfeer bij kleur
bewerkenHet kijken naar kleuren wekt bij de meeste mensen subjectieve gevoelens en associaties op. De gevoelens bij kleuren zijn bepaald door de cultuur en kunnen erg persoonlijk zijn. Neem dus wat hierna staat met een korrel zout. Het gevoel bij een kleur hangt bovendien af van wat er om de kleur heen staat.
Rood kan als agressief worden ervaren maar ook als vrolijk, blauw is koel en/of rustgevend, grijs is saai en eentonig, zwart somber. Geel kan agressie of zelfs haat uitstralen en oranje wordt in Nederland vaak geassocieerd met warmte of iets feestelijks. Paars wordt wel geassocieerd met onder andere luxe en creativiteit. Uiteraard kan je deze subjectieve gevoelens in je schilderij verwerken en door het gebruik van bepaalde kleuren een gevoel bij de kijker naar je schilderij proberen op te wekken.
 |
 |
De sfeer van een schilderij wordt dus sterk door de kleuren bepaald. Bedenk maar eens hoe de sfeer in je kamer is, als de zon naar binnen schijnt op een vaas met gekleurde bloemen. En vergelijk dat met een regenachtige dag, als het licht egaal van toon is, en het licht valt op een aantal bloempotten met gelijke kleur.
Veel kleuren maken een sfeer die vrolijk kan zijn, opwindend, maar ook druk en agressief. Weinig kleuren kunnen tot somberheid leiden, maar ook tot sereniteit en rust. Om dit sfeereffect te illustreren, hieronder twee schilderijen van een veldslag. In beide schilderijen wordt veel actie gevoerd, en in beide schilderijen liggen dode soldaten op de grond. Het verschil in kleurgebruik maakt dat deze schilderijen een totaal verschillende indruk achterlaten.
 |
 |
Kleur in de buitenwereld
bewerken- Door onze ervaring met kleur in de buitenwereld, kan gebruik van kleur een grote diepte suggereren in een landschap, zie het hoofstuk Atmosferisch perspectief
De kleurcontrasten
bewerkenVia het begrip kleurcontrasten kan je met een wat meer wetenschappelijke aanpak te weten komen welk effect je met kleuren kan bereiken. Over de kleurenleer zijn vele boeken volgeschreven. Het gaat te ver om dit allemaal in de diepte te behandelen. De meest belangrijke aspecten handelen over de onderlinge versterkende of verzwakkende werking van kleur. Daarover gaan de volgende hoofdstukken, die gebaseerd zijn op de kleurtheorie van Itten.
In de figuren hieronder de grote kleurcontrasten die volgens de theorie van Itten kunnen optreden, met links naar de hoofdstukken met een verdere uitleg.
 |
 | ||
 |
 | ||
 |
 | ||
 |