Wikibooks:Wachtruimte/Roemeens

Dit boek staat (tijdelijk) in de wachtruimte wegens een gebrek aan voortgang en/of minimale inhoud van het boek. Wil je dit onderwerp verder uitbreiden? Voeg dan jouw kennis toe aan het boek en verplaats het weer terug naar de hoofdnaamruimte.

Roemeens

Eerst de algemene informatie.

Roemeens - Română - is een Romaanse taal die in Europa gesproken wordt door ongeveer 26 miljoen mensen. De taal is nauw verwant aan het Frans, Italiaans, Spaans, Portugees en andere Romaanse talen. Het Roemeens is een mengeling van Latijn en Dacisch en heeft in de loop der jaren een paar Slavische, Hongaarse en Turkse woorden overgenomen.

Roemenië - România - is een land dat klaar is om ontdekt te worden. Het heeft zijn communistische verleden achter zich gelaten en wordt met de minuut rijker. Het land bezit een prachtige natuur die zich uitstrekt over beeldschone bergen tot de grootste delta van Europa. Men kan niet langer beweren dat Roemenië op toeristisch vlak onderontwikkeld is; zowel 's zomers als 's winters trekken toeristen naar het Bucegi-gebergte en de Zwarte Zeekust - litoral. Vooral Mamaia aan de kust is een toeristische trekpleister geworden.

Les 1: Uitspraak

We gaan beginnen! Natuurlijk beginnen we eerst met de uitspraak van een aantal letters.

In het Roemeense alfabet zitten een paar bijzondere letters, namelijk de Ă, Â, Î, Ş, Ţ.

• de ă spreek je uit als de e in spelen
• de â heb je ook in Slavische talen, zoals in het Pools. Deze letter is lastig uit te spreken. Het is een soort van UH, maar dan diep in je keel. Het is hetzelfde als de î, alleen bevindt de â zich altijd middenin een woord en de î vooraan een woord.
• de ş spreek je uit als sj van sjaal
• ţ, is de ts-klank. Denk maar aan muts.

Andere opvallende letters.

• c - als er een i of e achter komt wordt het een tsj. Anders is het een k (vergelijkbaar met het Italiaans). Als je "ke" moet zeggen komt er een 'h' tussen: 'che'.
• g - hetzelfde als met de c. Met een i of e erachter wordt het een dzj, anders een gh (van ghost).
• j - deze is een zj (van het Franse Jean).
• u - oe
• v - w
• Klinkers worden altijd lang uitgesproken. De a is bijvoorbeeld geen ah of aa zoals in het Nederlands, maar altijd net iets ertussenin: á.

Les 2: Pers. voornaamwoorden en belangrijke zinnen

Nederlands	Roemeens	Uitspraak
ik	eu	jé-oe
jij	tu	toe
hij	el	jél
zij	ea	já
wij	noi	noi
jullie	voi	woi
zij (m)	ei	jeej
zij (v)	ele	jéllé

Nederlands	Roemeens	Uitspraak
wat	ce	tsjé
wie	cine	tsjiené
waar	unde	oendé
waarom	de ce	dé tsjé
hoe	cum	koem

Nederlands	Roemeens	Uitspraak
Ik ben Johan	Eu sunt Johan	jé-oe soent Johan
Hoe gaat het	Ce faci	tsjé fatsj
Ik woon in Highboro	Eu locuiesc în Highboro	jé-oe lok-oei-jésk uh-n Hihgboro
Ik praat Roemeens	Eu vorbesc Română	jé-oe worbésk rom-uh-ne
Wat betekent dit?	Ce înseamnă asta?	tsjé uh-nsámne ástá?
Ik wil een huis kopen	Eu vreau să cumpăr o casă	jé-oe wrau se koemper ó cásse

Wél moet/mag je het persoonlijk voornaamwoord weglaten. Dus "eu sunt Johan" wordt "sunt Johan". "eu sunt Johan" betekent meer: ík, ík ben Johan.

Les 3: Belangrijke werkwoorden en vervoegingen

Dit is een beetje ingewikkeld, bij regelmatige werkwoorden. Soms komt er bijvoorbeeld -ez achter, in andere gevallen -esc enz.

Werkwoord 1: wonen	Werkwoord 2: werken	Werkwoord 3: lezen	Werkwoord 4: vertrekken	Korte samenvatting
Eu locuiesc	Eu lucrez	Eu citesc	Eu plec	-
Tu locuieşti	Tu lucrezi	Tu citeşti	Tu pleci	-i
El/Ea locuieşte	El/Ea lucrează	El/Ea citeşte	El/Ea pleacă	-eşte/eacă
Noi locuiăm	Noi lucrăm	Noi cităm	Noi plecăm	-ăm
Voi locuiţi	Voi lucraţi	Voi citiţi	Voi plecaţi	-ţi
Ei/Ele locuiesc	Ei/Ele lucrează	Ei citesc	Ei/Ele plec	hetzelfde als bij ik of hij/zij.

In de volgende tabel staat onderaan ook het voltooid deelwoord. Dit is altijd "(vorm van HEBBEN)" + ..., net zoals in het Nederlands (ik heb gedaan - am făcut, jij hebt gedaan - ai făcut). Hieronder hebben we alleen de ik-vorm van 'hebben' gedaan.

Zijn	Hebben	Doen/Maken	Schrijven	Weten	Zien	Zal zijn	Gaan
Eu sunt	Eu am	Eu fac	Eu scriu	Eu ştiu	Eu văd	eu voi fi	eu merg
Tu eşti	Tu ai	Tu faci	Tu scrii	Tu ştii	Tu vezi	Tu vei fi	Tu mergi
El/Ea este	El/Ea are	El/Ea face	El/Ea scrie	El/Ea ştie	El/Ea vede	El/Ea va fi	El/Ea merge
Noi suntem	Noi avem	Noi facem	Noi scriăm	Noi ştiăm	Noi vedem	Noi vom fi	Noi mergem
Voi sunteţi	Voi aveţi	Voi faceţi	Voi scriţi	Voi ştiţi	Voi vedeţi	Voi veţi fi	Voi mergeţi
Ei/Ele sunt	Ei/Ele au	Ei/Ele fac	Ei/Ele scriu	Ei/Ele ştiu	Ei/Ele văd	Ei/Ele vor fi	Ei/Ele merg
Am fost	Am avut	Am făcut	Am scris	Am ştiut	Am văzut	-	Am mers