Jungiaans woordenboek/Z

• Het Zelf - Het organisatieprincipe van de persoonlijkheid en het centrale archetype. Het omvat de bewuste en onbewuste psyche en verenigt de persoonlijkheid door de archetypen en hun manifestaties in complexen te harmoniseren. Het Zelf is volgens Jung zowel het centrum als de totaliteit van de persoonlijkheid. Het Zelf, volgens Jung, is als psychische totaliteit het belangrijkste en moeilijkst te begrijpen archetype. Het is het product van individuatie, gedefinieerd als de integratie van de persoonlijkheid. De weg naar zelfkennis en zelfverwerkelijking die dit proces op gang brengt, begint omstreeks de middelbare leeftijd. Zelfkennis leidt tot zelfverwerkelijking, maar dit vergt voortdurende inspanning en discipline. Voor Jung zou kennis van het Zelf ons levensdoel moeten zijn.
• Zelfkennis - Psychologische therapeuten (ook freudianen) helpen hun patiënten om in contact te komen met onbewuste aspecten van hun geest met de bedoeling een gezonde persoonlijkheid te verwerven. Om deze grotere zelfkennis te bereiken is de analyse van dromen de meest voorkomende methode. Een andere mogelijkheid is het analyseren van gevoelens zoals die tot uitdrukking komen in kunstwerken, poëzie, of andere vormen van creativiteit. Zie ook: Individuatie.